Weer, klimaat en klimaatzones groep 8 lessenserie

• Aardrijkskunde
• Basisschool
• Groep 8

Weer & Klimaatzones

 “Van poolijs tot woestijn; klimaatverandering overal!”

leerdoelen in deze lessen serie: 

- leren we het verschil tussen weer en klimaat

-maken we kennis met de verschillende klimaatzones op de wereld

- leren we wat toekomstige klimaatverandering van invloed heeft op de klimaatzones 

- maken we een toekomstig weer verslag

Lesdoelen les 1

- kan je het verschil tussen de begrippen weer en klimaat uitleggen.

- kan je uitleggen wat een klimaatzone is.

- weet je welke factoren van invloed zijn op het weer en klimaat. 

Wat is volgens jou de beste omschrijving van het begrip "het weer"?

wat is volgens jou de beste omschrijving van het begrip "het klimaat"?

Wat is het verschil tussen....?

De klimaatzone:

De klimaatzone is een (groot) gebied met ongeveer hetzelfde klimaat.

Het klimaat:

Het klimaat is het gemiddelde van het weer in een groot gebied over een periode van tenminste 30 jaar

Het weer:

Het weer is de temperatuur, wind en neerslag op een bepaald moment. 

Dit kan elk uur weer een beetje anders zijn.

factoren die van invloed zijn op het weer en het klimaat (temperatuur)

Een aantal factoren bepaalt samen het type klimaat dat ergens heerst:

- de breedteligging 

- hoogteligging (aanwezigheid van bergen)

- de afstand tot zee 

-de aanvoer van zee- en luchtstromen. 

De zon en het klimaat

de breedteligging = afstand van een plaats tot de evenaar

Evenaar: zonnestralen loodrecht

Noord-Europa: schuin op het aardoppervlak

-> dezelfde hoeveelheid zonnestralen 

verwarmt een groter oppervlak

-> evenaar warmer

benodigdheden:

- wereldbol

- zaklamp

Hoogteligging 

• hoe hoger hoe kouder
• per 1000m -6 °C kouder
• De hoogteligging bepaalt de plantengroei in de bergen: zie kaartje in hotspot!

De vegetatiezones op een berg zijn afhankelijk van de hoogteligging. De boomgrens (punt waarop het te koud wordt voor bomen) ligt in de Alpen ongeveer op 1800 meter.

Onthouden: naaldbomen kunnen beter tegen de kou, je vindt de zone met naaldbomen daarom op grotere hoogte dan de zone met loofbomen.

Aanwezigheid van bergen

• Ze vormen een scheiding tussen warme en koude lucht
  
• Wind kan tegengehouden worden door een gebergte

Wanneer de wind tegen een berg aankomt, moet de lucht als het ware omhoog de berg op. Tijdens die klim wordt de lucht steeds kouder. Koude lucht kan minder water vasthouden dan warme lucht, dus de wolken laten een groot deel van hun regen vallen aan de kant van de berg waar de wind vandaan komt. Dit heet de loefzijde.

Aan de andere kant van de berg, de lijzijde, komt die lucht dan aan zonder zoveel water. Daardoor is het vaak droger aan die kant van de berg, want de regen is al aan de andere kant gevallen.

loefzijde: natter 

lijzijde: droger

 

afstand tot zee

De afstand tot zee heeft ook invloed op de wind: boven zee zijn er, anders dan boven land, geen obstakels die de wind afzwakken. In kustlanden waait het vaak meer (en harder), waardoor het daar wat zachter is. Richting binnenland wordt wind daarom vaak wat afgezwakt.

www.google.com

zomer:

land/zand-> warmt snel op

zee: koel, dus wind boven zee ook koel. 

In de zomer is het dus aan de kust koeler en landinwaarts warmer.

winter: 

land/zand-> koud

zee: warm, zee koelt langzaam af. Wind boven zee ook warmer. 

In de winter is het dus aan de kust warmer en landinwaarts koeler

Invloed van de afstand van de zee

Maken werkblad 

Je gaat in tweetallen het werkblad maken. 

Je maakt een tweetal binnen je tafelgroepje. 

Je werkt in de klas en in fluisterstem. 

Antwoorden Werkblad

Opdracht 1:

Weer-gerelateerd: A, B, E en G

Klimaatgerelateerd: C, D, F, H en I

Antwoorden Werkblad

Opdracht 2: 

Antwoorden Werkblad

Opdracht 3: 

1. A, B en D zijn goed

2. B is juist 

Controle leerdoelen

- kan je het verschil tussen de begrippen weer en klimaat uitleggen.

- kan je uitleggen wat een klimaatzone is.

- weet je welke factoren van invloed zijn op het weer en klimaat. 

Wat is 'het klimaat'?

