Les 8 ijs - water - waterdamp VWO

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

3.1 IJs, water en waterdamp

Water

Leerdoelen

• Je kunt de drie fasen van water herkennen in de praktijk.
  
• Je kunt de drie fasen waarin water kan voorkomen beschrijven met het deeltjesmodel.
  
• Je kunt uitleggen wat cohesie en adhesie zijn.
  
• Je kunt met het deeltjesmodel verklaren waarom ijs en veel andere vaste stoffen een kenmerkende kristalstructuur hebben.

Water

• Als water bevriest, is het vast.  ==> ijs
• Water wat uit de kraan komt is vloeibaar.
• Water kan verdampen, dan wordt het waterdamp en dat is een gas.

3 Fasen

• Vast
• Vloeibaar
• Gas

De moleculen blijven altijd 

hetzelfde, welke fase 

dan ook!!

IJs - vaste vorm van water

Model om je voor te stellen hoe moleculen zich gedragen

Echt kijken naar moleculen is ontzettend lastig, ze zijn veel te klein: nanometer schaal: 0,15 nm (water)

Vaste stoffen

• trillen rond een evenwichtsstand.
  
• deeltjes hebben een vaste positie ten opzichte van elkaar
  
• Dus:
  
• Vast volume
  
• Vaste vorm

Vaste stoffen

Kristallen

Sneeuw bestaat uit ijskristallen die allemaal mooie vormen hebben. Maar in al die verschillende vormen kun je steeds dezelfde zeshoekige structuur herkennen.

Deze kristalstructuur is kenmerkend voor ijs.

Veel vaste stoffen hebben een eigen kenmerkende kristalstructuur.

Water - Vloeibare vorm van Water

Vloeistoffen

• Deeltjes bewegen langs elkaar heen
  
• deeltjes zitten zo dicht mogelijk bij elkaar
  
• Dus:
  
• Vast volume
  
• Geen vaste vorm

Vloeistoffen

Waterdamp - gas vorm van water

Gassen

• deeltjes bewegen los van elkaar op grote afstand
• Dus:
• Geen vaste vorm
• Geen vast volume

Gassen

 wolken en neerslag

Verschillende soorten neerslag

          Dauw                         Rijp                           IJzel

DAUW - Hele kleine waterdruppeltjes, zitten vaak sochtends op grassprieten als het erg vochtig is buiten. 

Rijp - Bestaat uit kleine ijskristallen, die bomen en planten heel mooi wit kunnen maken.

Ijzel - Zeer koude regen bevriest als het de grond raakt of een bevroren boom. Hierdoor kan het vaak heel glad zijn als het regent en heel koud is. 

Welke soorten
neerslag ken je?

Welke soort van neerslag is dit?

1. Dauw
2. Rijp
3. Ijzel

Welk soort neerslag
zie je hier?

1. Dauw
2. Rijp
3. IJzel
4. Sneeuw

Welk soort neerslag
zie je hier?

1. Hagel
2. Rijp
3. IJzel
4. Sneeuw

Welk soort neerslag
zie je hier?

1. Dauw
2. Rijp
3. IJzel
4. Regen

Welk soort neerslag
zie je hier?

1. Dauw
2. Rijp
3. IJzel
4. Sneeuw

Kristallen

Sneeuw heeft allerlei regelmatige vormen. Dit noemen wij kristallen.

Vaste stoffen zijn vaak opgebouwd uit kristallen. Deze kunnen groot en klein zijn

Kristallijne stoffen

Veel vaste stoffen bestaan uit kristallen: Kristallijne stoffen

Kristallijne stoffen

IJs en Water

De dichtheid van water is 1 gram/ cm³

Dat betekend dat 1 cm³ van de stof water een massa van 1 gram heeft

Dus 10 cm³ water heeft een massa van 10 x 1 = 10 gram

De dichtheid van ijs is 0,9 gram / cm³ 

Dat betekend dat 1 cm³ van de stof ijs een massa heeft van 0,9 gram

IJs is dus 'lichter' dan water    Daarom drijft ijs in water

Adhesie en cohesie

Cohesie = aantrekkingskracht tussen dezelfde soort moleculen

Adhesie = aantrekkingskracht tussen verschillende soorten moleculen

Cohesie komt uit het Latijn “samenhang”

Adhesie komt uit het Latijn “aanhechten”

Aan de slag

Opdrachten paragraaf 3.1

pagina 89

Huiswerk

• Herhaal hoofdstuk 2 Stoffen

Afsluiting

• Je kunt de drie fasen van water herkennen in de praktijk.
  
• Je kunt de drie fasen waarin water kan voorkomen beschrijven met het deeltjesmodel.
  
• Je kunt uitleggen wat cohesie en adhesie zijn.
  
• Je kunt met het deeltjesmodel verklaren waarom ijs en veel andere vaste stoffen een kenmerkende kristalstructuur hebben.