VO onderbouw - Alles is gekleurd - WvR 2025
1 / 17
Lesson duration is: 60 minIntroduction
Meningen... tja, iedereen heeft ze. Deze meningen komen niet zomaar uit de lucht vallen, maar worden ergens door bepaald. Hoe zit dat nou precies?
Meningen zijn dynamisch en veranderen in de loop van ons leven. Het is dus niet zo gek dat de meningen van mensen en groepen niet altijd overeenkomen... en dat is juist mooi!
In deze les bekijken we de positieve kant van het hebben van verschillende meningen, want als we allemaal hetzelfde vinden zou de wereld wel een heel saaie bedoening worden.
Instructions
Bijlage
• Het prismawerkblad
Werkvormen
samenwerken, individueel nadenken, uitwisselen, onderzoeken, groepsgesprek, klassikale evaluatie
Leerdoelen
... oefenen de leerlingen met actief luisteren
... ervaren de leerlingen het belang en de schoonheid van de diversiteit aan meningen in de klas (BU kerndoel 19B en BU kerndoel 20A)
... analyseren en reflecteren de leerlingen op een maatschappelijk vraagstuk (BU kerndoel 19A en BU kerndoel 20B)
... oefenen de leerlingen met onderzoeksvaardigheden
… oefenen de leerlingen met het analyseren van (een) mening(en) (BU kerndoel 19B)
... oefenen de leerlingen met reflecteren.
Kennis
Leerlingen leren dat iedereen vanuit zijn eigen kader/perspectief de dingen bekijkt. Ze leren ook dat een mening opgebouwd is uit bepaalde facetten en veranderlijk is. Hiernaast leren ze dat je een mening altijd kan onderzoeken en dat er meerdere (afwijkende) meningen in harmonie naast elkaar kunnen bestaan.
Vaardigheden
Leerlingen oefenen met onderzoeksvaardigheden, samenwerken en actief luisteren. Ze oefenen met reflecteren op zichzelf, de ander en de maatschappij. Ze oefenen ook beargumenteren en hun mening onderbouwen.
Houding
In deze les werk je aan een nieuwsgierige, geïnteresseerde houding. Ook oefenen de leerlingen een open houding te hebben t.o.v. maatschappelijke vraagstukken, zichzelf, in dialoog met een ander en de groep.
Burgerschap
Met deze les werk je aan de volgende actuele burgerschapskerndoelen:
• Het prismawerkblad
Werkvormen
samenwerken, individueel nadenken, uitwisselen, onderzoeken, groepsgesprek, klassikale evaluatie
Leerdoelen
In deze les...
... maken de leerlingen kennis met verschillende perspectieven
... delen de leerlingen wat ze denken en vinden van zichzelf en een ander (BU kerndoel 19A, BU kerndoel 19B)... oefenen de leerlingen met actief luisteren
... ervaren de leerlingen het belang en de schoonheid van de diversiteit aan meningen in de klas (BU kerndoel 19B en BU kerndoel 20A)
... analyseren en reflecteren de leerlingen op een maatschappelijk vraagstuk (BU kerndoel 19A en BU kerndoel 20B)
... oefenen de leerlingen met onderzoeksvaardigheden
… oefenen de leerlingen met het analyseren van (een) mening(en) (BU kerndoel 19B)
... oefenen de leerlingen met reflecteren.
... leren de leerlingen dat zij een belangrijk onderdeel zijn van een groter geheel (BU kerndoel 18A)
... creëren de leerlingen een dialoogposter om hun medeleerlingen positief aan het denken te zetten (BU kerndoel 20B)
Kennis
Leerlingen leren dat iedereen vanuit zijn eigen kader/perspectief de dingen bekijkt. Ze leren ook dat een mening opgebouwd is uit bepaalde facetten en veranderlijk is. Hiernaast leren ze dat je een mening altijd kan onderzoeken en dat er meerdere (afwijkende) meningen in harmonie naast elkaar kunnen bestaan.
Vaardigheden
Leerlingen oefenen met onderzoeksvaardigheden, samenwerken en actief luisteren. Ze oefenen met reflecteren op zichzelf, de ander en de maatschappij. Ze oefenen ook beargumenteren en hun mening onderbouwen.
Houding
In deze les werk je aan een nieuwsgierige, geïnteresseerde houding. Ook oefenen de leerlingen een open houding te hebben t.o.v. maatschappelijke vraagstukken, zichzelf, in dialoog met een ander en de groep.
Burgerschap
Met deze les werk je aan de volgende actuele burgerschapskerndoelen:
- Kerndoel 18: De school geeft vorm aan de democratische oefenplaats.
