Examentraining vwo maw Vorming en Verhouding

• MAW
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

Maatschappijwetenschappen vwo 2025 CSE vavo

Irene de Valk

Vandaag:

Vorming & Verhouding

Vorming

Welke kernconcepten ken je bij het hoofdconcept Vorming?

Wat is socialisatie?

Proces van socialisatie

• Proces van overdracht: leren wat er verwacht wordt
• Proces van verwerving:  een samenleving of cultuur eigen maken

Socialisatie bestaat uit 2 onderdelen:

3 vormen van socialisatie

Primaire socialisatie

Secundaire socialisatie

Tertiare socialisatie

Primaire socialisatie

Socialisatie binnen kleinere groepen zoals het gezin of de vriendengroep. Dit proces is vaak informeel. 

Pagina 19 in het boek.

Secundaire socialisatie

Socialisatie die plaatsvindt in een formele omgeving, zoals op school of bij een vereniging. Groepsleden nemen de waarden en normen van de groep over.

Tertiaire socialisatie

Socialisatie die impliciet plaatsvindt, bijvoorbeeld door literatuur, de massamedia en de overheid.

Het proces van overdracht en verwerving van de politieke cultuur van de groep(en) en de samenleving waar mensen toe behoren.

Bijzondere vormen van socialisatie

Het aanleren en verwerven van de cultuur waarin iemand is opgegroeid.

Het aanleren en verwerven van een andere cultuur of elementen daaruit dan waarin iemand is opgegroeid.

Politieke socialisatie

Enculturatie

Acculturatie

Acculturatie en enculturatie 

Acculturatie: aanleren en verwerven van een andere cultuur of elementen daaruit dan waarin iemand is opgegroeid.

Enculturatie: aanleren van de cultuur waar iemand in is geboren. 

Andere cultuur 

Eigen cultuur

Examenopdracht: Lees tekst 1

Wat is het antwoord op vraag 6?

Een kernconcept bij het hoofdconcept 'vorming' is 'cultuur'. Wat is de definitie van 'cultuur'?

Cultuur

Het geheel van voorstellingen, uitdrukkingsvormen, opvattingen, waarden en normen die mensen als lid van een groep of samenleving hebben verworven

CULTUREN ZIJN RELATIEF

Culturen zijn relatief. Dit betekent dat culturen zowel tijd- als plaatsgebonden zijn.

• Geef een voorbeeld waaruit blijkt dat culturen tijdsgebonden zijn.
• Geef een voorbeeld waaruit blijkt dat culturen plaatsgebonden zijn.

Verwerving van cultuur

Het internaliseren van de normen en waarden die bij een cultuur horen.

Dus: Zorgen dat je de cultuur (kennis, vaardigheden, opvattingen & houdingen) je eigen maakt.

Dominante cultuur 

• De cultuur van de overheersende groep in een maatschappij (bijvoorbeeld de Nederlandse cultuur) 

CULTUURGROEPEN

• Tussencultuur

Immigranten dragen hun originele cultuur nog een tijdje met zich mee en over de generaties wordt deze cultuur door de dominante cultuur verdrongen.

• Tegencultuur

Culturen die zich verzetten tegen de overheersende cultuur.

Welke dimensie van Hofstede is te herkennen in de overgang naar kringlooplandbouw?

1. Collectivistisch naar individualistisch
2. van kleine machtsafstand naar grote machtsafstand
3. van kortetermijn- naar langetermijnsgerichtheid
4. van feminien naar masculien

Nog twee kernconcepten bij vorming... 

Ideologie en identiteit

Wat is de definitie van een ideologie?

Leg uit dat in de landbouwvisie van het kabinet een confessionele opvatting over globalisering te herkennen is. Gebruik in je antwoord:
- omschrijving begrip rentmeesterschap
- informatie om dit te illustreren
- omschrijving kernconcept 'globalisering'
- voorbeeld om globalisering te illustreren

Wat is de betekenis van 'identiteit'?

Sleep de term naar de juiste beschrijving.

Het beeld dat iemand van zichzelf heeft

Het deel dat past bij de groepen waar iemand deel van uitmaakt.

Het beeld dat de samenleving heeft van een groep en het beeld dat ze blijvend kenmerkend voor die groep vindt.

