Samentrekking

Samentrekking

Samentrekking is een manier om niet te hoeven herhalen wat je al eerder hebt geschreven. Je kunt soms woorden, woordgroepen of zinsdelen weglaten. Een bruikbaar middel dus om de vaart in je tekst te houden en nodige herhalingen te voorkomen.

Als in een samengestelde zin dezelfde woorden twee keer voorkomen, kun je de woorden meestal de tweede keer weglaten.

Wat een samengestelde zin?

Een samengestelde zin is een zin die...

vier voorwaarden voor een samentreking

1. Zinsdeel

2. Getal

3. Ow/pv zelfde plaats

4. Betekenis

Goed of fout?

De verslagen ontvingen wij vandaag en zullen direct worden voorgelezen.

1. goed
2. fout

fout in grammaticale functie

De verslagen ontvingen wij vandaag en de verslagen zullen direct worden voorgelezen.

Goed of fout?

Ik houd heel erg van dieren, maar mijn zusjes niet.

1. goed
2. fout

fout in getal

Ik houd heel erg van dieren, maar mijn zusjes houden niet van dieren.

Goed of fout?

Met genoegen nodigen wij u uit en stellen het bijzonder op prijs, als u komt.

1. goed
2. fout

fout in de volgorde

Met genoegen nodigen wij u uit en WIJ stellen het bijzonder op prijs, als u komt.

Goed of fout?

Hij maakt altijd zijn huiswerk, want graag een goede indruk.

1. goed
2. fout

fout in de betekenis

Hij maakt altijd zijn huiswerk, want hij maakt graag een goede indruk.

Kortom:

Als in een samengestelde zin dezelfde woorden twee keer voorkomen, kun je de woorden meestal de tweede keer weglaten als:

1. In functie hetzelfde zijn, 
2. hetzelfde getal hebben,
3. Ow en pv in dezelfde volgorde staan
4. de betekenis hetzelfde is.

Grammaticale functie (het zinsdeel) moet  hetzelfde zijn.

Goed: De tekenleraar had het warm en (--) zette een raampje open.

Fout: Rixt liet het glas vallen en (--) was gebroken.

De woorden moeten hetzelfde getal hebben.

Goed: Elza drinkt graag thee, maar Lotte (--) liever koffie.

Fout: Mijn ouders slapen in de caravan en mijn zusje (--) in de tent.

Onderwerp of de persoonsvorm moeten op dezelfde plaats staan.

Goed: Vandaag staan wij vroeg op en gaan (--) zo snel mogelijk aan de slag met ons huiswerk.

Fout: Vanmorgen kwam Han te laat, want (--) had zich  verslapen.

De betekenis van het samengetrokken zinsdeel/woord moet hetzelfde zijn.

Goed: Mijn T-shirts zijn gekrompen, maar mijn sokken (--) niet (--).

Fout: Lisa kromp ineen van de pijn en haar truitje (--) in de was.

Huiswerk:

blz. 72

maken opdrachten: 17 t/m 20