PPV 1A - De ontwikkeling van de puber

• opvoedkunde
• Hoger onderwijs

PPV1A

Deel 2:  De ontwikkeling van de puber

7 Ontwikkelgebieden

er kenmerkt zoveeeeeel de puberteit - we gaan dit allemaal van naderbij bekijken in PPV1A

DENKONTWIKKELING

Cognitieve functies

COGNITIEVE FUNCTIES

- onderste 4 rijen = basisschool

- alle cognitieve functies mogen reeds vroeger aangesproken worden

- min. 1 functie om overstap naar volgende rij te maken 

- hoe meer hoe stabieler

- ONTWIKKELING door INTERACTIE met de omgeving

- ook na 24e nog ontwikkeling

HERSEN FUNCTIES

In kindertijd actievere prefrontale cortex

= later beter rekenen en schrijven

PUBERS = FLEXIBELE HERSENEN

PREFRONTALE CORTEX tegen 24e jaar AF

PUBERS - vanaf 11/12 j

Betere CONCENTRATIE - efficiënter

Denken in MOGELIJKHEDEN 'wat als...'

COMBINATORISCH denken

Denken in ABSTRACTERE TERMEN (democratie, milieu...)
EIGEN MANIER VAN DENKEN - ook over zichzelf
meer INHOUDELIJKE KENNIS

DENK- EN TAALONTWIKKELING

ABSTRACTERE TAAL 

- MOEILIJKERE WOORDEN

- GEZEGDEN

- GEDICHTEN, LIEDJESTEKSTEN,...

Executieve functies = hogere cognitieve functies

Executieve functies kunnen worden gezien als de 'dirigent' van de cognitieve vaardigheden, het zijn een verzameling processen die te maken hebben met het beheren van jezelf en de bronnen die nodig zijn om een doel te bereiken. Ze zorgen ervoor dat je je gedrag, je emoties en gedachten kan sturen en gericht kan inzetten. We worden niet met die skills geboren, maar kunnen ze vanaf de kleuterklas ontwikkelen via krachtige interacties en oefeningen (werkgeheugen, cognitieve flexibiliteit, impulscontrole, emotieregulatie,...).

Executieve functies

Cognitieve ontwikkeling (Piaget)

"Kinderen bouwen actief kenis op door omgaan met en verkennen van de wereld"

schemabegrip Piaget

specifieke psychologische elementen die ten grondslag liggen aan een bepaald inzicht of vaardigheid

bv. een 'paardschema', een 'grijpschema', ....

sche

sc

Assimilatie: informatie interpreteren met bestaande denkschema's

Accomodatie: oude denkschema's aanpassen of nieuwe denkschema's maken als nieuwe informatie niet meer past in oude schema's

te onthouden begrippen...

1. sensomotorisch stadium

- denken = handelen = denken

- intentioneel handelen

- actief experimenteren

- egocentrisme

- objectpermanentie

te onthouden begrippen...

2.  pre-operationeel stadium

- denken = geinterioriseerd handelen (denkbeeldig handelen, experimenteren)

- fantasie, magisch denken, animisme

- ontwikkeling taal

- denkfouten ook...

- gebrek aan transitief en combinatorisch denken vb. conservatieprincipe

- geen reversibel denken (bol klei)

- geen 'ander'perspectief

- centratie van het denken

- beperkte seriatie (ordenen)

- beperkte klasse-inclusie

te onthouden begrippen...

3. concreet operationeel  stadium

- concreet waarneembare gedachtenhandelingen

- conservatie

- seriatie

- spatiaal redeneren

- classificatie

te onthouden begrippen

4. formeel (abstract) operationeel stadium

- abstracte termen (geen concrete voorstelling nodig)

- eigen denk-manier (zelfreflectie)

- perspectiefwissel en invalshoek

- experimenteel denken: als-dan- redenering, hypothetisch-deductief denken

- combinatorisch denken

- accomodatie

TEKEN

ONTWIKKELING

Wil ZICHTBARE
WERKELIJKHEID

REALISTISCH

maar CHAOS

=
ONZEKERHEID / EMOTIES
té KRITISCH :
WIL MAAR KAN NIET

Puber = ramp op vlak van TEKEN-

ONTWIKKELING

De tiener is veelal niet tevreden met zijn tekeningen

hij is verstandelijk abstracter, maar kan het niet neerzetten - in deze kritische periode is zo'n attitude tgv een tekening niet opportuun = chaos !!

