1.3 cultuur h4

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Nakijken!

Alleen

Uitkomst: 

Centraal bespreken

Klaar?:

tekstverkenners 1.2 (vraag 2, 3, 4 & 5)
blz 12

Opdracht 8 blz 13

Opdracht 10 blz 15 (vraag 1, 2, 3, 4 & 5)

Opdracht 8

1) [Socialisatie is het proces van overdracht en verwerving van de cultuur van de groep(en) en de samenleving waar mensen toebehoren.]

Twee belangrijke socialisatoren in het leven van een puber zijn (bijv) vrienden en de media.

De normen over roken die deze socialisatoren overdragen, zullen het rookgedrag van de jongere dus waarschijnlijk beïnvloeden. Doen zij er positief over, dan gaat de jongere sneller roken, dan wanneer zij er negatief over doen.

2) Fabrikanten, de overheid.

3) [Referentiekader is het geheel van kennis, ideeën, ervaringen en overtuigingen van waaruit iemand denkt en handelt.]

In de tekst is te lezen dat ‘mensen met deze tint de negatiefste associatie hebben’ en dat de bekende logo’s niet meer te zien zijn. ‘Tabaksfabrikanten hebben die jaren gebruik omdat mensen er positieve associaties mee hebben’.

Men hoopt dus dat het referentiekader van jongeren hiermee verandert en dat zij door de nieuwe manier van verpakken, roken en sigaretten niet meer zien als aantrekkelijk en positief maar als onaantrekkelijk en negatief.

Opdracht 10

1) Een genderstereotype is een vaststaand beeld van hoe een man en hoe een vrouw ‘hoort te zijn’ en wat zij ‘horen te doen’, en ook wat zij juist niet zouden kunnen of moeten doen. Zoals in de bron: een vrouw die als enige opruimt en een man die geen huishoudtaken kan doen.

2) Je referentiekader bepaalt hoe je naar de wereld kijkt. Een onderdeel van je referentiekader zijn opvattingen over man-vrouw verhoudingen en stereotypen maken daar onderdeel van uit.

3) Socialisatie bestaat uit het proces van overdracht en verwerving van cultuur.

Reclames dragen cultuur over, want zij dragen bepaalde (stereotype) beelden uit, bijvoorbeeld; een vrouw moet het huishouden doen (of een slank ‘strand lichaam’ hebben).

Mensen die deze reclames zien verwerven deze cultuur vervolgens; de indruk wordt gewekt dat je als vrouw je zo moet gedragen en er zo uit moet zien, dus dit beeld wordt onderdeel van het referentiekader van de kijker. [In de bron is sprake van tertiaire socialisatie; de overdracht van cultuur door een anonieme socialisator waar men niet een rechtstreekse band mee heeft. In het geval van de bron: de media in de vorm van de uitgezonden reclames.]

4) Delen van het kernconcept identiteit zijn, het beeld dat je van jezelf hebt en dat is afgeleid uit de groepen waar je bij hoort. Door genderstereotypen verandert dit beeld: ik ben wel/niet zoals het ‘hoort’ op basis van de groep (man/vrouw) waar ik bij hoor. Bovendien zou je erop kunnen wijzen dat wanneer deze genderstereotypes gereproduceerd blijven worden, de externe collectieve identiteit van vrouw- en man-zijn versterkt wordt.

Opdracht 10

4) Delen van het kernconcept identiteit zijn, het beeld dat je van jezelf hebt en dat is afgeleid uit de groepen waar je bij hoort. Door genderstereotypen verandert dit beeld: ik ben wel/niet zoals het ‘hoort’ op basis van de groep (man/vrouw) waar ik bij hoor. Bovendien zou je erop kunnen wijzen dat wanneer deze genderstereotypes gereproduceerd blijven worden, de externe collectieve identiteit van vrouw- en man-zijn versterkt wordt.

5) Verschillende fouten:

a) In de ingezonden brief gaat het in alinea 2 om ‘collectieve identiteit’ maar dat moet ‘persoonlijke identiteit’ zijn, het gaat namelijk om het zelfbeeld.

b) In alinea 3 staat dat de media de ‘allerbelangrijkste socialisator’ zijn maar dat is niet zo. Ouders en vrienden wel.

c) Een derde fout is het spreken over cultuurverwerving bij de media. Maar het gaat hier om cultuuroverdracht. We weten niet of dit is overgenomen (verworven) door degenen die gebruik maken van de media. Dat zal per persoon anders zijn.

