wk 45: les 1 - Beeldspraak

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Deze les ga je leren...

...over beeldspraak en stijlfiguren.

Waarom gebruiken we beeldspraak en stijlfiguren?

Empathie wekken van de lezer/luisteraar - om het met iemand eens te zijn, moet je diegene wel vertrouwen. 

Om de tekst aantrekkelijk te maken - om iemand te overtuigen wil je dat je hele tekst gelezen wordt. 

Om de tekst begrijpelijk te maken - beeldspraak zorgt ervoor dat je er een 'beeld' bij krijgt, dus dat je het beter begrijpt. 

Beeldspraak

Bij beeldspraak wordt een eigenschap van iets of iemand in de werkelijkheid (W) door een bepaald beeld (B) aangegeven.

Werkelijkheid (W) --------- vergelijking ---------- Beeld (B)

Beeldspraak is altijd figuurlijk taalgebruik.

Je hebt het beeld en het verbeelde

Beeldspraak

• Vergelijking
• Metafoor
• Metonymia
• Personificatie

Beeldspraak

• Vergelijking: van de werkelijkheid (het verbeelde) en het beeld (B)

Vergelijking met 'als': Jullie tuin ziet eruit als een wildernis (B).

Vergelijking zonder 'als': Jullie tuin is een wildernis (B). --> asyndetische vergelijking

Vergelijking met 'van': een jungle van een tuin.

Beeldspraak

• Metafoor: je noemt alleen het beeld (B).
  

Wat een wildernis (B) is het hier. 

Hij staat met zijn mond vol tanden (B).

Metaforen zijn populair bij reclamemakers, politici en het bedrijfsleven. Denk aan woorden als: carrièreladder, kapitaalinjectie

Beeldspraak

• Metonymia: je noemt een kenmerk van de werkelijkheid, in plaats van de werkelijkheid.

Hij heeft geen dak meer boven zijn hoofd (deel van het geheeld)

Het Rijksmuseum heeft een nieuwe Rembrandt gekocht. (maker noemen in plaats van gemaakte)

Nederland heeft gewonnen van Duitsland. (heel land in plaats van team)

Beeldspraak

• Personificatie: een voorwerp of (abstract) begrip doet iets dat normaalgesproken alleen een mens kan doen. Het wordt menselijke eigenschappen toegedicht.

De toekomst lacht je tegemoet.

De winter strooit zijn eerste sneeuwvlokken uit.

De wind fluistert in de nacht. 

Twee stille mensen aan de tafel, het is geen gezicht

Ik kan die route niet belopen met m'n ogen dicht

Je weet precies wat ik ga zeggen, ik weet het ook van jou

En op het eind vertel ik vast hoeveel ik van je hou

En daarna slaan de deuren weer en breekt er weer een glas

Daarna valt er weer een traan en pak ik weer m'n tas

En daarna hou ik je weer stevig vast

En leg m'n kleren weer terug in de kast

ik hou je nog een poosje vast

(Want) dan vergeet je nog hoe boos je was

Maar de pijn blijft zitten, dus het helpt niet

Dus waarschijnlijk is het morgen weer hetzelfde lied

De tekst komt op hetzelfde neer in dezelfde beat

Een soort van gouden verf op een blok verdriet

Conflicten zijn normaal, maar het moet ons niet verstikken

M'n tranen vallen niet, dus laat ik het liedje snikken

Het duurt te lang, we staan hier al een tijdje

En we moeten door, dus voor de laatste keer: "Het spijt me"

Het duurt te lang, woah-ooh

Het duurt te lang

(We staan stil, wat jij wil, wat ik wil)

Het duurt te lang

Duurt te lang - Davina Michelle

Noteer de beeldspraak uit het liedje van Davina Michelle.

We konden over alles praten, alles

Maar alles ging over de liefde, we vergaten alles

In een brief, een sms'je, in een liedje schreef ik

"Ik zou alles voor je doen en voor je liefde leef ik"

En die liefde kreeg ik, en vaak in overmate

Je kon de drempels van het leven aan me overlaten

Je zag die meiden haten, want ik had m'n superheld

Je had je vrienden net te vaak over mij verteld

Nu staren we samen naar de tafel met de mondjes dicht

Blikken die vanzelf spreken in ons gezicht

Ik heb het overgrote deel van alles aangericht

Maar ik rij te lang in deze tunnel en ik zie geen licht

Dus doe je ogen dicht, voor onze laatste set

En denk terug aan het kleine huisje met het kleine bed, shit

Maar morgen is de pijn terug

Staan we uren op de halte en rijdt de trein terug

Het duurt te lang, we staan hier al een tijdje

En we moeten door, dus voor de laatste keer: "Het spijt me"