SOCIAAL-EMOTIONELE

ONTWIKKELING

Sociaal-emotionele ontwikkeling

Ik...en mijn relatie tot ouders, vrienden,...de wereld

Puber: van kindrol...naar volwassenrol...= transitie! Gaat gepaard met emoties....

Sociale cognitie = hoe ik over deze relaties denk

PUBERTEIT & ADOLESCENTIE

10/12 TOT 15/16 jaar       -      22 jaar

ZOEKTOCHT NAAR ZICHZELF
VIA OUDERS & VRIENDEN, vrije tijd,...

Fragment 5 min - Groei 15 jaar

wijzigende relatie met ouders

mama en papa voeren hen niet meer, is niet meer nodig - meer vrijheid

ouders = krijgen andere rol en plaats

deze van vervelende oppas

en nadien ook een rol die respect verdient en iemand die feilbaar is

SEPARATIE - INDIVIDUATIE

SOCIO-EMOTIONELE ONTWIKKELING Puber

Loskomen van ouders

WAAR OUDERS NOG OP 12 JAAR BELANGRIJK WAREN (mee handje nemen naar de nieuwe school - overbescherming) - gaan ze zich geleidelijk lostrekken van de ouders

SEPARATIE = loskomen ouders

INDIVIDUATIE = om eigen individu te worden

HECHTING !

SOCIO-EMOTIONELE ONTWIKKELING Puber

Loskomen van ouders

probleem indien niet veilig gehecht...

WAAR OUDERS NOG OP 12 JAAR BELANGRIJK WAREN (mee handje nemen naar de nieuwe school - overbescherming) - gaan ze zich geleidelijk lostrekken van de ouders

SEPARATIE = loskomen ouders

INDIVIDUATIE = om eigen individu te worden

https://youtu.be/aWZqj5jN-Sc

VEILIGE HECHTING IS HEEL BELANGRIJK 3,30 min

Op 13 maand is de piek van de scheidingsangst door het besef dat de hechtingsfiguur weg is - er is onzekerheid dat deze terugkomt - op 24 maand is er normaalgezien een veilige hechting en is de scheidingsangst verdwenen

De scheidingsangst die kinderen hadden als ze klein waren, is overwonnen - ze voelen zich veilig, ook als de ouders er niet bij zijn

= basis voor in de puberteit
anders wantrouwen tgv anderen en de maatschappij

Beeldvorming van ouders wijzigt

PUBER WIL MEER ZELF BEPALEN

(uur van naar bed gaan bijv.) - maar dat slapen heeft ook oorzaken in de hersenen (zie later)

maar krijgt sowieso ook meer VERANTWOORDELIJKHEDEN

Rolverandering...keuzes maken

- intimiteit en sexualiteit

- binding

- beroep en studie

- politieke, morele standpunten

experimenteren met nieuwe rollen

aftasten beroep

afstasten zichzelf als partner

welke religie

CONFLICTEN ZIJN NORMAAL

SOCIAAL LEERPROCES

terugkeer KOPPIGHEIDSFASE PEUTER

HECHTINGSRELATIE

veelbepalend voor uitkomst

DOCH HOE HIER MEE OMGEGAAN WORDT
EN WAT
DE UITKOMST IS...

is nauw verbonden met de
MATE VAN HECHTING MET DE OUDERS

De sociaal-emotionele ontwikkeling = 
ONTWIKKELING VAN EEN EIGEN PERSOONLIJKHEID

- door de interacties met anderen

- een veranderende manier van kijken o/d samenleving

Hierbij spelen vriendschappen, ruzies, conflicten, reflecties en kritieken en rol.
Hobbies, kledij, uiterlijk en bezigheden,...

Groei in zelfbeeld en identiteit, hoezo?

identiteit - zelfbeeld

Je identiteit is het totaalplaatje van wie je bent:
1.    je persoonlijkheid, de unieke en herkenbare persoon die je bent

2.    de positie die je als individu inneemt in je omgeving en je relaties met andere mensen.