LES 3

§1.3 Cultuur

Cultuur

Het geheel van waarden, voorstellingen, uitdrukkingsvormen, opvattingen en normen die mensen als lid van een groep of samenleving verworven hebben.

Ezelsbruggetje

Voorstellingen

Opvattingen

Uitdrukkingsvormen

Waarden

En

Normen

Koppel de juiste term aan de juiste uitleg.

Wat mensen in hun hoofd meedragen

Hoe het gedrag van mensen geregeld wordt

Wat je aan de buitenkant kunt zien of merken

Waarden

Opvattingen

Voorstellingen

Uitdrukkingsvormen

Normen

Instituties

OPGEDEELD: CULTUUR

Een cultuur bevat elementen die ... :

• Mensen in hun hoofd meedragen;

> Waarden, opvattingen en voorstellingen

• Je aan de buitenkant kunt zien of merken;

> Uitdrukkingsvormen

• Het gedrag regelen van mensen.

>Normen en instituties

Elementen van cultuur

• Waarden: idealen, zoals vrijheid en gelijkheid
• Opvattingen: ideeën over iets
• Voorstellingen: beelden, ideeën en verhalen over een gebeurtenis.

1. Wat mensen in hun hoofd meedragen:

Idealen, zoals vrijheid, gelijkheid en vrijheid

Wat mensen in hun hoofd meedragen

Ideeën die passen in een groter geheel van opvattingen, zoals een Islamitische, linkse of hedonistische opvatting. Dit zijn waardensystemen.

Beelden, ideeën, verhalen die mensen hebben over een gebeurtenis, bijvoorbeeld over een oorlog.

Waarden

Opvattingen

Voorstellingen

Uitdrukkingsvormen

De materiële aspecten van een cultuur, bijvoorbeeld symbolen (kruis voor christenen, hamer en sikkel voor communisten).

Elementen van cultuur

2. Hoe gedrag geregeld wordt:

• Normen: regels die horen bij waarden.

3. Wat je aan de buitenkant kunt zien of merken:

• Uitdrukkingsvormen: symbolen, taal, mode.

De Iraanse cultuur staat bekend om haar gastvrijheid. Welk element van cultuur is gastvrijheid?

De Iraanse cultuur staat bekend om haar gastvrijheid. Welk element van cultuur is gastvrijheid? 

1. Opvatting
2. Voorstelling
3. Waarde
4. Uitdrukkingsvorm

materiële aspecten van cultuur

     gebouwen

     symbolen

concreet en tastbaar

merken

kunst

Kleding

President

immateriële aspecten van cultuur

zie je niet maar bepalen gedrag

waarden

Institutie 

Opvattingen

Normen

Wat is geen materieel aspect van de Nederlandse cultuur?

1. vrijheid van meningsuiting
2. stroopwafels
3. de Nachtwacht
4. Het Wilhelmus

0

Noem een materieel aspect dat past bij het meisje van de video.

Noem een materieel aspect van cultuur dat past bij het meisje uit de video.

Welke immateriële aspecten van de subcultuur herken je?

Welke immateriële aspecten van de cultuur herken je?

Toepassen!

5 minuten

Samen in tweetallen

Uitkomst: 

Centraal bespreken

Klaar?:

tekstverkenners 1.3 

Maken opdracht 11 blz 17

Opdracht 11

● Het geloof in een hogere macht = opvatting, voorstelling

● Een kruissymbool = uitdrukkingsvorm

● Een keppeltje = uitdrukkingsvorm, ook een norm (man moet keppeltje dragen, of de waarde devotie)

● De gewoonte om met mes en vork te eten = norm (of institutie: etiquette)

● Trotse gevoelens bij de VOC = voorstellingen (of waarde?)

● De gewoonten en gebruiken rondom een overlijden en begrafenis = instituties

● Niet winkelen op zondag = normen (evt instituties)

● Vrijheid belangrijk vinden= een waarde

Cultuur is dynamisch

• Cultuurelementen worden overgedragen via socialisatie, maar veranderen ook constant.
• Cultuur is dus dynamisch en tijd- en plaats gebonden.  
• Wat op de ene plek normaal is, kan ergens anders vreemd zijn.

afkijken metropolis

npo.nl

Overal op aarde worden mensen met het downsyndroom geboren, maar het maakt nogal wat uit waar je opgroeit. Cultuur is dynamisch en staat niet vast. Leg uit nav metropolis dat cultuur relatief is ( tijd - en plaatsgebonden)

Toepassen!

