5.2 Zelfstandige burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

5.2 Ontstaan van steden

Kenmerkende aspect

 De opkomst van de handel en de stedelijke burgerij. 

En de toenemende zelfstandigheid van steden

Tijdvak!

Tijd van steden en staten

1000-1500

Tijdvak

Leerddoelen

Je leert hoe handelssteden samenwerkten

Je leert hoe steden stadsrechten kregen

Je leert hoe burgers hun stad bestuurden

Je leert hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen macht verloren

Lesvolgorde

• Herhaling/moeilijke woorden
• Wat heb je niet begrepen?
• Filmpje over steden 
• Uitleg stadsrechten.
• Uitleg over het bestuur van een stad.
• Vragen
• Opdrachten

Moeilijke vragen vorige les

Noem een gunstige plek om een stad te bouwen.

Noem een aantal belangrijke gebouwen die in het midden van de stad stonden.

Een waag is een gebouw waar goederen werden gewogen. Het werd geschreven als waeghe of waech. 

Het was een stadsrecht, het recht op een waag. Handelaren waren verplicht producten zoals kaas en boter in de stadswaag te wegen.

Waar stond de markt?

Hoe beschermde de heer (de adel) de boeren?

• Bij gevaar konden horigen (levend onder heer) vluchten binnen de kasteel-en stadsmuren.
• In ruil hiervoor leverden horigen voedsel en landbouwproducten van het land.

De Nederlanden

• Gewesten 
• De Nederlanden--> Nederland, België en Luxemburg
• Lage landen, vandaar de naam Nederlanden

Stadsrecht

• Steden wilden zelfbestuur en eigen rechtspraak;
• Een leenheer kan deze privileges geven; dit noem je stadsrecht. 
• Privilege; het recht op iets wat jij mag of krijgt.
• Een inwoner van een stad wordt burger of poorter genoemd.

Stadsrechten

• Stadsmuur bouwen 
• Eigen rechtsspraak
• Eigen stadswetten
• Belasting heffen

Hoe werd een stad bestuurd?

Bestuur stad

• Schepenen (vergelijkbaar met wethouders) besturen stad.
• Schepenen maakten de wetten/regels voor een stad.
• In een schepenbank werd iemand berecht.
• Het stadsbestuur zorgde dus voor de veiligheid en welvaart.

Gilden

• Gilden: zorgden voor de bescherming van de handel.
• Zij beschermden ambachtslieden van hetzelfde beroep.

Gilden (vervolg)

• Goede kwaliteit producten; controle door gilde.
• Weinig concurrentie; want ambacht mag je niet buiten de stad uitoefenen!
• Elkaar helpen als er één ziek is

Noem drie dingen die je geleerd hebt tijdens deze les.

Huiswerk

maken opdrachten 1, 2 en 4