2.3 Ontleding

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

2.3 Ontleding

Deze les

• Uitleg verbranden en ontleden + demo proef
• Uitleg drie typen ontledingsreacties + demo proeven
  


• Maken 26 t/m 29, 35
• Afsluitende quiz

Leerdoelen

• Je leert dat er drie typen ontledingsreacties bestaan: thermolyse, elektrolyse en fotolyse.
• Je leert wat het verschil is tussen verbranden en ontleden.

• Je leert twee aantoningsreacties kennen, om waterstof en zuurstof aan te tonen.
• Je leert wat exotherm en endotherm betekent en je kunt minimaal 2 voorbeelden noemen van zowel een exotherm als een endotherm proces.

Wat is er gebeurt met het vlees?

Stoffen verhitten

• Fase-overgang (sublimeren, smelten, verdampen)
• Scheiden (destilleren/indampen)
• Verbranden
• Ontleden (thermolyse)

Demo proef: verbranden/ontleden

Neem de tabel over en vul in.

Ontleden

• Chemische reactie met één beginstof (dus zonder zuurstof).
• Reactie stopt als je stopt met verhitten.
• Je ziet geen vuur en er ontstaat geen warmte.
• Moleculen veranderen blijvend.

Reactieschema

Beginstof --> ontledingsproducten

Drie typen ontledingen

• Thermolyse (met warmte)
• Elektrolyse (met elektriciteit)
• Fotolyse (met licht)

Dus de vorige dia's gingen alleen over een thermolyse!

Demo: elektrolyse van water 

(toestel van Hoffmann)

Reactieschema: 

water -> zuurstof + waterstof

Aantoningsreacties

Zuurstof wordt aangetoond door een gloeiend stukje hout (gaat fel branden).

Waterstof wordt aangetoond door het aan te steken (je hoort een plop geluid).

Demo: fotolyse van zilverchloride

Reactieschema: 

zilverchloride -> zilver + chloor

Energie-effect: endotherm

• Als een reactie energie nodig heeft om plaats te vinden, noem je deze reactie endotherm.
• Energie van buitenaf (warmte/licht/elektrische energie) wordt opgeslagen in de moleculen (chemische energie).
  
• Voorbeelden: ontleden/verdampen/smelten

Energie-effect: exotherm

• Als bij een reactie energie vrijkomt, noem je deze reactie exotherm.
  
• Exo = naar buiten (denk aan exit = uitgang)
• Energie uit de moleculen (chemische energie) gaat naar buiten in de vorm van licht/warmte/elektrische energie
  
• Voorbeeld: verbranding/condenseren/stollen

Aan de slag

• Maken 26 t/m 29, 35
  
• Afsluitende quiz (laatste 5 min)

Tijdens het strijken met een te heet strijkijzer ontstaan schroeivlekken. Dit is een ...

1. Thermolyse
2. Elektrolyse
3. Fotolyse
4. Geen ontleding

Na een jaar zijn de kleuren van felgekleurde gordijnen op sommige plekken verbleekt. Dit is een ...

1. Thermolyse
2. Elektrolyse
3. Fotolyse
4. Geen ontleding

Door glas sterk te verhitten kan het in een andere vorm gegoten worden. Dit is een ...

1. Thermolyse
2. Elektrolyse
3. Fotolyse
4. Geen ontleding

Met behulp van elektrische energie wordt aluminium gemaakt uit aluminiumerts. Dit is een ...

1. Thermolyse
2. Elektrolyse
3. Fotolyse
4. Geen ontleding