Sector 03 - Recht en de naleving van rechtsregels (juridische veld)

• Maatschappij
• Secundair onderwijs

Sector 03 - Recht en de naleving van rechtsregels 

(juridische veld) - deel 2

Wat is er blijven plakken?

Privaatrecht

Publiekrecht

Burgerlijk recht

Handelsrecht

Grondwet

Administratief recht

sociaal recht

privaatrechtelijk procesrecht

Fiscaal recht

strafrecht

strafprocesrecht

Sociaal recht

Handelsrecht

burgerlijk recht

straf recht

Sociale kamer

Hof van cassatie

strafkamer

Arbeidshof

Hof van beroep

Arbeidsrechtbank

rechtbank van koophandel

rechtbank van eerste aanleg

Vredegerecht

Rechtsbescherming hier en in andere landen

We kunnen dit de instrumentele functie van recht noemen. De instrumentele functie van recht heeft tot doel de voorwaarden voor een maatschappelijke orde te vrijwaren, met name het maatschappelijke project van de democratische rechtsstaat.

Niet alleen burgers zijn dus verplicht om rechtsregels na te leven, ook de overheid moet dat doen. In een rechtsstaat beschikt de overheid niet over onbeperkte macht. Een rechtsstaat is niet denkbaar zonder rechtsbescherming.

Rechtsbescherming hier en in andere landen

De instrumentele functie van recht kan dan ook niet los worden gezien van de rechtsbeschermende functie van recht. De rechtsbeschermende functie van recht stelt de vrijheden van individuen veilig tegen mogelijke ontsporingen van de macht, bijvoorbeeld van een te autoritaire overheid of van andere machtige burgers of rechtspersonen.

Universele verklaring van de rechten van de mens 

leder mens heeft een aantal rechten. Deze rechten gelden voor alle mensen in de wereld, ze zijn universeel en onvoorwaardelijk. De Universele verklaring van de rechten van de mens (UVRM) werd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties goedgekeurd op 10 december 1948 en elke VN-lidstaat heeft die verklaring ondertekend. 

De UVRM vormt een soort van morele code, maar ze is op zich niet bindend. Bovendien is er heel wat kritiek uit niet-westerse landen op de UVRM. Zo vinden heel wat moslimlanden dat deze rechten typisch westers en christelijk zijn. Als tegenreactie werd in 1990 de Calro-verklaring van de rechten van de mens in de islam opgesteld.

Universele verklaring van de rechten van de mens 

De UVRM gelden ook voor jongeren. Voor wie nog geen 18 jaar is, zijn er bijzondere rechten neergeschreven in het Verdrag inzake de rechten van het kind (IVRK).

Europees Verdrag inzake de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden 

Voor Europeanen is er ook het Europees Verdrag inzake de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM), dat erg belangrijk is om de rechten van de burgers te vrijwaren. 

België moet dat verdrag naleven en kan zelfs veroordeeld worden wanneer er schendingen van de rechten van de mens worden vastgesteld. Daarvoor werd er een Europees Hof voor de Rechten van de Mens opgericht. Directe aanleiding hiervoor waren de mensenrechtenschendingen in nazi-Duitsland en het besef dat de bescherming van fundamentele rechten op nationaal niveau niet langer volstond.

 Kinderrechtencommissariaat

Bij ons informeert en adviseert het Kinderrechtencommissariaat de Vlaamse overheid. Het behandelt klachten over onrespectvol gedrag en onrechtvaardige beslissingen van volwassenen tegenover jongeren.

Sinds 1 augustus 2019 is Caroline Vrijens de derde Vlaamse kinderrechtencommissaris.

De noodzaak aan regels

Wat gebeurd er bij een overtreding van de wet?

Als je als minderjarige iets strafbaars doet, moet je voor de jeugdrechter verschijnen. Je hebt dan recht op advies en bijstand dooreen advocaat. De advocaat heeft beroepsgeheim: wat je met haar of hem bespreekt, is vertrouwelijk. De jeugdrechter legt geen straf, maar een maatregel op zoals beschreven in het jeugdsanctierecht. 

Wat gebeurd er bij een overtreding van de wet?

In afwachting van een vonnis kan de jeugdrechter een voorlopige maatregel of beschikking nemen. Op een zitting wordt jouw situatie ten gronde behandeld. Het vonnis kan dan een berisping, een plaatsing onder toezicht, een alternatieve sanctie of begeleid wonen zijn.

Bij zijn beslissing maakt de jeugdrechter de afweging bij welke maatregel de minderjarige het meeste baat heeft om terug op het rechte pad te komen. Als jij of je ouders het niet eens zijn met het vonnis, kan je in beroep gaan.

Wat gebeurd er bij een overtreding van de wet?

Voor zware misdrijven kan de jeugdrechter de minderjarige uit handen geven. Dat wil zeggen dat de minderjarige vanaf 16 jaar als een volwassene berecht wordt door een bijzondere kamer van de jeugdrechtbank, samengesteld uit twee jeugdrechters en een correctionele rechter of dooreen hof van assisen.

 

Wat gebeurd er bij een overtreding van de wet?

Vanaf 16 jaar kan je voorverkeersovertredingen veroordeeld worden door de politierechtbank als je zonder rijbewijs of zonder verzekering rijdt, een vluchtmisdrijf pleegt, een ongeval met gewonden of doden veroorzaakt ..