Je zelfbeeld is een totaalplaatje van de manier waarop je over jezelf denkt.  Je zelfbeeld wordt voor een groot deel bepaald door:
1.    wat je doet (studie, hobby's, vrijetijdsbesteding, sport, kennis en vaardigheden)
2.    wat anderen van je vinden vlgs jou (reputatie, aantrekkelijkheid, uitstraling, succes)
3.    wat je hebt (gezondheid, relaties, zekerheid, geld, bezit)

GROEI 15 j

IDENTITEITSONTWIKKELING - denken over zichzelf

4:45 min tot 10:45 min

noteer : kenmerken RELATIE OUDERS

0

Sociaal-emotionele kenmerken

- egocentrisme, imaginair publiek, persoonlijke fabel

- keuzes maken, sociaal experimenteren (rollen)

- erbij willen horen, gezien worden, sociale identiteit

- subcultuur, idolen

EGOCENTRISME

wereld rond hun navel

UNIEK ZIJN - ZICH ONDERSCHEIDEN

samen met

 NOOD OM ERBIJ TE HOREN

Zich onderscheiden door UITERLIJK (piercing, rode lippenstift = erbij horen en toch ook uniek zijn) -

beginnend uitgaan

Welk soort relatie er tussen ouders en kind is, kan de latere relaties van de adolescent beïnvloeden bvb beschermende relatie of zeer toegeeflijke relatie of zeer wantrouwige/vijandige relatie)

Hoe ouders onderling met elkaar omgaan, hoe zij problemen oplossen, conflicten oplossen is een voorbeeld geweest voor de adolescent bv thuis veel roepen en slaan gezien, kan zijn dat de adolescent dit soort gedrag ook later in sociale relaties zal uiten

Economische situatie bv eenoudergezinnen, financieel moeilijk

Gezinssamenstelling: veel of weinig kinderen, is er een scheiding geweest, nieuwe partner, nieuwe kinderen, hoe is dit alles verlopen

Culturele achtergrond: waarden, normen, verwachtingen, omgang met meisjes en jongens

ZOEKTOCHT NAAR IDENTITEIT

WIE WIL IK WORDEN : WAT WIL IK LATER WORDEN / WIE WIL IK ZIJN

ROLMODELLEN ZIJN ZOOO BELANGRIJK

tieners nemen risico's... veel meer dan andere leeftijdsgroepen
en dat zit 'm in de hersenen

(voor volgende les!)

0

Het gevoel UNIEK
en onsterfelijk te zijn.

1. de IDIOLOGISCHE FASE
2. HET IMAGINAIR PUBLIEK
3. DE PERSOONLIJKE FABEL
4. HET UNICUM

SOCIO -EMOTIONEEL
Waarom zijn vriendenkliekjes van hetzelfde geslacht belangrijk?

1. willen erbij horen niet vergeten worden
2. experimenteren ifv delen intimiteit
3. delen van geheimen
4. ze beschermen elkaar

A en D zijn ook juist, maar dat heeft wel iets minder te maken met het feit dat het hetzelfde geslacht is

LICHAMELIJKE

ONTWIKKELING

LICHAMELIJKE &
SEKSUELE ONTWIKKELING

HORMONEN EN HERSENEN

het LICHAAM verandert en maakt
zich klaar voor het SEKSUELE

Hormonen en seks w belangrijker

BENAMING EERSTE MENSTRUATIE

1. SPERMARCHE
2. MENSTRARCHE
3. SEMARCHE
4. MENARCHE

De amygdala, amandelvormige hersengebiedjes liggen in de buurt van de hippocampus in het frontale gedeelte van de temporale kwabben, schuinvoor en boven de hersenstam - dus in de CENTRALE HERSENGEBIEDEN

(er zijn zelfs 2 amygala - nu, hersen zijn het meest complexe van het lichaam, nooit helemaal te snappen)

etrokken bij de vorming en opslag van informatie met betrekking tot emotionele gebeurtenissen / emotioneel geheugen
betrokken bij opslaan in het lange termijn geheugen
helpt te onderscheiden wanneer er gevaar is of iets beangstigend is (= belangrijk in les 4)

Terwijl de geslachtsrijping al voltooid is, zijn pubers sociaal-emotioneel

en cognitief nog lang niet uitgegroeid.

van INTERESSE

naar SEKSUALITEIT

enkele cijfers uit o.z.

