les 6 H3.2 zouten

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

HAVO3 

les 6

H3.2 Zouten

Weet je het nog?

Controleer of je al je spullen op tafel hebt liggen:

- boek 

- schrift

- pen

- laptop

Bespreken HW-opgaven

Heb je vragen over het huiswerk?

opgave 2

Alle metalen hebben een aantal overeenkomstige stofeigenschappen.

Noteer drie stofeigenschappen die alle metalen gemeen hebben.

antwoord opgave 2

• Ze hebben een glanzend oppervlak als ze gepolijst zijn.

• Ze geleiden warmte goed.

• Ze geleiden elektrische stroom goed.

• Ze zijn buigzaam en bij hoge temperatuur goed vervormbaar.

opgave 3

Metalen kun je indelen naar edelheid: je spreekt van edele en onedele metalen.

a Wat zijn onedele metalen?

b Geef drie voorbeelden van edelmetalen.

c Hoe wordt de aantasting van metalen door stoffen uit de lucht genoemd?

d Hoe wordt de aantasting van ijzer door stoffen uit de lucht genoemd?

antwoord opgave 3

a Onedele metalen zijn metalen die gemakkelijk met water en zuurstof reageren.

b goud, zilver en platina

c corrosie

d roest

opgave 5

Naast zuivere metalen worden vaak legeringen toegepast.

a Wat is een legering?

b Leg uit waarom legeringen worden gemaakt.

antwoord opgave 5

a Een legering is een samengesmolten mengsel van verschillende metalen.

b Legeringen zijn vaak harder en sterker dan zuivere metalen.

opgave 7

Rappers dragen vaak glimmende sieraden. Sieraden worden gemaakt van edelmetalen.

a Leg uit waarom edelmetalen zo geschikt zijn voor het maken van sieraden.

b Gouden ringen zijn vaak gemaakt van legeringen.

Leg uit met behulp van een tekening op microniveau waarom zuiver goud zachter is dan een legering van goud met zilver. Zilveratomen zijn kleiner dan goudatomen.

 

antwoord opgave 7

a Edelmetalen reageren niet met water en zuurstof uit de lucht en blijven dus glimmen.

b Als je op een mengsel van goud en zilver drukt met een kracht, kunnen de lagen atomen niet langs elkaar heen glijden doordat de atomen een verschillende grootte hebben. Het mengsel is harder geworden. Zuiver goud is dus zachter.

Na afloop van deze les

• weet je wat ionen zijn
• kun je op microniveau uitleggen:
   --> waarom zouten een hoog smeltpunt hebben
   --> in vaste toestand geen stroom geleiden
   --> in gesmolten toestand of opgelost in water
           wel stroom geleiden
  

Zouten zijn opgebouwd uit

voorkennis

1. metaal atomen en niet-metaal atomen
2. metaal atomen
3. niet-metaal atomen
4. moleculen

metaalatomen

niet-metaalatomen

metaalatomen

metaalatomen

niet-metaalatomen

niet-metaalatomen

Aan het soort atomen herken je welk soort stof het is

Sleep de formules van zouten naar de afbeelding van zoutwinning. Gebruik het Periodiek Systeem (blz 194).

NaCl

HCl

H₂S

P₂O₅

CaO

CO₂

Fe₂O₃

SO₃

BaF₂

ZnS

SnCl₂

K₂O

Zouten ontstaan door een reactie tussen metaalatomen en niet-metaalatomen

M-atoom staat elektron af aan NM-atoom

aantal p+       aantal e-

er ontstaat een atoom met een lading = ion

Metaalatoom          Niet-Metaalatoom 

≠

De vorming van zouten is een chemische reactie 

dus de stofeigenschappen veranderen: 

Zeer onedel metaal

Reageert heftig met

water en zuurstof

Zeer giftig gas

Dodelijk bij inademen

keukenzout

Smaakmaker in gerechten

(teveel zout eten is

wel ongezond)

stof

eigen

schap

          Zouten zijn opgebouwd uit ionen

metaaltomen vormen een

positief ion

niet-metaal atomen vormen een

negatief ion

Noteer 

& Leer

Een ion = een atoom met een lading

        Ionbinding

• = aantrekkingskracht tussen  +  en  -   ionen
• erg sterk
• het kost veel energie om binding te verbreken

ionrooster

Noteer 

& Leer

Na afloop van deze les

• weet je wat ionen zijn
• kun je op microniveau uitleggen:
   --> waarom zouten een hoog smeltpunt hebben
   --> in vaste toestand geen stroom geleiden
   --> in gesmolten toestand of opgelost in water
           wel stroom geleiden
  

Eigenschappen van zouten

MACRO niveau                                             MICRO niveau

1. hoog smeltpunt                                         ionbinding is erg sterk
2. bros (breekt ipv buigt)

NOTEER & LEER

Een zout is bros:

Als je een rij ionen in het ionrooster verschuift, stoten gelijke ladingen elkaar af.

Het ionrooster breekt

Eigenschappen van zouten

MACRO niveau                                             MICRO niveau

1. hoog smeltpunt                                 ionbinding is erg sterk
2. bros (breekt ipv buigt)                    bij verschuiven ionen stoten

                                                                          gelijke ladingen elkaar af

   3. stroomgeleiding

NOTEER & LEER

Eigenschappen van zouten

MACRO niveau                                             MICRO niveau

1. hoog smeltpunt                                 ionbinding is erg sterk
2. bros (breekt ipv buigt)                    bij verschuiven ionen stoten

                                                                          gelijke ladingen elkaar af

   3. stroomgeleiding                               door vrij bewegende ionen

                                                                          in gesmolten zout of

                                                                          oplossing

NOTEER & LEER

LET OP! Elektrische geleidbaarheid 

• Bij metalen: beweging van vrije elektronen door metaalrooster heen. Kan altijd.

• Bij zouten: beweging van ionen. Kan alleen in oplossing of gesmolten toestand, want in een vast zout zitten de ionen op een vaste plek in het ionrooster

Dit hebben we geleerd:

• zouten herkennen aan de formule
• Beschrijven hoe ionen ontstaan
• Verklaren hoe positieve en negatieve ionen zeer sterke ionbinding veroorzaken
• Verklaren waarom zouten niet in vaste toestand, maar wel in vloeibare toestand stroom geleiden

Eigen werk

Leer de betekenis van de blauwe woorden van H3.2

Controleer of je de leerdoelen (blz 132) in eigen woorden kunt uitleggen

Maak opdracht 4 online

Applet - Bouw een atoom

Op de volgende dia kun je een applet starten om te oefenen met het bouwen van atomen en ionen.

Als de applet niet werkt, voer dan de volgende stappen uit:

1. Klik links van het webadres op het hangslot of op info.

2. Klik onderaan op site-instellingen.

3. Klik op het nieuwe tabblad rechts van 'Flash' op  > Toestaan.

4. Ga terug naar de site en laad de pagina opnieuw en
    klik op de pijl in de applet.

phet.colorado.edu