groepsdynamica les 7

• Groepsdynamica
• MBO
• Studiejaar 2

Onderzoeken en sturen van de groep

De groepsanalyse

Groepsanalyse

Als sociaal werker analyseer je de groep om de ondersteuningsvraag te formuleren en om te bekijken hoe je het begeleidingsaanbod hierop het beste kunt afstemmen. Hierbij maak je gebruik van een groepsanalyse.

Doelstellingen

Je kunt de definitie van ‘begeleiden’ formuleren.

Je kunt vier activiteitengebieden beschrijven.

Je kunt kenmerken van de drie basisbegeleidingsstijlen onderscheiden.

Je kunt vier competenties kiezen die nodig zijn om mensen op een professionele manier te begeleiden .

Je kunt de drie basisvalkuilen bij het begeleiden herkennen.

onderzoek van de groep

Je onderzoekt de typerende eigenschappen van de groep, en de rol en invloed van elk groepslid. 

Wanneer je niet goed weet hoe de groep functioneert, kun je voor onaangename verrassingen komen te staan. 

Alleen door bewust naar de groep te kijken en de groepsdynamiek te onderzoeken, kun je gericht met een groep aan de slag.

De beginsituatie van de groep

 Je formuleert de beginsituatie aan de hand van de volgende kenmerken van de groepsleden:

Casus 

Hafid begeleidt een groep van zeven vrijwilligers van buurtrestaurant Hotspot. Het is zijn taak om ervoor te zorgen dat de vrijwilligers hun werkzaamheden goed kunnen uitvoeren. Hij ondersteunt hen bij hun individuele ontwikkeling. Hafid maakt zich zorgen, omdat hij merkt dat hij steeds minder grip heeft op de groep. Tijdens het werken in de keuken vanmiddag, waren er steeds kleine ruzietjes tussen de groepsleden over de taakverdeling en werkwijze. Toen Hafid de groepsleden hierop aansprak, gaven ze hem een grote mond. Waar hij zich mee bemoeide!

‘Je kent ons niet, maar je gaat wel bepalen wat we moeten doen?’, vroeg Jos, de oudste van de vrijwilligers.                                                Nu hij hier nog eens over nadenkt, realiseert Hafid zich dat hij inderdaad nog niet veel over de groepsleden weet. Hij besluit dit eens grondig te onderzoeken.

Hafid heeft te maken met een secundaire groep. De zeven vrijwilligers van Hotspot hebben samen een taak en een doel.             Ze kenden elkaar niet voordat ze in het restaurant kwamen werken, maar wonen wel allemaal in de buurt.                                            Ze zijn nu duidelijk aan het vechten om hun positie in de groep. Hafid weet dat dit betekent: de vrijwilligers zitten in de machtsfase. Hij wil graag weten hoe hij hen kan helpen ontwikkelen. Daarvoor wil hij inzicht krijgen in de belevingswereld en de persoonlijke omstandigheden van de groepsleden. Hafid besluit eerst een beschrijving van de beginsituatie te maken.

De beginsituatie van de groep

leeftijd en leeftijdsfase (bijvoorbeeld: puber, oudere)

ontwikkelingskenmerken

stoornissen/beperkingen

gezins- en leefsituatie

mogelijkheden

beperkingen en bedreigingen

interesses en hobby’s

karakter en temperament

belangrijke achtergrondinformatie

algemene indruk, typering.

Vervolgens vraag je je af wat de groepsleden met elkaar gemeen hebben:

Wat zijn de homogene kenmerken (waarin zijn ze gelijk)?

Wat zijn de heterogene aspecten (waarin verschillen ze)?

Welke belemmerende factoren komen naar voren uit het onderzoek?

Welke factoren zijn positief voor het groepsproces?

Waarin moet je hen helpen ontwikkelen?

onderzoek van de groep

Vervolgens vraag je je af wat de groepsleden met elkaar gemeen hebben:

Wat zijn de homogene kenmerken (waarin zijn ze gelijk)?

Wat zijn de heterogene aspecten (waarin verschillen ze)?

Welke belemmerende factoren komen naar voren uit het onderzoek?

Welke factoren zijn positief voor het groepsproces?

Waarin moet je hen helpen ontwikkelen?

onderzoek van de groep

Als voorbereiding voor je vervolgonderzoek moet je bepalen wat je precies wilt weten en welke onderzoeksmethode je gaat gebruiken. Je maakt een aantal onderzoeksvragen en bepaalt je werkwijze. Hierbij ga je methodisch te werk.

De eerste onderzoeksvragen zijn:

Wie vervult welke rol binnen de groep?

Waarom werken ze bij Hotspot?

Wat hebben de deelnemers nodig van hun begeleider?

Methoden om informatie te verzamelen

1- observeren van de groep

2- gesprekken voeren/interviewen (praten)

3-bronnenonderzoek (lezen)

4- oefeningen/activiteiten (doen)

observeren (kijken)

Kijk goed hoe de groepsleden op elkaar reageren, waarover ze praten en wat de groepscultuur is. Zo kun je al veel informatie verzamelen.

gesprekken voeren/interviewen (praten)

Voer gesprekken of neem gerichte interviews af. Bevraag niet alleen de groepsleden, maar ook andere mensen, die de groep goed kennen.

bronnenonderzoek (lezen)

Neem bij het raadplegen van literatuur en het internet de bijzonderheden mee die uit je observatie en de gesprekken naar voren zijn gekomen.

oefeningen/activiteiten (doen)

Bedenk activiteiten om meer inzicht te krijgen in de groep. Met eenvoudige spelletjes kun je goed zien hoe mensen omgaan met elkaar en met frustraties, welke rol ze aannemen bijvoorbeeld.