HOEVEEL TIJD
tussen de 1e TONGZOEN
en de 1e COÏTUS?

MEISJES starten VROEGER
met SEKS
dan jongens

1. JUIST
2. FOUT

jongens hebben reeds rond 13e seksuele driften, meisjes pas rond 15e

Op welke leeftijd beginnen
jongeren aan seks? 

1. 15-16 JAAR
2. 16-17 JAAR
3. 17-18 JAAR
4. 18-19 JAAR

DE HELFT VAN DE JONGEREN BEGINT AAN SEKS OP 17 A 18 JAAR - 20% van hen is reeds rond de leeftijd van 15 begonnen, een kleine minderheid begint reeds voordien (vaak onder invloed van oudere partners)

15-16 jarigen: 19% van de jongens en 17% van de meisjes

17-18 jarigen: 47% van de jongens en 52% van de meisjes

CIJFERS ONDERZOEK UGENT

NU VAN 2018 (vorige van 2014)

bij 100.000 jongeren (4 jaarlijks onderzoek)

Vlaamse jongens beginnen gemiddeld vroeger met hun seksuele carrière, maar meisjes doorlopen hun carrière sneller.

BIJ JONGENS KOMT DE EERSTE SEKSUELE OPWINDING ROND 13-14 JAAR

BIJ MEISJES KOMT DIT PAS ROND 15 JAAR

WANNEER MEISJES VROEG AAN SEKS

BEGINNEN IS DIT VEELAL DOOR EEN OUDERE SEKSPARTNER OF ONDER PSYCHOLOGISCHE DRUK (niet willen als flauwe overkomen)

Slechts 5,7% van de Belgen (15-64 jaar) beleefde de eerste keer seks vóór 15 jaar. Dat aantal is niet groter geworden sinds de vorige enquête van 2013

Jongeren starten
LATER met seks...
OORZAAK?

Tieners worden weer later seksueel actief. Dat blijkt uit een 4-jaarlijks onderzoek van de Universiteit Gent bij bijna 10.000 jongeren tussen de 13 en de 17. Uit de bevraging blijkt dat de helft van de jongeren in het middelbaar op 18 jaar nog geen seks had gehad. Dat bleek ook al uit eerder onderzoeken, maar nieuw is nu dat de groep die wel al seksueel actief is, dat pas wordt in de laatste graad van het middelbaar onderwijs.

OORZAKEN :

- betere voorlichting

- culturele achtergronden (meer allochtone leerlingen)

- meer openheid, waardoor men ervoor durft uit te komen dat men er nog niet klaar voor is.

- ONLINE wereld : angst voor exposure

jongeren tegenwoordig later beginnen met seksualiteit als gevolg van de online wereld:
de angst voor exposure, de druk om perfect te zijn, onzekerheid door vergelijking met anderen

en daardoor de grotere drempel om ‘in het echt’ op iemand af te stappen.

(uit Puberbrein binnenstebuiten 2018)

Het gebruik van VOORBEHOEDSMIDDELEN
neemt toe met de leeftijd

1. WAAR
2. NIET WAAR

HOE MEER KENNIS OVER SEKS, HOE LATER DE START MET GENITALE SEKS

1. juist
2. fout

dit geldt voor zowel jongens als meisjes

Hierdoor wordt oa ook verklaard dat men nu iets later seks heeft dan vroeger

GOED GEHECHTE PUBERS
VERTONEN
EEN LATERE SEKSUELE START

1. JUIST
2. FOUT

Jonge meisjes die veel steun en kennis ervaren van hun ouders, starten later met genitale seks.