1. De gemiddelde temperatuur in een bepaald gebied in 30 jaar
2. De stijging van de zeespiegel in 30 jaar
3. De opwarming van de aarde in 30 jaar
4. Het gemiddelde weer in een bepaald gebied in 30 jaar

Wat is het 'weer'?

1. Gemiddelde temperatuur over een langere tijd
2. momentopname van temperatuur en wind
3. Momentopame van neerslag, temperatuur en wind
4. Momentopname van wind en neerslag

Hoe noem je een gebied op aarde met gemiddeld dezelfde temperatuur en neerslag?

1. een klimaat
2. een klimaatgrafiek
3. een klimaatzone

Einde les 1 

Terugblik les 1

wat was het verschil tussen het 'weer' en het 'klimaat'? 

welke factoren waren van invloed op het klimaat? 

Wat is het verschil tussen....?

De klimaatzone:

De klimaatzone is een (groot) gebied met ongeveer hetzelfde klimaat.

Het klimaat:

Het klimaat is het gemiddelde van het weer in een groot gebied over een periode van tenminste 30 jaar

Het weer:

Het weer is de temperatuur, wind en neerslag op een bepaald moment. 

Dit kan elk uur weer een beetje anders zijn.

Les 2: 

In deze les: 

- Leer je welke verschillende klimaatzones er zijn

- Welke dieren, planten en welk weer het in die verschillende klimaatzones is

Wat zijn de klimaten?

- Poolklimaat                         

- Woestijn klimaat

- Landklimaat                        

- Zeeklimaat 

- Tropisch (regenwoud) klimaat                

Wat zie je?

Klimaatdozen

Welk klimaat hoort bij welke doos? wat zie je? 

- Poolklimaat

- Woestijn klimaat

- Landklimaat

- Zeeklimaat

- Tropisch (regenwoud) klimaat     

wat zie je? 

Welke kleur hoort bij welke zone?

Poolklimaat          Woestijn klimaat

Zeeklimaat            Tropisch klimaat

Landklimaat

Zoek in de atlas een kaart die je kan helpen met het ontcijferen!

Tropisch klimaat

Woestijn klimaat

Zeeklimaat

Landklimaat

Poolklimaat

De gematigde klimaten

Landklimaat - relatief warme zomers en koude winters

Zeeklimaat - relatief koele zomers en zachte winters

De warme klimaten | nat

Tropisch (regenwoud) klimaat - warm en heel veel neerslag, veel soorten planten, bomen, struiken en dieren

De warme klimaten | droog

Woestijnklimaat - heel droog en warm, bijna geen planten

Opdracht: 

- in groepjes van 4/5 leerlingen

- 3 kwartetsets maken

Kwartet set 1 -> dieren

Kwartet set 2-> planten

Kwartet set 3-> het weer

- Aan het einde van de les: presenteren voor de klas!

Wat mag je gebruiken: 

- chromebook

- junior bosatlas

- stiften

- potloden

Regels: 

- werk goed samen binnen je groepje

- praat op 'normaal' volume binnen je groepje

- werk in de klas

- houd je bezig met de opdracht, het moet vandaag af!

Voorbeeld kwartetkaart

- kies 4 dieren

- maak een tekening

Poolklimaat

Neghar 

Mirrin

Nolan

Aleks

Woestijnklimaat

Juul 

Kosta

Silver

Tias

Slemano 

Zeeklimaat

Mawada

Yves

Freya

Ivy-Rosa

Niek

Landklimaat

Chayenna

Aboubakr

Tijs

Roshin

Tropisch klimaat

Levon

Hafsa

Linde

Narek

Groepsindeling: 

Presenteren!

Les 3 

Terugblik les 2, wat hebben we gedaan? 

Lesdoelen les 3: 

- Leer je wat klimaatverandering is 

- Weet je wat oorzaken en de gevolgen van klimaatverandering op klimaatzones zijn

Hoe stoten mensen broeikasgassen uit? 

steek je vinger op

Extreme weersomstandigheden-> zijn vaak intens, langdurig en verwoestend. Enkele voorbeelden: 

1. Hogere temperaturen-> hittegolven

2. Droogte->  watertekorten kan ontstaan en landbouwgrond uitdroogt.

3. Zwaardere regenval en overstromingen

Rivieren kunnen buiten hun oevers treden, steden kunnen onder water lopen en modderstromen komen vaker voor.

4. Orkanen en stormen

5. Extreem koude omstandigheden

6. Bosbranden

Hevige hitte en droogte maken bosgebieden gevoeliger voor branden, die sneller en intenser verspreiden.

in klimaatzones

Wat zie je? 

 

Ontbossing Amazone

 Waarom vindt er veel ontbossing plaats in de Amazone?

