2vwo - Les 2: hoofdzin + bijzin

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Grammatica zinsdelen

Samengestelde zinnen

Doel van deze les

Doel: aan het einde van de les kun je de structuur van een samengestelde zin benoemen. 

Hoofd- en bijzinnen.
Wat weet je nog?

In een bijzin...

1. staan onderwerp en persoonsvorm uit elkaar, of je kunt er iets tussen zetten
2. staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar
3. staat de persoonsvorm vooraan

Bij een hoofdzin...

1. staat de persoonsvorm (bijna) achteraan
2. staan onderwerp en persoonsvorm niet naast elkaar
3. staat de persoonsvorm vooraan
4. horen de voegwoorden: omdat, als, terwijl, zodat, doordat, nadat, nu, ...

Hoe weet je wat de hoofdzin is?

1. Zin vragend maken, hoofdzin komt vooraan
2. Zin vragend maken, hoofdzin komt achteraan

hoofdzin

bijzin

Zodra hij mag van mijn ouders,

gaat mijn broer bij een supermarkt werken.

Als je in de avond wil werken,

heb je recht op een hoger salaris.

Hoofdzin

Bijzin

Huiswerk bespreken: opdracht 1

• 1 bijzin vooraan (Als hun diensttijd erop zit)
  
• 2 bijzin achteraan (dat fijnstof in de longen en in de hersenen terechtkomt)
  
• 3 bijzin achteraan (omdat ze aardig willen doen tegen anderen)
  
• 4 bijzin vooraan (Dat hij de journalistiek in wilde)
  
• 5 bijzin vooraan (Hoewel hij wel ontworpen is)
  
• 6 bijzin achteraan (dat ze niet opvallen)
  

Structuur van hoofd- en bijzinnen

Je moet straks kunnen bepalen hoe een zin is samengesteld (de structuur van de zin):

• hoofdzin-hoofdzin (H-H)
• hoofdzin - bijzin (H-B) 
• bijzin - hoofdzin (B-H)
  

Hoofdzin, bijzin

hoofdzin, hoofdzin

bijzin, hoofdzin

Hij heeft zijn fiets gepoetst, nadat hij in het bos was wezen crossen.

Terwijl zij de kamer stofzuigde, lapte hij de ramen.

Zij vierden feest, maar ze dachten niet aan de buren.

Opdracht 2 maken 

• Maak opdracht 2 op blz. 119
• Je maakt de opdracht zelfstandig
• Gebruik je aantekeningen als je er niet uitkomt
• Je hebt tien minuten de tijd
• Klaar? Ga aan de slag met opdracht 3

Opdracht 2 bespreken 

• 1 A {hoofdzin} + {hoofdzin}, ns
• 2 A {hoofdzin} + {hoofdzin}, ns
• 3 B {(bijzin) + hoofdzin}, os
• 4 A {hoofdzin} + {hoofdzin} ns
• 5 B {(bijzin) + hoofdzin}, os
• 6 C {hoofdzin + (bijzin)}, os

Samengestelde zin met drie persoonsvormen. Hoe is de zin samengesteld?

"Een getuige heeft gemeld dat hij drie inbrekers gezien had toen hij langs de winkel liep."

Huiswerk voor de volgende les

(Af)maken opdracht 3 op blz. 119