We zien ook een link tussen een vroege seksuele start en opgroeien in een gezin met weinig cohesie

In de puberteit verhoogt het testosteron-gehalte
zowel bij jongens als bij meisjes

1. JUIST
2. FOUT

een hoog TESTOSTERONGEHALTE
veroorzaakt het risico-gedrag
bij pubers

1. JUIST
2. FOUT

pubers met een laag testosterongehalte functioneren meer als jonge kinderen, hierdoor is het aangenamer om met zulke pubers om te gaan

pubers met meer testosteron, vertonen meer risico-gedrag, omdat testosteron de amygala overactivteert (emotiegebied + belongingsgebied - op zoek naar een kick)

LICHAMELIJKE ONTWIKKELING

SEKSUELE ONTWIKKELING

SOCIO-EMOTIONELE...

SAMENSPEL

VAN HERSENEN,

HORMONEN, OMGEVING, PH

Op welke LEEFTIJD hebben hersenen 95% van hun eigenlijke grootte bereikt?

1. 2 jaar
2. 6 jaar
3. 10 jaar
4. 17 jaar

Hoeveel WEGEN volwassen
hersenen?

1. 500 tot 700 gr
2. 800 gr tot 1 kg
3. 1 tot 1,5 kg
4. 1,5 tot 1,9 kg

HERSENONTWIKKELING

VAN ACHTER

MIDDEN

VOOR

Het ene hersengebied blijkt zich sneller te ontwikkelen dan het andere. Simpel gesteld groeien de hersenen van achteren naar voren. Al op jonge leeftijd ontwikkelen de motoriek, het gezichtsvermogen en de emotionele systemen zich. De daarbij betrokken hersendelen liggen achter in de hersenen. Vervolgens rijpt het middelste deel, dat deze functies coördineert. Maar juist de voorste hersendelen, waar het controlecentrum zetelt, hebben dan nog een lange weg te gaan.

HERSENEN = oorzaak

- van CONFLICTEN MET OUDERS

- EXPERIMENTEERGEDRAG

- RISICO-gedrag,...

met invloed van OMGEVING & PERSOONLIJKHEID !

TESTOSTERON stimuleert OVERACTIEF BELONINGSCENTRUM

- RISICO's & EXPERIMENTEREN
veroorzaken enorme KICK

(niet dat ze de risico's niet zien)

- OMGEVING bepaalt welke invloed

sociale beloningen zijn zeer belangrijk voor tieners - ze zullen eerder voor sociale dingen kiezen (bijv uitgaan) dan voor school (bijv huiswerk).

maar omgeving bepaalt veel welk risico'gedrag ze vertonen

ONMIDDELLIJKE BEHOEFTEBEVREDIGING

OVERACTIEF BELONINGSCENTRUM

- ook POSITIEF

- RISICO's die hen verder helpen

- meer flexibiliteit CREATIVITEIT

sociale beloningen zijn zeer belangrijk voor tieners - ze zullen eerder voor sociale dingen kiezen (bijv uitgaan) dan voor school (bijv huiswerk).

maar omgeving bepaalt veel welk risico'gedrag ze vertonen

PUBERTEIT

BELANGRIJKE PERIODE IN HERSENONTWIKKELING

EN DE ONTWIKKELING

VAN HET SOCIAAL GEDRAG

DEELLEERTAAK

PUBEREN IS MEER DAN HORMONEN

2 pogingen - hoogste score wordt bijgehouden

De relatie tot ouders...
(1 gevatte zin)

OUDERS BLIJVEN BELANGRIJK OP DE ACHTERGROND AANWEZIG

OUDERS BOEKEN NU WINST VAN EEN GOEDE HECHTING

MET OUDERS WIL JE NIET OVER ALLE ONDERWERPEN PRATEN - MAAR VEILIG GEHECHTE JONGEREN

WETEN WEL DAT HET EIGENLIJK WEL ZOU KUNNEN

DOCH CONFLICTEN HEBBEN OOK VEILIG GEHECHTE PUBERS MET HUN OUDERS; DAT HOORT ERBIJ EN HIER LEERT IEDEREEN UIT - NA ENKELE JAREN KOMEN DE JONGEREN ALS EEN GELIJKE NAAST HUN OUDERS TE STAAN EN GAAN ZE DEZE OOK ZIEN ALS GEWONE MENSEN MET HUN EIGEN FOUTEN EN PERSOONLIJKHEDEN

MORELE

ONTWIKKELING

MORELE ONTWIKKELING

- AFTOETSEN van MENING BIJ ANDEREN

- NORMEN van OUDERS worden pers. afgewogen

NADENKEN OVER ZICHZELF (rustige plek opzoeken)

& KEUZES MAKEN (wat wil ik, wie zijn mijn vrienden, waarvoor sta ik, wat vind ik goed/slecht,...)