Bosbranden

 

Mijnbouw

 

Veeteelt

 

Houthandel  

 

Landbouw

veel goud in de bodem

vee voor de productie van vee en zuivel

productie van papier

verbouwen van cacao en palmolie

Menselijke oorzaken

Waarom is ontbossing slecht?

Gevolgen: 

• Verkleinen van het leefgebied van planten en dieren
• Inheemse bevolking wordt verjaagt.
• De aarde warmt verder op. 
• Droogte 

Gevolg klimaatverandering poolklimaat

Gevolg klimaatverandering woestijnklimaat 

Stijgende temperaturen en langere droogteperiodes maken meer gebieden dor en ongeschikt voor landbouw.

Gevolg klimaatverandering landklimaat en zeeklimaat 

- Het wordt warmer

- Er is vaker extreem weer

Einde les 3

- je hebt geleerd over CO2 uitstoot 

- gevolgen van temperatuurstijging 

- gevolgen van klimaatverandering op klimaatzones

- ontbossing 

Les 4 

Lesdoel: 

Aan het eind van de les-> 

- Presenteren de leerlingen in groepjes hun toekomstige weerverslag van een bepaalt land in een klimaatzone. Ze houden hierbij rekening met de gevolgen van klimaatverandering uit les 3  

Opdracht: Maak een Weersverwachting voor het Jaar 2075 🌦️🌍

Stel je voor dat jullie meteorologen zijn in het jaar 2075. Hoe ziet het weer eruit in de toekomst? Denk aan klimaatveranderingen, technologie, en hoe mensen met het weer omgaan. Jullie gaan een creatief en informatief weerverslag maken en presenteren!

Regels: 

- werk goed samen binnen je groepje

- praat op 'normaal' volume binnen je groepje

- werk in de klas

- houd je bezig met de opdracht, het moet vandaag af!

Groepsindeling

Ivy-Rosa, Niek, Mawada, Nolan

Tijs, Silver, Slemano, Freya

Roshin, Aleks, Narek, Neghar

Levon, Hafsa, Linde, Juul, Kosta

Yves, Mirrin, Aboubakr, Tias, Chayenna

Hoe ga je te werk: 

Stap 1) kies een land 

Stap 2) bedenk in welke klimaatzone het land zich bevind

Stap 3) bedenk hoe het weer zal zijn in het jaar 2075

Denk na over:

Temperaturen: Hoe warm of koud is het?

Neerslag: Regen, sneeuw, of misschien heel iets anders?

Extreme situaties: Komt er vaak een hittegolf, storm, of ander bijzonder weer?

Oorzaken: Wat heeft het klimaat veranderd? (bijvoorbeeld technologie of milieuvervuiling).

Stap 4) Maak jullie verslag

Jullie kunnen kiezen hoe jullie het presenteren:

• Een weerkaart met symbolen en uitleg.

• Een live nieuwsuitzending waarin jullie live het weer presenteren.

• Een poster met uitleg over het weer en de technologie van de toekomst.

stap 5) presenteer aan de klas

- Maak het duidelijk en creatief.

- Leg uit waarom jullie denken dat het weer in 2075 zo is.

Extreme weersomstandigheden-> zijn vaak intens, langdurig en verwoestend. Enkele voorbeelden: 

1. Hogere temperaturen-> hittegolven

2. Droogte->  watertekorten kan ontstaan en landbouwgrond uitdroogt.

3. Zwaardere regenval en overstromingen

Rivieren kunnen buiten hun oevers treden, steden kunnen onder water lopen en modderstromen komen vaker voor.

4. Orkanen en stormen

5. Extreem koude omstandigheden

6. Bosbranden

Hevige hitte en droogte maken bosgebieden gevoeliger voor branden, die sneller en intenser verspreiden.

Voorbeeld van juf 

Weerkaart met symbolen en uitleg. 

Land: Groenland

Klimaat: Poolklimaat

2024 vs 2075

2075: Het wordt warmer

Temperatuur

Steeds minder ijs en sneeuw

Neerslag

Extreme situaties-> 

Langdurige warmte

gevolg->  zeespiegelstijging

Oorzaak: 

Door de uitstoot van C02 is de aarde meer opgewarmd en is het warmer geworden. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door de mens: 

- vliegtuigreizen

- autorijden

- 

Tijd om te presenteren! 

Het weer is 2075 in het land ...?... = 

Opdracht: poster

Je maakt individueel een poster van het weer en het klimaat in een zelfgekozen land. Op je poster komen tekst en plaatjes die de volgende vragen uitleggen. 

Waar ligt het land? In welke klimaatzone? En hoe is het weer er deze week?

Vergelijk het weer en het klimaat in jouw land - klopt dat bij elkaar?

Is het weer in jouw land de laatste jaren veranderd? komt dat door klimaatverandering?

bronnen: 

https://npokennis.nl/longread/7689/waar-komt-ons-wisselvallige-weer-vandaan