10 minuten

Alleen

Uitkomst: 

Centraal bespreken

Klaar?:

tekstverkenners 1.3 

Maken opdracht 14 blz 18

Opdracht 14

1) Bijvoorbeeld:

Waarden: het serieuzere element dat er iemand van de kerk langskomt; gehuwd zijn wordt als belangrijke waarde gezien.

Uitdrukkingsvormen: verkleed gaan en op een kar rondrijden

Norm: de jarige moet in gekke kledij worden rondgereden; en de jarige moet snoep uitdelen

2) De waarden en normen zijn immaterieel en de uitdrukkingsvormen zijn materieel.

Opdracht 14

3) Socialisatie: het proces van overdracht en verwerving van de cultuur van de groep(en) en de samenleving waar mensen toebehoren. Een citaat dat hierbij past: ‘Zo’n traditie is om te zorgen dat mensen hun gedrag gaan corrigeren.’

Hieruit blijkt dat er sprake is van de overdracht en verwerving van cultuur: een norm wordt overgedragen en men hoopt dat het gedrag hierdoor eigen wordt gemaakt.

4) Identiteit is, onder andere, het beeld dat je van jezelf hebt en dat is afgeleid van de groepen waarbij je hoort. Er wordt een negatief beeld neergezet van ‘de vrijgezel’. Dus het zelfbeeld van de vrijgezelle dertiger, dat is afgeleid van de groep ‘vrijgezelle dertigers’ kan negatiever worden.

afkijken metropolis

npo.nl

LES 3

Overal op aarde worden mensen met het downsyndroom geboren, maar het maakt nogal wat uit waar je opgroeit. Cultuur is dynamisch en staat niet vast. Leg uit nav metropolis dat cultuur relatief is ( tijd - en plaatsgebonden)

Toepassen!

5 minuten

Alleen

Uitkomst: 

Centraal bespreken

Klaar?:

tekstverkenners 1.3 

Maken opdracht 15 (blz 19)

vraag 1, 2 & 3

Opdracht 15

1) Je identiteit is afgeleid van de groepen waar je bij hoort.

Een ritueel bestaat uit handelingen die regelmatig terugkeren en een bepaalde betekenis hebben voor een persoon of groep.

Feestdagen bevatten rituelen omdat de feestdagen betekenis geven aan een persoon of groep. Deze zijn van invloed op je identiteit omdat het de groepsidentificatie (sociale identiteit) versterkt.

2) Tijdens feestdagen worden verhalen (voorstellingen) en tradities overgedragen aan de volgende generatie. Er is dus sprake van socialisatie: het overdragen en verwerven van cultuur.

 

De schrijver stelt dat onze feestdagen vrijwel allemaal verbonden zijn aan het christendom.

Vroeger bepaalde het christendom, de dominante cultuur in Nederland, en was het vrij zijn en naar de kerk gaan op christelijke feestdagen de norm.

Maar, zo zegt de schrijver, cultuur is relatief: het christendom neemt al lang geen dominante plek meer in in de samenleving. Dus is het ook niet meer van deze tijd om onze nationale feestdagen hierop te baseren en dus verandert het over de tijd en is cultuur dus relatief.

Opdracht 15

3) Cultuur is relatief, dat wil zeggen het is tijd- en plaatsgebonden. 

De schrijver stelt dat onze feestdagen vrijwel allemaal verbonden zijn aan het christendom.

Vroeger bepaalde het christendom, de dominante cultuur in Nederland, en was het vrij zijn en naar de kerk gaan op christelijke feestdagen de norm.

Maar, zo zegt de schrijver, cultuur is relatief: het christendom neemt al lang geen dominante plek meer in in de samenleving. Dus is het ook niet meer van deze tijd om onze nationale feestdagen hierop te baseren en dus verandert het over de tijd en is cultuur dus relatief.

Metropolis vlaggen

Vanaf minuut 5

https://npo.nl/npo3/metropolis/03-11-2024/VPWON_1354263/video

Vlaggen

npo.nl

LES 3

https://www.npostart.nl/mijn-turkse-stem-deel-1/10-02-2024/BV_101410044

https://npo.nl/npo3/ajouad/29-04-2021/VPWON_1326110

https://www.npostart.nl/danny-op-straat/06-02-2020/VPWON_1312720

https://www.npostart.nl/danny-op-straat/27-02-2020/VPWON_1312723

omari

npo.nl

Toepassen  opdracht 17 blz 22

Toepassen!

10 minuten

Alleen

Uitkomst: 

Centraal bespreken

Klaar?:

tekstverkenners 1.2 (vraag 2, 3, 4 & 5)
blz 12

Opdracht 6 vraag 1 blz 12