MEISJE EN JONGEN OP KERMIS IN GROEI!5 _ JONGEN PRAAT OVER HET FEIT DAT ER THUIS GEEN WAPENS MOCHTEN ZIJN EN DAT VLOEKEN NIET KON ETC

PAS WANNEER HET EMOTIONELE BREIN MINDER ACTIEF IS EN DE ANDERE HERSENGEBIEDEN OOK GOED ZIJN GERIJPT, WORDT EEN EIGEN KEUZE NIET MEER AFGEWOGEN TEGEN DEZE VAN VRIENDEN EN VERDWIJNT DE GROEPSDRUK

Kobe merkt aan de kassa dat de kassierster hem te veel geld heeft teruggeven (zo'n 20 euro). Hij kan dat extra geld best gebruiken om eindelijk eens een cadeau voor moeder haar verjaardag te kopen. Wat moet hij volgens jou doen?

1. het geld houden en niets zeggen
2. het geld teruggeven

ZEER BELANGRIJK DEEL VAN DE IDENTITEITSVORMING

REDEN van je ANTWOORD ?

ZELFSTANDIG MOREEL DENKEN

BEP. DENKONTWIKKELING NOODZAKELIJK

PREFRONTALE CORTEX in ontwikkeling = REDENEREN

(+ sociaal aangepast gedrag, planning, creativiteit,...

PROBLEEM van de PUBER :

 < Impulscontrole, > groepsdruk, imaginair publiek

OOK DE LEERKRACHT HEEFT TOT 10 JAAR VEEL INVLOED

JULLIE HEBBEN EERLIJK GEZEGD WEL DE MOEILIJKSTE LEEFTIJD IN JE KLAS

maar ook eentje waarin veel mogelijk is

MAAR DAT IS NU NET DE UITDAGING !

Een meisje wil DVD's stelen, maar ziet aan de uitgang een bewakingsagent. Ze bergt de DVD's weer op.

Dit doet ze niet omdat ze beseft dat het 'slecht' is.
Ze wil gewoon straf vermijden en ook niet in conflict komen met haar ouders.

BELANGRIJKE TOEVOEGING = niveau 4 (= ook groepsdruk, wat mijn groep belangrijk vindt) = tot hier komen de pubers

PUBERS EN MENSEN KUNNEN OOK BESLUITEN VAN LAGER NIVEAU NEMEN - ze nemen niet altijd een beslissing van een hoger niveau, omdat ze dit kunnen + ook verstandelijk beperkte mensen, zijn minder in staat om op een hoger moreel niveau te functioneren + mensen met psychische

stoornissen etc.

BELANGRIJKE TOEVOEGING = niveau 4 (= ook groepsdruk, wat mijn groep belangrijk vindt) = tot hier komen de pubers

PUBERS EN MENSEN KUNNEN OOK BESLUITEN VAN LAGER NIVEAU NEMEN - ze nemen niet altijd een beslissing van een hoger niveau, omdat ze dit kunnen + ook verstandelijk beperkte mensen, zijn minder in staat om op een hoger moreel niveau te functioneren + mensen met psychische

stoornissen etc.

Een meisje wil DVD's stelen, maar ziet aan de uitgang een bewakingsagent. Ze bergt de DVD's weer op.

Dit doet ze niet omdat ze beseft dat het 'slecht' is.
Ze wil DE WET NIET OVERTREDEN
en niet in conflict komen met de politie.

BELANGRIJKE TOEVOEGING = niveau 4 (= ook groepsdruk, wat mijn groep belangrijk vindt) = tot hier komen de pubers

PUBERS EN MENSEN KUNNEN OOK BESLUITEN VAN LAGER NIVEAU NEMEN - ze nemen niet altijd een beslissing van een hoger niveau, omdat ze dit kunnen + ook verstandelijk beperkte mensen, zijn minder in staat om op een hoger moreel niveau te functioneren + mensen met psychische

stoornissen etc.