- Kerndoel 19: De leerling leert over samenleven in een democratische rechtsstaat.
- Kerndoel 20: De leerling doet ervaringen op met democratische en maatschappelijke betrokkenheid.
Worksheets
Items in this lesson
Slide 1 - Slide
Introductie
Meningen... tja, iedereen heeft ze. Deze meningen komen niet zomaar uit de lucht vallen, maar worden ergens door bepaald. Hoe zit dat nou precies?
Meningen zijn dynamisch en veranderen in de loop van ons leven. Het is dus niet zo gek dat de meningen van mensen en groepen niet altijd overeenkomen.… en dat is juist mooi!
In deze les bekijken we de positieve kant van het hebben van verschillende meningen, want als we allemaal hetzelfde vinden zou de wereld wel een heel saaie bedoening worden.
Meningen... tja, iedereen heeft ze. Deze meningen komen niet zomaar uit de lucht vallen, maar worden ergens door bepaald. Hoe zit dat nou precies?
Meningen zijn dynamisch en veranderen in de loop van ons leven. Het is dus niet zo gek dat de meningen van mensen en groepen niet altijd overeenkomen.… en dat is juist mooi!
In deze les bekijken we de positieve kant van het hebben van verschillende meningen, want als we allemaal hetzelfde vinden zou de wereld wel een heel saaie bedoening worden.
Slide 2 - Slide
Introductiespel: Wat vinden jullie van...
We starten deze les met een introductiespel.
De leerlingen krijgen een afbeelding te zien. Ze schrijven op een papierstrook in één woord of korte zin wat ze ervan vinden. De docent telt steeds af: “5, 4, 3, 2, 1…. 0”. Bij nul houdt iedereen zijn strook tegelijkertijd in de lucht.
We starten deze les met een introductiespel.
De leerlingen krijgen een afbeelding te zien. Ze schrijven op een papierstrook in één woord of korte zin wat ze ervan vinden. De docent telt steeds af: “5, 4, 3, 2, 1…. 0”. Bij nul houdt iedereen zijn strook tegelijkertijd in de lucht.
Slide 3 - Slide
Wat vinden jullie van...
Stemmen vanaf 16 jaar?
Bespreek kort een paar verschillende reacties. Als het goed is, zijn er veel verschillende antwoorden.
Reflecteer op de diversiteit in meningen.
Stemmen vanaf 16 jaar?
Bespreek kort een paar verschillende reacties. Als het goed is, zijn er veel verschillende antwoorden.
Reflecteer op de diversiteit in meningen.
Slide 4 - Slide
Wat vinden jullie van...
Sociale media?
Bespreek kort een paar verschillende reacties. Vinden we hier allemaal wat anders, of hebben we ongeveer dezelfde mening?
Sociale media?
Bespreek kort een paar verschillende reacties. Vinden we hier allemaal wat anders, of hebben we ongeveer dezelfde mening?
Slide 5 - Slide
Wat vinden jullie van...
Vliegen?
Bespreek kort een paar verschillende reacties. Bij dit derde plaatje zijn veel minder verschillende reacties.
Reflecteer hierop. Hoe komt dat? Waarom hebben we nu minder opties? Zijn we nu ineens minder divers?
Vliegen?
Bespreek kort een paar verschillende reacties. Bij dit derde plaatje zijn veel minder verschillende reacties.
Reflecteer hierop. Hoe komt dat? Waarom hebben we nu minder opties? Zijn we nu ineens minder divers?
Slide 6 - Slide
Meningen hebben en vormen.
Waarom vind ik iets?
Blijkbaar vinden we van sommige dingen ongeveer hetzelfde en van andere dingen vinden we totaal iets anders. Het hebben van een eigen mening is belangrijk. Maar hoe 'eigen' is jouw mening eigenlijk?
Waarom vind ik iets?
Blijkbaar vinden we van sommige dingen ongeveer hetzelfde en van andere dingen vinden we totaal iets anders. Het hebben van een eigen mening is belangrijk. Maar hoe 'eigen' is jouw mening eigenlijk?
Slide 7 - Slide
Hoe kom je aan je mening?
De meningen die wij hebben, of we nu jong of oud zijn, rijk of arm, man of vrouw, zijn altijd ergens op gebaseerd. Dit kun je terugbrengen 6 verschillende invloeden die samen je mening vormen:
Groepsdruk / sociale omgeving
Politieke / culturele achtergrond
Deze invloeden zorgen ervoor dat je een reden hebt om dingen te 'vinden'. Alle redenen bij elkaar opgeteld vormen jouw eigen mening.
