1.2 Ongekende natuur

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

1.2 Ongekende natuur

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

In het noorden van Chili ligt de Atacamawoestijn ingeklemd tussen de Grote Oceaan en het Andesgebergte. Met gemiddeld 15 mm neerslag per jaar is dit het droogste gebied ter wereld. Iedere drie tot acht jaar zorgt El Niño hier voor flinke regenbuien. In 2015 was het zeewater door El Niño abnormaal warm geworden. De toegenomen verdamping leidde tot extra veel neerslag op het land en de kurkdroge woestijn veranderde in een roze bloementapijt. Dit zeldzame natuurfenomeen wordt in Chili de desierto florido genoemd: de bloeiende woestij

Lesdoelen

Aan het einde van de les:
(4) Hoe kun je het voorkomen van de verschillende klimaten en
       El Niño in Zuid-Amerika verklaren?

(5) Welke natuurlijke vegetatie vind je in Zuid-Amerika en welke
       samenhang is er met het klimaat?

(6) Wat is de samenhang tussen de kenmerken van de grote
       rivierbekkens en het klimaat?

Het grote plaatje

Klimaat

Natuurlijke vegetatie

Geomorfologie

Klimaten in Z-A

Klimaatfactoren:

• Breedteligging
• Hoogteligging
• Ligging ten opzichte
    van water
• Windstromen
• Zeestromen
• Ligging van bergen

Luchtdruk en wind

Luchtstromen

Wind 

Wet van Buys Ballot

en het Corioliseffect

- Lucht beweegt van H naar L

- L is meer (stijgings)neerslag

- H draait met de klok mee (NH)

- ITCZ is L zone rondom de evenaar

Wind

Het ontstaan van luchtcirculatie in de atmosfeer 

Zet de afbeeldingen op de juiste volgorde

1

2

3

4

Ligging van de hoge- en lagedrukgebieden met bijbehorende winden

Corioliseffect

Corioliseffect

NH: rechts

ZH: links

ITCZ

El Niño

Om de twee tot zeven jaar:

Het verschijnsel dat het zeewater in het
midden en het oosten van de Grote Oceaan
extra sterk opwarmt.

Waarom leidt dit in Chili tot:
overstromingen, vernielde oogsten, aardverschuivingen en modderstromen?

El Niño

Zomer op het zuidelijk halfrond

Winter op het zuidelijk halfrond

Landschappen in Z-A

Landschappen in kaart

Tropische grasvlakte

Llanos (Venezuela)

Andes

De Andes is een hoge, jonge bergketen langs de hele westkust van Zuid-Amerika

Selva

Het Amazonegebied is het grootste regenwoud op aarde. Het is groter dan alle andere nog bestaande regenwouden bij elkaar. Het grootste deel ligt in Brazilië.

Altiplano

Hoogvlakte met droge steppe en zoutmeren

Cerrado

Savanne-achtig gebied in het centrale westen van Brazilië.

Caatinga

Droog steppe-achtig gebied in het noordoosten van Brazilië

Atacama

De Atacamawoestijn ligt voor het grootste deel in Chili en is de droogste woestijn ter wereld. 

Pampas

Subtropisch natuurlijk grasland in Zuid-Amerika.

Greygletsjer, Patagonia

Zuidelijk deel van Zuid-Amerika met bossen in het westen, gletsjers in de Andes, en steppe in het oosten

Aan de slag

Lezen	§1.2 Ongekende natuur
Huiswerk	Huiswerk - §1.2: 1 t/m 8
Oefenen	Oefenvragen
Filmpjes	El Niño, ITCZ, Wet van Buys Ballot

Artikel:

https://www.geografie.nl/artikel/wat-voegt-sai-toe-aan-de-klimaatdiscussie

Documentaire:

https://www.youtube.com/watch?v=p4pWafuvdrY

Quizlet:

https://quizlet.com/JDW-AK/folders/havo-systeem-aarde-2021-2022?x=1xqt&i=1fo1jg

LessonUp vragen

Welke is geen klimaatfactor?

1. Breedteligging & Hoogteligging
2. Zeestromen
3. Land en zee in de buurt
4. Temperatuurverschillen

Hoe verder van de evenaar, hoe...

1. Warmer het klimaat
2. Kouder het klimaat
3. Droger het klimaat
4. Natter het klimaat

Hoe hoger het ligt, hoe...

1. Warmer het wordt
2. Kouder het wordt
3. Droger het wordt
4. Natter het wordt

Hoe meer zee, hoe

1. meer warmte
2. meer kou
3. meer droogte
4. meer vocht

Vergeet ook deze land/zee regel niet:
Welke zin klopt?

1. Land warmt sneller op dan zee
2. zee warmt sneller op dan land

Hoe kouder de zeestroom, hoe

1. warmer de lucht
2. kouder de lucht
3. droger de lucht
4. vochtiger de lucht

Hoe warmer de zeestroom, hoe

1. warmer de lucht
2. kouder de lucht
3. droger de lucht
4. vochtiger de lucht

Welke negatieve gevolgen heeft El Niño in Zuid-Amerika?

Welke negatieve gevolgen heeft El Niño in Indonesië?

Antwoord: droogte, bosbranden en mislukte oogsten

Noem de klimaatfactoren die we besproken hebben!

Waarom is er een aride gebied aan de westkust van Zuid-Amerika?

1. warme zeestroom
2. ITCZ
3. koude zeestroom
4. equatoriale stroom

Waarom is er neerslag in alle jaargetijden in de zuidpunt van Z-A?

1. aflandige westenwind en lijzijde van andesgebergte
2. De gevolgen van el nino zijn daar het grootst
3. aanlandige westenwind en stuwingsregens
4. equatoriale stroom die splits bij de punt van Z-A

El nino brengt aan de westkust van Z-A...

1. Heel veel regen
2. Heel veel droogte

Tijdens el nino...

1. welt er koud water voor de kust op
2. welt er warm water voor de kust op
3. wordt warm oppervlaktewater aangevoerd
4. wordt koud oppervlaktewater aangevoerd