PUBER - worstelt met laatste

    Fase 5 : AUTONOOM : start ontwikkeling eigen waardepatroon .

Van afspraken mag w afgeweken als context erom vraagt.

    Fase 6 : UNIVERSELE ETHISCHE PRINCIPES :

waarden zoals rechtvaardigheid en respect voor ander = vanzelfsprekend.

Of iets goed of slecht is, leg je langs de lat van je eigen principes.

Is iets slecht, dan keur je het af, ongeacht de gevolgen.

Je wilt naar een fuif maar
je moet babysitten op je kleine broer van 10 jaar.
Je geeft je broertje pizza en film
zodat jij weg kan gaan.

1. STADIUM 3 LOYAAL AAN IEMAND OF IETS
2. STADIUM 4 RESPECTEERT DE WET
3. STADIUM 5 ONTWIKKELT EIGEN WAARDEN
4. STADIUM 2 HANDELT UIT EIGENBELANG

HET IS NIET OMDAT JE HOGER KAN REDENEREN, DAT JE DAT ALTIJD DOET

DE SOCIALE DRUK EN HET ER WILLEN BIJHOREN IS NOG ALTIJD HEEL BELANGRIJK VOOR PUBERS

EN KRIJGEN NOG AL EENS DE OVERHAND

VANAF PAS EEN JAAR OF 16 BEGINT DIT TE BETEREN; EN VANAF 18 J KUNNEN DE MEESTEN WEERSTAAN AAN DE GROEPSDRUK EN HUN EIGEN IDEE VOLGEN

Leerkracht zegt:
" Het ligt niet aan mij,
de minister van onderwijs
heeft deze regel opgelegd. "

1. STADIUM 3 LOYAAL AAN IEMAND of IETS
2. STADIUM 4 de WET RESPECTEREN
3. STADIUM 5 - ONTWIKKELING van eigen WAARDEpatroon
4. STAD. 6 UNIV. MENSELIJKE WAARDEN = evidentie

Een punker verandert uiterlijk en gedrag om een job te bemachtigen. Hij voelt zich niet goed in zijn vel maar anders zou hij niet voldoen aan de criteria. Het doel bereikt, hij bemachtigt de functie.

1. STADIUM 3 LOYAAL AAN IEMAND OF IETS
2. STADIUM 4 DE WET RESPECTEREN
3. STADIUM 5 - ONTWIKKELING EIGEN WAARDEpatroon
4. STAD. 6 - Univ. MENSELIJKE WAARDEN : evidentie

Je bent leraar. De burgers staken omdat het recht op gratis onderwijs wordt afgeschaft. Je loopt mee in de staking ook al weet je dat deze actie consequenties heeft voor je carrière.

1. STADIUM 3 LOYAAL AAN IEMAND OF IETS
2. STADIUM 4 DE WET RESPECTEREN
3. STADIUM 5 - ONTWIKKELING EIGEN WAARDEpatroon
4. STAD. 6 - Univ. MENSELIJKE WAARDEN : evidentie

Om een berg te beklimmen, moet je over een grasveld, maar dit is pas gezaaid. Een bordje zegt : verboden bergschoenen. Je beslist erover te gaan, want anders geraak je er niet.

1. STADIUM 3 LOYAAL AAN IEMAND OF IETS
2. STADIUM 4 DE WET RESPECTEREN
3. STADIUM 5 - ONTWIKKELING EIGEN WAARDEpatroon
4. STAD. 6 - Univ. MENSELIJKE WAARDEN : evidentie

20 min - BREAK OUTROOMs

2 tot 3 MORELE DILEMMA's

- CONTEXT of SITUATIE waar een puber zich in kan leven.

- BOTSING tussen 2 morele waarden

(bijv. niet stelen, liegen, eerlijkheid, respect, trouw, privacy, rechtvaardigheid, evenwicht,vriendschap, liefde, vrije mening...)

- Het KIEZEN van de ene waarde gaat TEN KOSTE van de andere.

ORIGINELE SITUATIES

DEELLEERTAAK

PUBEREN IS MEER DAN HORMONEN

2 pogingen - hoogste score wordt bijgehouden

TAALONTWIKKELING