Vanaf 18 jaar ben je strafbekwaam en kan je veroordeeld worden door de gewone strafrechtbank

Overlopen Sector 03 - Film opdracht

Wanneer kan de jeugdrechter een jongere naar een gemeenschapsinstelling sturen?

Vanaf welke leeftijd kan een jongere naar een open instelling gestuurd worden?

Vanaf welke leeftijd kan een jongere naar een gesloten instelling gestuurd worden?

Welke gemeenschapsinstellingen bestaan er in ons land?

Wanneer kan een jongere geplaatst worden in de instelling van Tongeren?

Misdrijven

Een handeling kan pas als misdrijf of strafbaar feit worden beschouwd wanneer ze uitdrukkelijk zo in de wet beschreven is. De wet kan in dit geval een bepaling uit het strafwetboek zijn of een bijzondere strafwet, maar ook de wegcode of de wapenwet. Een misdrijf op heterdaad is een misdrijf dat ontdekt wordt op het ogenblik dat het wordt gepleegd.

Familierechtbank

Op 1 september 2014 trad de wet van 30 juli 2013 die de familierechtbank in ons land oprichtte in werking.

De familierechtbank is nu bevoegd voor zowat alle geschillen die betrekking hebben op het familieleven:

erkenning van het kind, huiselijk geweld, echtscheidingen, kinderbijslag, maar ook betwisten van familievermogen.

Familierechtbank

De familierechtbank maakt deel uit van de rechtbank van eerste aanleg. Het is een burgerlijke rechtbank die enkel optreedt in burgerlijke geschillen met een familiaal karakter. 

Elke familierechtbank telt minstens 3 kamers:

de familiekamer, de jeugdkamer en de bemiddelingskamer.

Bemiddeling heeft een centrale plaats.

Familierechtbank

Zodra een eerste vordering bij de familierechtbank wordt ingediend. opent die een familiedossier. Daarin komen alle geschillen die ontstaan tussen partijen met gemeenschappelijke kinderen.

Voor het dagvaarden van een zaak voor de familierechtbank is slechts één maal een vast rolrecht verschuldigd van (momenteel) 100 euro.

Vernieuwing van het personen- en familierecht

Het personen- en familierecht is een onderdeel van het burgerlijk recht. 

Het houdt zich bezig met afstamming, geboorte, huwelijk en echtscheiding en andere zaken in verband met de hoedanigheid, familiebetrekkingen en bevoegdheden van personen.

Het personen- en familierecht wordt geregeld door het Burgerlijk Wetboek, maar ook het Internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind en het Europees Verdrag voor de rechten van de mens zijn belangrijk

Vernieuwing van het personen- en familierecht

Het familierecht is regelmatig onderhevig aan wijzigingen. Dat moet ook wel, want vandaag bestaan er veel meer samenlevingsvormen dan vroeger. Denk bijvoorbeeld aan co-ouderschap, waarbij twee of meer personen die niet samenwonen wel nog samen voor de kinderen zorgen. Voor deze samenlevingsvorm is er nog geen wettelijk kader. 

Ook het draagmoederschap is in België niet wettelijk geregeld. Het is ook niet verboden, maar koppels die een beroep doen op een draagmoeder om hun kinderwens te vervullen nemen risico's op Juridisch vlak.

Ook 14- jarigen kunnen bestraft worden met een GAS-boete.

In de wet staan alle bepalingen over misdrijven en overtredingen die strafbaar zijn. Overtreders kunnen door justitie vervolgd worden, maar gemeenten hebben ook de mogelijkheid om regels op te stellen en administratieve sancties op te leggen.

Met zulke GAS-boetes (Gemeentelijke Administratieve Sanctie) kan de gemeente overlast bestraffen zoals sluikstorten, wildplassen, graffiti spuiten, dozen verslepen op een openbare plaats, confetti strooien, belletjetrek doen enz.

Ook 14- jarigen kunnen bestraft worden met een GAS-boete.

GAS-boetes kunnen opgelegd worden aan jongeren vanaf 14 jaar. Minderjarigen kunnen een maximumboete krijgen van 175 euro of een gemeenschapsdienst van maximaal 15 uur. Meerderjarigen betalen maximaal 350 euro of moeten een gemeenschapsdienst van maximaal 30 uur doen. Elke gemeente kiest zelf vanaf welke leeftijd ze GAS-boetes oplegt en voor welke vormen van overlast. Je kan zo'n politiereglement terugvinden via de website van je stad of gemeente of via de site van de lokale politie. 

Je kan ook in beroep gaan tegen een GAS­ boete. Dan kom je voor bij de politierechter.

Opzoekopdracht

Zoek jet GAS-boete reglement op van Beringen!

Vaktaal

 Universele verklaring van de rechten van de mens: soort van morele code, maar ze is op zich niet bindend. Werd door de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties goedgekeurd op 10 december 1948.

Kinderrechtencommissariaat: het behandelt klachten over onrespectvol gedrag en onrechtvaardig beslissingen van volwassen tegenover jongeren.

Vaktaal

Misdrijven: een handeling kan pas als misdrijf of strafbaar feit worden beschouwd wanneer ze uitdrukkelijk zo in de wet beschreven is. De wet kan in dit geval een bepaling uit het strafwetboek zijn of een bijzondere strafwet, maar ook de wegcode of de wapenwet. Een misdrijf op heterdaad is een misdrijf dat ontdekt wordt op het ogenblik dat het wordt gepleegd.

Dagvaarden: is oproepen om voor de rechtbank te verschijnen

Rolrecht: is een vergoeding voor het openen van een dossier bij de rechtbank.