Het duurt te lang, woah-ooh

Het duurt te lang

We staan stil, wat jij wil, wat ik wil

Het duurt te lang

Twee stille mensen aan de tafel, het is geen gezicht

Ik kan die route niet belopen met m'n ogen dicht

Je weet precies wat ik ga zeggen, ik weet het ook van jou

En op het eind vertel ik vast hoeveel ik van je hou

En daarna slaan de deuren weer en breekt er weer een glas

Daarna valt er weer een traan en pak ik weer m'n tas

En daarna hou ik je weer stevig vast

En leg m'n kleren weer terug in de kast

ik hou je nog een poosje vast

(Want) dan vergeet je nog hoe boos je was

Maar de pijn blijft zitten, dus het helpt niet

Dus waarschijnlijk is het morgen weer hetzelfde lied

De tekst komt op hetzelfde neer in dezelfde beat

Een soort van gouden verf op een blok verdriet

Conflicten zijn normaal, maar het moet ons niet verstikken

M'n tranen vallen niet, dus laat ik het liedje snikken

Het duurt te lang, we staan hier al een tijdje

En we moeten door, dus voor de laatste keer: "Het spijt me"

Het duurt te lang, woah-ooh

Het duurt te lang

(We staan stil, wat jij wil, wat ik wil)

Het duurt te lang

Hij is zo sterk als een beer = een metafoor.
Juist of onjuist?

1. onjuist
2. juist

Welke zin bevat een metafoor?

1. Jouw ogen zijn als sterren.
2. Wat een boom van een kerel.
3. Als het kalf verdronken is, dempt men de put.
4. Dat meisje lijkt wel een prinses, zo elegant!

"Wie de schoen past, trekke hem aan."
Is dit een metafoor of een vergelijking?

1. metafoor
2. vergelijking

"Dat oude dametje is zo mager als een lat." Is dit een metafoor of een vergelijking?

1. metafoor
2. vergelijking

"Wolken en zon spelen haasje over."
Is dit een personificatie?

1. ja
2. nee

"Het papier is geduldig."
Is dit een personificatie?

1. ja
2. nee

"De leerlingen uit klas 2 gebruiken bij beeldende vorming altijd sprekende kleuren!" Waarom is dit een personificatie?

Rond je tiende breekt de storm van de puberteit aan.

1. vergelijking met van
2. personificatie
3. metafoor
4. metonymia

Zomernachten die even warm en zacht waren als de buik van konijnenjongen

1. vergelijking
2. personificatie
3. metafoor
4. metonymia

In dat huis heeft de armoede haar intrek genomen.

1. vergelijking
2. personificatie
3. metafoor
4. metonymia

Bij een metafoor heb je....

1. Alleen maar een beeld
2. Een beeld en de werkelijkheid
3. Altijd het woordje ALS
4. A, B en C zijn allemaal goed.

Met lood in zijn schoenen begon hij aan de wedstrijd.

1. vergelijking
2. personificatie
3. metafoor
4. metonymia

Ik voel me als een kleuter die een basketbal wil vastgrijpen.

1. vergelijking
2. personificatie
3. metafoor
4. metonymia

Mijn ouderlijke huis is nog steeds een veilige haven voor mij.

1. asyndetische vergelijking
2. personificatie
3. metafoor
4. metonymia

De bomen fluisterden haar naam.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

Lust je nog een glaasje?

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

Het gras was als een vloerkleed.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

Hij is echt een ezel.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

Dit is als mijn tweede iPhone die dood is.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

De kinderen hadden hun bord helemaal op.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

Wat een gekkenhuis was het bij de marathon in Rotterdam!

1. Dit is een vergelijking
2. Dit is een metafoor
3. Dit is een personificatie
4. Dit is niet figuurlijk bedoeld

De vogel zit weer een irritant deuntje te fluiten.

1. Dit is een vergelijking
2. Dit is een metafoor
3. Dit is een personificatie
4. Dit is niet figuurlijk bedoeld

Sven Kramer heeft goud gewonnen in 2018 bij de Olympische Spelen.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

De zon was dit weekend in een goede bui.

1. Dit is een vergelijking
2. Dit is een metafoor
3. Dit is een personificatie
4. Dit is niet figuurlijk bedoeld

Het weer was dit weekend een cadeautje!

1. Dit is een vergelijking
2. Dit is een metafoor
3. Dit is een personificatie
4. Dit is niet figuurlijk bedoeld

Klaar?

https://www.cambiumned.nl/stijl/stijlfiguren/

Oefening 5

Of 

Zoek zelf een Nederlandstalig liedje en markeer de beeldspraak

Einde van deze les