Persoonlijke identiteit

Sociale identiteit

Collectieve identiteit

Een sociale en collectieve identiteit hebben te maken met binding. Mensen hebben gemeenschappelijke waarden en normen ontwikkeld. Welke 4 typen bindingen zijn er?

Verhouding

Welke 5 kernconcepten horen bij verhouding?

Lees tekst 3

- Omschrijving van het kernconcept 'sociale ongelijkheid'
- Informatie uit de tekst waaruit sociale ongelijkheid blijkt

Verhouding= de wijze waarop mensen zich van elkaar onderscheiden en tot elkaar verhouden en de manier waarop samenlevingen in sociale zin vorm geven aan deze verschillen. 

Beredeneer dat de woningcrisis die in 2017 gaande was, begonnen zal zijn rond 2009. Gebruik gegevens uit figuur 1

Wat is de onafhankelijke variabele in figuur 1?

1. Inflatie
2. Loon
3. Prijs
4. Tijd

We maken vaak onderscheid tussen moderne westerse samenlevingen en traditionele samenlevingen. Noem één economisch kenmerk en één sociaal/cultureel kenmerk van moderne samenlevingen.

Vergelijken modern vs traditioneel

Welke vorm van solidariteit past bij het werk van Huang Yu?

Eventjes nu wat vragen zonder examenopdracht...

Kernconcepten: macht en gezag

Macht: Het vermogen om hulpbronnen in te zetten om bepaalde doelstellingen te bereiken en de handelingsmogelijkheden van anderen te beperken of te vergroten. 

Gezag: Macht die als legitiem beschouwd wordt. 

Welke machtsbron heeft Jaap van Dissel?

Welke machtsbron heeft Jaap van Dissel?

1. affectieve machtsbron
2. cognitieve machtsbron
3. economische machtsbron
4. politieke machtsbron

Op pakjes sigaretten staan plaatjes van mensen aan een beademingsapparaat en heftige teksten over de gevolgen van roken. Dit om mensen te weerhouden een sigaret te roken.

1. Affectieve machtsbron
2. Cognitieve machtsbron
3. Economische machtsbron
4. Politieke machtsbron

welke macht hoort het best bij dit voorbeeld:" een kind probeert zijn ouder over te halen om te gaan huilen'

1. Affectieve machtsbron
2. Economische machtsbron
3. Cognitieve machtsbron
4. Politieke machtsbron

Kernconcepten: Samenwerking vs. Conflict

Tegenovergestelde concepten--> het gaat om de wijze waarop mensen zich van elkaar onderscheiden en tot elkaar verhouden en de manier waarop samenlevingen in sociale zin vormgeven aan deze verschillen. Het verwijst ook naar onderlinge betrekkingen tussen staten. 

Tijd over? Onderzoeksvaardigheden

- Soorten onderzoek

- Methoden

- Eisen van onderzoek

- Verband

Kwalitatief onderzoek is onderzoek dat gericht is op hoeveelheid.

1. Juist
2. Onjuist

Soorten onderzoek

Twee soorten onderzoek: 

Kwantitatief onderzoek: hoeveelheden
Kwalitatief onderzoek: achterliggende beweegredenen

Noem 5 eisen van wetenschappelijk onderzoek

Betrouwbaarheid

Generaliseerbaarheid

Validiteit

Representativiteit

Transparantie

Het onderzoek meet wat je wilt meten

herhaling van het onderzoek levert hetzelfde resultaat op. 

de steekproef is een dwarsdoorsnede van de populatie

de resultaten van het onderzoek gelden voor de hele populatie

Doorzichtig en openbaar maken van het onderzoek

Als je onderzoek niet op toeval berust dan noem je dat onderzoek ...

1. Valide
2. Representatief
3. Betrouwbaar
4. Transparant

Causaliteit vs Correlatie

Causaliteit: oorzaak-gevolgrelatie in onderzoek. 
Hoe meer uren slaap, hoe minder het gevoel van vermoeidheid

Correlatie: samenhang tussen variabelen maar geen oorzaak-gevolg relatie.

Hoe meer uur iemand gewelddadige videogames speelt, hoe vaker iemand agressief gedrag vertoont. 

Meer oefenen?

Op examenblad.nl vind je oud-examens.

Ook op alleexamens.nl kun je oud-examens bekijken.

Zoek op Youtube naar uitleg van kernconcepten MAW