HV1: 5.1 en 5.2 deel 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 5

- Laptop op LessonUp

- Memo boek blz. 65

- Schrift

- Agenda

Planning

- Herhaling Hoofdstuk 4 en 5.1

- Uitleg deel 2 van 5.1

- Uitleg deel 1 van 5.2

- Zelf werken aan opdrachten

Huiswerk

Vrijdag 23 mei

Maken:  6  + 9 + 10 + 12 + 13 + 14 + 16

De tijd van Steden en Staten hoort bij de ...

1. Vroege middeleeuwen
2. Late middeleeuwen

Een boer op een domein heet

1. Een horige
2. Iemand van adel
3. Herendienst
4. leenheer

Een voorwaarde van werken op een domein waren...

1. Van adel zijn
2. herendiensten
3. leenstelsel
4. heidenen

Welke standen kennen we?

1. Adel, geestelijkheid en heidenen
2. Geestelijkheid, Adel, priesters
3. Geestelijkheid, Adel, boeren en burgers

Bijna al het stedelijke leven verdween in de vroege middeleeuwen. Er ontstond een

1. Agrarische samenleving
2. Landbouw stedelijke samenleving
3. Urbanesamenleving
4. Pluriforme samenelving

Leerdoelen

Paragraaf 5.1

2. Je kunt uitleggen dat er weer een geldeconomie ontstond. 

3. Je kunt aan de hand van een voorbeeld van een middeleeuws netwerk tussen handelssteden uitleggen waarom samenwerking voordelig was. 

Paragraaf 5.2

2. Je kunt uitleggen waarom de invoering van stadsrechten laat zien dat steden in de late middeleeuwen meer macht kregen t.o.v. de adel.

3. Je kunt uitleggen hoe steden in de late middeleeuwen werden bestuurd. 

Ontstaan steden

- Verbeteringen in de landbouw, zoals ontginning en het drieslagstelsel zorgden voor meer opbrengsten. 

- Deze extra opbrengst werd verhandeld op markten. 

- Steden ontstonden op plekken van deze markten, zoals op kruisingen, aan het water, bij kloosters. 

5.1

Geldeconomie

- Deze handel op markten was eerst ruilhandel: Je ruilde spullen met iemand voor andere spullen. 

- Mensen vonden dat steeds vervelender; zij wilden op markten gewoon betaald krijgen.

- Men gaat weer geld gebruiken; koninkrijken en steden hadden hun eigen geld. 

- Als je wilde betalen in een ander gebied moest je dus wisselen. 

5.1

Handelsnetwerken

- Handel over lange afstanden groeide ook. 

- Steden die vooral van de handel bestonden: handelssteden. 

- Handel levert veel geld op voor deze steden; zij gaan samenwerken. 

Koggeschip: Een handelsschip uit die tijd. 

5.1

De Hanze

- Kooplieden uit Noord-Europa gaan samenwerken (12e eeuw). 

- Deze samenwerking heet: de Hanze. 

- Voordelen, want schepen konden elkaar beschermen, prijsafspraken, belastingen voorkomen. 

5.1

00:45

Kampen is het Rotterdam van de middeleeuwen. Waarom zijn deze steden belangrijk?

03:29

Welke voordelen heeft de Hanze?

00:15

Waar ontstonden handelsplekken/ steden?

00:38

Sociale indeling stad

- Sociaal gaat over de verhoudingen tussen mensen; wie betekent het meest?

- Inwoners van steden vormen de burgerij.

- In steden woonden vrije mensen die in verschillende groepen horen:

1. Rijke kooplieden en belangrijke ambachtslieden. 

2. Winkeliers en normale ambachtslieden. 

3. Arme mensen

4. Bedelaars en daklozen. 

5.1

01:13

Stadsrechten

- Steden werden bestuurd door de heer van een gebied, zoals een koning, graaf of hertog.

- Steden wilden zelfstandigheid: zichzelf besturen en verdedigen. Zij konden dan zelf regels maken en geld verdienen. 

- De heren gaven hieraan toe en legden dit vast op papier: stadsrechten. 

- Steden betaalden geld aan de heer. 

5.1

01:27

Bestuur en rechtspraak

- Inwoners van middeleeuwse steden zorgden voor eigen rechtspraak. 

De schout was de voorzitter van de rechtbank en gekozen door de heer. 

De schepenen ondersteunden hem en werden gekozen door het volk. 

- De schout en schepenen samen zorgden voor de veiligheid in de stad en bepaalden zij de regels. Burgers mochten beroep doen op ze. 

- Deze mensen kwamen bijna altijd uit dezelfde rijke families. 

5.1

Huiswerk

Vrijdag 23 mei

Maken:  6  + 9 + 10 + 12 + 13 + 14 + 16

Blz. 66, 67, paragraaf 1.