HEY 6.3 Verteringsenzymen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

6.3 Verteringsenzymen

Leerdoelen

Je licht het verband tussen de vorm en functie van enzymen toe en beschrijft de naamgeving.

Je licht de invloed van de temperatuur en de pH toe op de snelheid van een enzymreactie aan de hand van optimumkrommen.

Je beschrijft de stappen van de vertering van koolhydraten, eiwitten en vetten.

Chemische vertering - enzymen

• Veel verteringssappen bevatten enzymen.
• Versnellen de reactie = katalyseren
• Mechanische vertering zorgt ervoor 

dat enzymen over groter oppervlak 

kunnen werken.

• Substraatspecifiek: gericht op 1 soort

Enzymen

Enzymen maken grote voedingsstoffen klein (knippen). Elke voedingsstof heeft zijn eigen enzym.

Een enzym:

1. bindt aan de voedingsstof
2. knipt de voedingsstof in stukken
3. laat los en kan opnieuw een zelfde voedingsstof afbreken
   

Enzymactiviteit

Snelheid waarmee een enzym een reactie versnelt.

optimumkromme

Diagram van de enzymactiviteit met een minimum, een optimum en een maximum.

De temperatuur en zuurgraad beïnvloeden de enzymactiviteit 

– minimum: de laagste waarde waarbij een enzym nog actief is

– optimum: de waarde waarbij de enzymactiviteit het grootst is

– maximum: de hoogste waarde waarbij een enzym actief is

Factoren die Enzymactiviteit Beïnvloeden

- Temperatuur: enzymen werken optimaal bij een specifieke temperatuur 

- pH: enzymen hebben een optimale pH-waarde waarbij ze het best functioneren 

- Enzymconcentratie: hogere concentratie enzymen leidt tot snellere reacties

ENZYMEN ....

... zijn specifiek & kunnen maar binden aan één specifiek substraat (als een sleutel & een slot). 

... kunnen worden hergebruikt (één enzym sacharase kan dus heel veel sacharose moleculen afbreken) 

... hebben een minimum-, maximum- en optimum -temperatuur en -pH. Hierdoor werken enzymen beter onder bepaalde omstandigheden. 

Afbraak koolhydraten

Mondholte

Amylase: zetmeel naar maltose

12 vingerige darm

Alvleessap met amylase

Dunne darm

Maltase breekt maltose in glucose

Eiwitten verteren

Maag

Pepsinogeen wordt peptase

Peptase splitst eiwitten

12vingerige en dunne darm

Tryptase en peptidase breken tot aminozuren

Vetten verteren

Dunne darm

Gal emulgeert vetten en maakt een emulsie

Lipase breekt de vetten tot monoglyceriden, vetzuren en glycerol

Substraat

Product

Enzym

Enzym-substraat complex

Afbraak van voedingsstoffen m.b.v. enzymen is een voorbeeld van ...

1. mechanische vertering
2. chemische afbraak

Gebruik BINAS 82E. Vier enzymen zijn:
1. Peptase ; 2. Lipase ; 3. Amylase ; 4. Peptidasen.
Zet de nummers van de enzymen in de juiste volgorde van laagste optimum pH naar hoogste optimum pH

1. 1-3-2-4
2. 2-4-3-1
3. 1-3-4-2
4. 3-1-2-4

Waarom heeft juist peptase zo'n lage optimum pH in vergelijking met de andere enzymen?

De alvleesklier maakt enzymen

1. juist
2. onjuist

Eiwitsplitsende enzymen worden geproduceerd in:

1. 4 en 5
2. 5 en 9
3. 7 en 11

Koolhydraatsplitsen
enzymen worden geproduceerd in:

1. 5 en 6
2. 6 en 9
3. 9 en 11
4. 10 en 11

Afbraak door middel van enzymen is...

1. Mechanische afbraak
2. Chemische afbraak

Zetmeel wordt afgebroken in glucose door een enzym. Hoe heet het enzym en welke klier maakt dit enzym?

1. Peptase, in klieren van de maag
2. Amylase, in klieren van de maag
3. Peptase, in de speekselklier
4. Amylase, in de speekselklier

Wat is GEEN enzym?

1. ATP-ase
2. lipase
3. sacherase
4. peptine

Enzymen zijn...

1. Eiwitten
2. Vetten
3. Koolhydraten
4. Mineralen

Lipase is een enzym. Wat is het substraat bij dit enzym?

1. vetten
2. gal
3. geëmulgeerde vetten
4. monoglyceriden, glycerol en vetzuren

Welk enzym vertoont de grootste enzymactiviteit bij 38 graden?

1. x (rood)
2. y (groen
3. z (paars)
4. ze zijn allemaal gelijk

Als een enzym gedenatureerd is, betekent dat dat het enzym ...

1. opgebruikt is
2. uit elkaar is gevallen
3. dood is
4. van vorm is veranderd

Een enzym past precies op de om te zetten stof. Dat betekent dat het enzym ...

1. reactiespecifiek is
2. substraatspecifiek is

Welke bewering klopt over de enzymactiviteit en de enzymconcentratie bij temperaturen P, Q en R?

1. Bij alle drie de temperaturen is de enzymconcentratie gelijk.
2. Tussen P en Q neemt de activiteit toe, omdat de concentratie van het enzym toeneemt.
3. Tussen Q en R neemt de activiteit af, omdat de concentratie van het enzym afneemt.

Aan de slag

6.3 Verteringsenzymen lezen

Maken opdr. 44, 45, 46, 48, 49, 50, 51, 54, 55, 56