Dilemma's, vrije wil en vrijheid - 4. en 5. Intenties of gevolg?

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Lesopzet

Twee lessen over 'intentie-denken of gevolg-denken'

Filosoferen 

Praktische opdracht - Met Tractatus Philosophicus
Toets - Zonder Tractatus Philosophicus

Titel: Intentie-denken of gevolg-denken?

Herhalen!

Aandachtspunten:

A: Netheid: 

leesbaarheid spelfouten, halve zinnen, niet op de lijn geschreven, interpunctie (punten, hoofdletters).

B: Uitleg: 

je legt je antwoord niet uit. Of je geeft alleen een voorbeeld.

C: Geen voorbeeld 

je geeft geen voorbeeld.

O = Onvoldoende, V= Voldoende, G = Goed

Tractatus Philosophicus 

Opdracht 3a

Dilemma!

A. Je hebt nooit meer vakantie, maar wel weekend.

B. Je hebt nooit meer weekend, maar wel vakantie.

Leg opdracht 19 uit.

Aantekeningen maken, tekeningen, schema's en eigen ideeën en aantekeningen kunnen hierin.

Een oud persoon de weg helpen oversteken. Je eigen kamer schoon houden. Geen afval op straat gooien.

1. Wat zijn voor jou moreel goede daden?

Opdracht 1

Leg opdracht 19 uit.

Aantekeningen maken, tekeningen, schema's en eigen ideeën en aantekeningen kunnen hierin.

Intentie-denken

(vanuit een plicht)

Gevolgdenken

(voor het verwachte gevolg)

Wat vind je belangrijker?

A: Goed leren voor een toets      Of      B: Een mooi cijfer halen

Opdracht 2

Leg opdracht 19 uit.

Aantekeningen maken, tekeningen, schema's en eigen ideeën en aantekeningen kunnen hierin.

Wat vind je belangrijker?

Opdracht 2

A: Goed leren voor een toets      Of      B: Een mooi cijfer halen

A: Ik ben altijd eerlijk tegen mijn vrienden  

OF 

B: Mijn vrienden mogen niet gekwetst worden.

Opdracht 2

Leg opdracht 19 uit.

Aantekeningen maken, tekeningen, schema's en eigen ideeën en aantekeningen kunnen hierin.

Wat vind je belangrijker?

Opdracht 2

A: Goed leren voor een toets      Of       Een mooi cijfer halen

B: Ik ben altijd eerlijk tegen mijn vrienden  

OF 

 Mijn vrienden mogen niet gekwetst worden.

C: Als je naar de dikgedrukte opties kijkt, welke overeenkomst zie je daar? Waarin verschilt de dikgedrukte opties van de niet-dikgedrukte opties?

Opdracht 2

Leg opdracht 19 uit.

Aantekeningen maken, tekeningen, schema's en eigen ideeën en aantekeningen kunnen hierin.

Intentie-denken

(vanuit een plicht)

Gevolgdenken

(voor het verwachte gevolg)

Gevolg-denken

Je doet een handeling omdat je veel moreel geluk verwacht. 

Aantekeningen

Gevolg-denken

Je doet een handeling omdat je veel moreel geluk verwacht. Het gevolg van de handeling is het belangrijkste!

Voorbeelden:

'Als ik nu een klein leugentje gebruik, dan zijn er meer mensen gelukkig.'

'Ik geef die ene teamgenoot iets meer traktatie omdat die thuis minder te besteden heeft.'

Aantekeningen

Gevolg-denken

Je doet een handeling omdat je veel moreel geluk verwacht. Het gevolg van de handeling is het belangrijkste!

Aantekeningen

Laat het zien!

Opdracht 3

Bedenk binnen elk thema één voorbeeld van een morele handeling waarbij vanuit het gevolg-denken.

Licht het voorbeeld toe.

Leg uit waarom het een morele handeling is.

Leg uit dat deze handeling een voorbeeld is van gevolg-denken.

3a: Familie

3b: Sport of hobby

3c: School of werk

Opdracht 3

Leg opdracht 19 uit.

Aantekeningen maken, tekeningen, schema's en eigen ideeën en aantekeningen kunnen hierin.

Niet alle moreel goede daden pakken goed uit...

Een leugentje om bestwil kan pijnlijk zijn voor iemand. Of struikelde je nét op het moment dat iemand ruzie wilde maken en jij leidde diegene af. 

A. Bedenk een morele daad die goed bedoeld is, maar niet goed uitpakte.

B. Bedenk een daad die geen morele daad is, maar toch moreel goed uitpakte. 

Opdracht 4

Leg opdracht 19 uit.

Aantekeningen maken, tekeningen, schema's en eigen ideeën en aantekeningen kunnen hierin.

Intentie-denken

Je doet een handeling vanuit een morele plicht.

Aantekeningen

Intentie-denken

Je doet een handeling vanuit een morele plicht. 

Omdat je niet kunt weten wat het gevolg is!

Aantekeningen

Intentie-denken

Je doet een handeling vanuit een morele plicht. 

Omdat je niet kunt weten wat het gevolg is!

Voorbeelden:

'Je moet altijd eerlijk zijn'

'Help altijd iemand in nood'

'Wees vriendelijk tegen onbekenden'

Aantekeningen

Laat het zien!

Opdracht 5

Bedenk binnen elk thema één voorbeeld van een morele handeling waarbij vanuit het intentie-denken.

Licht het voorbeeld toe.

Leg uit waarom het een morele handeling is.

Leg uit dat deze handeling een voorbeeld is van intentie-denken.

5a: Familie

5b: Sport of hobby

5c: School of werk

Opdracht 5

Leg opdracht 19 uit.

Aantekeningen maken, tekeningen, schema's en eigen ideeën en aantekeningen kunnen hierin.

Exit-ticket

Stilte - zonder overleg

1. Wat is een waarde en wat is een norm?

2. Ben jij meer een intentie-denker of een gevolg-denker. Leg je antwoord uit.

3. Volgende week (wo) gaan we oefenen met de praktische opdracht. Wat zou jij in die les willen doen om je goed voor te bereiden op de praktische opdracht?

P.O. in het kort: 

Mening geven en uitleggen en voorbeelden geven. 

Morele dilemma's analyseren met waarden en normen, (botsende) waarden, intentie-denken, gevolg-denken en marktdenken (volgende week in de les).

Deel de klas zelf op in groepen.

Het zijn 5 verschillende dilemma's.

Bepaal aan de hand van de tijd hoeveel dilemma's je gaat bespreken. Vraag soms door, bijv. 'wat had x wél moeten doen volgens intentie-denken?'

Doel? Kijken of de leerlingen de leerdoelen hebben behaald.

Leerdoel - Intentie of gevolg?

- Ik kan morele handelingen vanuit intentie-denken herkennen en uitleggen.
- Ik kan morele handelingen vanuit gevolgdenken herkennen en uitleggen.
- Ik kan argumenten geven voor het intentie-denken en gevolgdenken.
- Ik kan voorbeelden bedenken van morele handelingen vanuit intentie-denken en vanuit gevolgdenken.
- Ik kan mijn mening beargumenteren over gevolgdenken en intentie-denken.