Klinisch redeneren

• Verpleegkunde
• MBO
• Studiejaar 1

Klinisch redeneren

- We gaan ontdekken wat klinisch redeneren is

Waar denk je aan bij klinisch redeneren?

Wat is klinisch redeneren?

Klinisch redeneren is het continue proces van gegevensverzameling en analyse gericht op de vragen en problemen van een individu en zijn naasten, in relatie tot ziekte en gezondheid.

Wat betekent dat dan?

'Klinisch' staat voor gezondheidsprobleem, ziekte of ziekteverschijnselen.

'Redeneren' is een ander woord voor: verklaren, overwegen of uiteenzetten.

Wat je in feite doet:

Allereerst verdiep je je in de huidige situatie van de zorgvrager: je verricht metingen en observeert met een kritische blik. Deze meet- en observatiegegevens koppel je vervolgens aan jouw eigen vakkennis en ervaring.

In gedachten vergelijk je de situatie van de zorgvrager met eerdere ervaringen die je in de praktijk hebt opgedaan. Ook bedenk je welke ziekte of welk gezondheidsprobleem kan passen bij de symptomen van de zorgvrager. 

Op deze manier probeer je zo goed mogelijk in te schatten:

• wat er aan de hand is;
  
• hoe ernstig de situatie is;
  
• hoe je het best kunt handelen.

De drie O'

- Observeren

- Ordenen

- Oordelen

(- Overdenken)

Waarom doe je dat dan?

Klinisch redeneren heeft verschillende voordelen:

• Het biedt overzicht in (complexe) gezondheidssituaties.
  
• Het helpt je om je waarnemingen van de zorgvrager onder woorden te brengen.
  
• Het helpt je om de juiste keuzes (prioriteiten) te maken in je zorgverlening.
  
• Het geeft een verantwoorde onderbouwing voor je eigen handelen.
  
• Het biedt houvast voor je communicatie met de arts of andere disciplines.

Wat is hiervoor nodig?

 Je hebt kennis nodig over anatomie, fysiologie en pathologie. Ook moet je kunnen inschatten welke invloed psychische, sociale en omgevingsfactoren hebben op de gezondheid en het welbevinden van de zorgvrager.

Ten slotte: Persoonsgebonden factoren 

Bekijk de casus per zorgvrager.

Denk aan: onder- of overgewicht, roken, drugs- en alcoholgebruik of een bepaald voedingspatroon kunnen hebben op het gezondheidsprobleem van de zorgvrager. Met deze vakkennis kun je in kaart brengen of er risico's zijn op een ernstig verloop van het gezondheidsprobleem. 

Dit noem je risico-inschatting.

Om klinisch te kunnen redeneren heb je tijd nodig. Je kunt dit niet van de een op de andere dag. Hierin moet je ontwikkelen en daar start je al mee als beginnend beroepsbeoefenaar!

Wat is hiervoor nodig?

3 competenties: 

Observeren

Verschil waarnemen en observeren:

Waarnemen betreft de primaire vaardigheid van het kijken, ruiken, voelen, luisteren. 

Observeren is hetzelfde maar dan doelgericht. Het gerichte betekent dat je bewust op zoek gaat naar klachten, opvallende verschijnselen in het uiterlijk, verbale uitlatingen,

de mimiek en het gedrag van de persoon om uiteindelijk te kunnen beoordelen hoe het gaat.

Gestructureerd observeren betekent dat het methodisch gebeurt, op een bepaalde manier.

 DOEL = verpleegkundige interpretatie van de algehele psychosociale en fysieke gesteldheid

in relatie tot het functioneren van de patiënt

 KERNVRAAG = ‘Wat signaleer je, op dit moment, bij deze patiënt?’

Observatievaardigheden ingedeeld in vijf niveaus, van basis naar specifiek en invasief

 

 1. Continue professionele alertheid en aandacht (kijken, vragen, luisteren, voelen, ruiken, niet-pluissignalen, stress, pijn, kortademigheid-benauwdheid, misselijkheid, afwijkende

kleur, jeuk, onrust, angst, moeheid, depressiviteit, teruggetrokkenheid, lusteloosheid,

verwardheid, slechter eten, gewichtsverandering, bewegingsarmoede, enz.).

 2. Basisklinimetrie (pols, temperatuur, bloeddruk, ademfrequentie, saturatie, capillaire

refilltijd, reactiepatroon, diurese, hartritme, basis lab).

 3. Specifieke scoresystemen (bijv. DENWIS3, MEWS4, pijnscore, SIRS5, DOS6).

4. Uitgebreid bloedbeeld (hematologie, klinische chemie en bloedgassen).

 5. Uitgebreide en specifieke klinimetrie (ECG, invasieve drukbewaking, hemodynamische

profielen, beademingsparametrie, etc.). 

Analyseren

 Analyseren betreft het inzichtelijk maken van problematiek. Gestructureerd analyseren is het

op een methodische manier doorgronden van een probleem, dus probleemoplossend denken.

Gestructureerd analyseren wordt gedaan aan de hand van de ICF-zorgthema’s.

 DOEL = verpleegkundige interpretatie van de gesteldheid van specifieke functies in relatie

tot het functioneren van de patiënt

 KERNVRAAG = ‘Wat gaat goed, is in gevaar, of gaat niet goed en wat moet er gebeuren?’

