Voorbereiding toetsweek 2 havo 3

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les hoe het ook alweer zat met: 

- samengestelde zinnen

- hoofdzinnen en bijzinnen

- zinsdeelzinnen

https:

Grammatica zinsdelen

In deze periode hebben we de volgende onderwerpen behandeld. Niet alles wordt getoetst. 

WEL	Niet
Samengestelde zinnen	Werkwoorden en zinsdelen
Hoofdzinnen en bijzinnen	Ambiguïteit
Zinsdeelzinnen
Lijdende en bedrijvende vorm

Samengestelde zinnen

Samengestelde zinnen, zijn zinnen die opgebouwd zijn uit meerdere zinnen. Dat betekent dat samengestelde zinnen meerdere persoonsvormen hebben. De persoonsvormen vinden we door een zin in de andere tijd te zetten. Een samengestelde zin bevat evenveel zinnen als persoonsvormen. 

"Tijdens de toetsweek hebben we geen gewone lessen."

Is dit een enkelvoudige of samengestelde zin

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

"Zorg voor warme kleren als je in het bos loopt."

Is dit een enkelvoudige of samengestelde zin

1. enkelvoudige zin
2. samengestelde zin

Enkelvoudige of samengestelde zin?

'Ik ben moe en ik heb geen zin om te gaan trainen.'

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Verander tijd: 'Ik was moe en had geen zin om te gaan trainen'.

'Ben' en 'heb' veranderen, dus 2 persoonsvormen, dus samengestelde zin. 

Merk op dat in allebei de zinnen het onderwerp naast de persoonsvorm staat. Het zijn dus allebei hoofdzinnen. 

Hoofdzinnen en bijzinnen

Een samengestelde zin bestaat uit hoofdzin(nen) en bijzin(nen). Als zo'n zin opgebouwd is uit twee of meer hoofdzinnen, dan is er sprake van nevenschikking. Hebben we te maken met hoofdzin en bijzin, dan is er sprake van onderschikking. 

Verschil hoofdzin en bijzin

In elke samengestelde zin zit minstens één hoofdzin. Die is het belangrijkst. Persoonsvorm en onderwerp staan naast elkaar en er kan niets tussen komen te staan. Maken we de zin vragend, dan komt de persoonsvorm van de hoofdzin vooraan te staan. 

Bij een bijzin staan persoonsvorm en onderwerp niet direct naast elkaar óf ze staan wel naast elkaar en je kunt er een woord (bijvoorbeeld eigenlijk of niet) tussen zetten. 

Mevrouw Luttema en meneer Boor gaan mee als extra begeleiders, maar dat is nog niet zeker.

1. Hoofdzin-hoofdzin
2. Hoofdzin-bijzin
3. Bijzin-bijzin
4. Bijzin-hoofdzin

Naarmate hij ouder wordt, gaat hij meer op zijn vader lijken.

1. Hoofdzin en hoofdzin
2. Hoofdzin en bijzin
3. Bijzin en hoofdin

''Ik koop vaak Oreo's, omdat ik koekjes lekker vind.''

1. Twee hoofdzinnen
2. Hoofdzin en bijzin
3. Bijzin en hoofdzin

Het meisje slaat haar zusje en zij stompt haar broertje, omdat ze stom doen.

1. hoofdzin + hoofdzin + hoofdzin
2. hoofdzin + hoofdzin + bijzin
3. hoofdzin + bijzin + bijzin

Zinsdeelzinnen

Als een samengestelde zin één of meer bijzinnen bevat, hebben zij een functie in de hoofdzin. Dat betekent dat ze bijvoorbeeld onderwerp, lijdend voorwerp, naamwoordelijk deel van het gezegde, meewerkend voorwerp, bijwoordelijke bepaling en voorzetselvoorwerp kunnen zijn. Als dat het geval is, hebben we te maken met een zinsdeelzin. 

Zinsdeel of zinsdeelzin?

Zoals we weten, heeft een zinsdeelzin een functie in de hoofdzin. Het kan dus onderwerp, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp enzovoorts zijn.

Een zinsdeelzin onderscheidt zich van een zinsdeel doordat een zinsdeelzin een persoonsvorm en onderwerp bevat.

Zinsdeel of zinsdeelzin?

Wie zijn groenten niet opeet,

krijgt geen toetje.

1. Zinsdeel
2. Zinsdeelzin

Zinsdeel of zinsdeelzin?

Gewelddadige overvallers en zedendelinquenten mogen van mij levenslang opgesloten worden. 

1. Zinsdeel
2. Zinsdeelzin

Zinsdeel of zinsdeelzin?

De door de consumentenbond als best

geteste stofzuiger zal wel heel erg duur zijn.

1. Zinsdeel
2. Zinsdeelzin

Zinsdeel of zinsdeelzin?

Iedere leerling doneert wat hij tijdens de sponsorloop ophaalt aan het goede doel.

1. Zinsdeel
2. Zinsdeelzin

Benoemen zinsdeelzin

Om zinsdeelzinnen te benoemen, ontleden we de hoofdzin. Om het te vergemakkelijken kunnen we de zinsdeelzin vervangen door een gewoon zinsdeel. Dit doen we door de persoonsvorm en het onderwerp eruit te halen. 

Bijvoorbeeld: 

(Nadat hij de overval had gepleegd) haalde de dief een broodje. 

Na de overval haalde de dief een broodje. 

Wie zo slordig met zijn spullen omgaat, leen ik mijn laptop niet uit.

1. onderwerpzin
2. lijdend voorwerpszin
3. meewerkend voorwerpzin
4. bijwoordelijke bepalingzin

Hoe we dat moeten oplossen, is nog onduidelijk

1. onderwerpzin
2. lijdend voorwerpzin
3. meewerkend voorwerpzin
4. naamwoordelijk deel van het gezegdezin

Als je het gevonden hebt, moet je me roepen.

1. onderwerpzin
2. lijdend voorwerpzin
3. voorzetselvoorwerpzin
4. bijwoordelijke bepalingzin

Hij wordt wat hij altijd al wilde worden

1. lijdend voorwerpzin
2. meewerkend voorwerpzin
3. voorzetselvoorwerpzin
4. naamwoordelijk deel van het gezegdezin

Jullie kunnen nu oefenen op de digitale methode met grammatica zinsdelen van 

hoofdstuk 1, 2, 3 en 5