Communiceren

  Er kan veel van afhangen of een verpleegkundige het juiste moment, de juiste woorden weet te

vinden. Maar ook de attitude, voortvarendheid en volharding in het vertegenwoordigen van de

belangen van de patiënt zijn van groot belang. 

 De vaardigheid van het communiceren ligt voor wat betreft het klinisch redeneren vooral in

het deskundig kunnen bespreken van jouw diagnostische bevindingen (observatie en analyse)

en daarover inhoudelijk goed kunnen overleggen.

DOEL = elkaar informeren en elkaars bevindingen delen om gezamenlijk tot eenduidige

en eendrachtige klinische besluitvorming te komen.

 KERNVRAAG = Met wie, wanneer en hoe bespreek je je bevindingen?

 

 

ABCDE

Airway- Ademweg

Breathing -ademhaling

Circulation- Circulatie

Disability -Neurologische toestand/bewustzijn

Exposure- omgevingsfactoren (koude/warmte, breuken en kneuzingen etc)

Waarom een ordeningsprincipe als ABCDE?

• Hoofdzaken van bijzaken scheiden
• 'Treat first what kills first'
• Niets over het hoofd zien
• Orde scheppen
• Duidelijkheid creëren
• Structuur bieden 

Leercirkel van Kolb

Vandaag

- stap 1: oriëntatie op de situatie

- stap 2:klinische probleemstelling

1. Oriëntatie op de situatie

De actuele gezondheidsituatie in kaart brengen

- verzamel informatie

- interpreteer de uitkomsten

- communiceer bij verhoogd risico

2. Klinische probleemstelling

- mogelijke problemen in kaart brengen

- ordenen van gegevens

- leg verbanden

- welk thema

Vorige week: stap 1: oriëntatie op de situatie

                         stap 2:klinische probleemstelling

Vandaag: 

stap 3: Aanvullend onderzoek

stap 4: Klinisch beleid

stap 5: Klinisch verloop

stap 6: Nabeschouwing

3. Aanvullend onderzoek

- wat weet ik nog niet?

- aanvullend onderzoek nodig, welke?

- Gericht op: bevestigen diagnose, uitsluiten dd, functioneren organen en systemen

3. Aanvullend onderzoek

-  wat weet ik nog niet? Anamnese, LO,

- aanvullend onderzoek nodig, welke? Lab, beeldvormend onderzoek; echo, CT, MRI etc

- Functie onderzoek; biopt, punctie, ECG, EEG, scopie etc

Wat vraag je aan, waarom en wat verwacht je van de uitslag

4. Klinisch beleid 

- welke handelingen ga je uitvoeren?

- welke volgorde van handelingen?

- welke bewaking is nodig?

- welke disciplines zijn nodig?

- verpleegdoelen formuleren

5. Klinisch verloop

- volg de uitgevoerde zorg, wat is het gewenste verloop

- breng resultaten in kaart

- risico van de behandeling

- complicaties

- wat is de restschade

SOAP

SOAP rapportage is een gestructureerde methode voor het documenteren van patiëntgegevens en zorgplannen. 

SOAP staat voor:

Subjectief: wat de patiënt of cliënt zegt over zijn of haar ervaringen.

Objectief: observaties van de zorgverlener.

Analyse: interpretatie van de subjectieve en objectieve gegevens.

Plan: de vervolgstappen of behandelingsplannen.

6. Nabeschouwing

Neem afstand van de situatie

- terugkijken

- evalueren

- reflecteren

Niet pluis gevoel

EWS berekenen

Stap 1: oriëntatie op de situatie

Welke redeneerhulpen ken je?

Opdracht

Wat: Maak  groepjes van 2-4 personen. Elk groepje werkt een redeneerhulp uit. (SBAR, M(P)EWS, SCEGS, ABCDE, SIRS, AMPLE, DENWIS, DOS)

Hoe: Maak een gezamenlijke presentatie in PowerPoint, max 2 slides

Tijd: 20 minuten voor uitwerken

Uitkomst: Een gezamelijke presentatie waarin de verschillende redeneerhulpen bij elkaar staan. Ieder groepje presenteert de eigen redeneerhulp klassikaal

Stap 2: klinische probleemstelling

Welke systemen binnen het lichaam ken je?

Systemen / thema's binnen het klinisch redeneren van marc Bakker

Mentale functies

 Sensorische functies en pijn

Stem en spraak

Ademhaling

Ciculatie

Zuurstofvoorziening van het hart

Urogenitale functies

Spijsverteringsfuncties

Huid en afweerfuncties

Bloedwaarden

Neurologische functies

Bewegingsapparaat

Thermoregulatiesysteem

Hormonaal stelsel

Activiteiten en participatie

Beredeneren:

- welke zorgthema's zijn er bij betrokken

- wat is de problematiek

- wat zijn de prioriteiten

casus

Dhr kundus, 68 jaar oud, bkm alzheimer, is drie dagen geleden gevallen. Hij heeft daarbij 6 ribben gekneust en krijgt hiervoor pcm en oxycodon.

Hij voelt zich benauwd en hij heeft pijn vastzittend aan de ademhaling.