Het is soms best lastig om te bedenken waar jouw mening vandaan komt, soms bestaat het uit een combinatie van factoren.
Geef eerst als docent een voorbeeld van een overtuiging die je hebt die je bijvoorbeeld vanuit je ouders hebt gekregen. Denk bijvoorbeeld aan een eetgewoonte als “Ik vind dat je 1 x per week vis moet eten.”
Kan iemand anders ook een persoonlijk voorbeeld noemen?
De meningen die wij hebben, of we nu jong of oud zijn, rijk of arm, man of vrouw, zijn altijd ergens op gebaseerd. Dit kun je terugbrengen 6 verschillende invloeden die samen je mening vormen:
Persoonlijke ervaring
Opvoeding / normen & waarden💡 Intuïtie / gevoel
Media / informatiebronnenGroepsdruk / sociale omgeving
Politieke / culturele achtergrond
Deze invloeden zorgen ervoor dat je een reden hebt om dingen te 'vinden'. Alle redenen bij elkaar opgeteld vormen jouw eigen mening.
Het is soms best lastig om te bedenken waar jouw mening vandaan komt, soms bestaat het uit een combinatie van factoren.
Geef eerst als docent een voorbeeld van een overtuiging die je hebt die je bijvoorbeeld vanuit je ouders hebt gekregen. Denk bijvoorbeeld aan een eetgewoonte als “Ik vind dat je 1 x per week vis moet eten.”
Kan iemand anders ook een persoonlijk voorbeeld noemen?
Slide 8 - Slide
Ergens bij horen hoort erbij
Het zit in ons DNA om deel uit te willen maken van een groep. Ergens 'bij horen' is belangrijk om je goed te voelen.
In een groep ben je het vaak over bepaalde dingen eens: je deelt een mening. Bijvoorbeeld: Ado Den Haag is de beste voetbalclub, het eten van vlees is echt niet oké of deze muziek is TE GEK!
Het zit in ons DNA om deel uit te willen maken van een groep. Ergens 'bij horen' is belangrijk om je goed te voelen.
In een groep ben je het vaak over bepaalde dingen eens: je deelt een mening. Bijvoorbeeld: Ado Den Haag is de beste voetbalclub, het eten van vlees is echt niet oké of deze muziek is TE GEK!
Slide 9 - Slide
Meningen botsen soms...
Soms lijkt jouw mening op die van een ander en soms juist helemaal niet. Meningen kunnen overeenkomen of enorm botsen.
Het is soms lastig om te begrijpen dat iemand overtuigd is van iets wat jij echt níet vindt. 'Hoe kan iemand DAT nou vinden?!', denk je dan.
Toch heeft de ander daar net zoveel redenen voor als jij hebt voor jouw mening en dat mag best even botsen.
Het is goed om je in te leven in de ander, zelfs als het botst!
Soms lijkt jouw mening op die van een ander en soms juist helemaal niet. Meningen kunnen overeenkomen of enorm botsen.
Het is soms lastig om te begrijpen dat iemand overtuigd is van iets wat jij echt níet vindt. 'Hoe kan iemand DAT nou vinden?!', denk je dan.
Toch heeft de ander daar net zoveel redenen voor als jij hebt voor jouw mening en dat mag best even botsen.
Het is goed om je in te leven in de ander, zelfs als het botst!
Slide 10 - Slide
Papegaaien
Het gevaar is alleen dat als je ergens bij hoort, of bij wil horen, je snel iemand napraat: 'Als hij dat vindt dan vind ik dat ook.'
Het gevaar is alleen dat als je ergens bij hoort, of bij wil horen, je snel iemand napraat: 'Als hij dat vindt dan vind ik dat ook.'
We vinden dan iets, zonder dat we echt goed onderzoeken waar deze mening vandaan komt.
Soms lijken we met zijn allen wel op een stelletje papegaaien, die elkaar na-papegaaien!
Soms lijken we met zijn allen wel op een stelletje papegaaien, die elkaar na-papegaaien!
Slide 11 - Slide
Meningen zijn kleurrijk!
Als we allemaal dezelfde mening zouden hebben, wordt het een saaie bedoening.
We gaan in de klas verkennen hoe kleurrijk de wereld van meningen wel niet kan zijn!
Dat gaan we doen aan de hand van het prismawerkblad.
Verdeel de klas in teams van ongeveer vijf leerlingen. Geef ieder team een prismawerkblad.
Als we allemaal dezelfde mening zouden hebben, wordt het een saaie bedoening.
We gaan in de klas verkennen hoe kleurrijk de wereld van meningen wel niet kan zijn!
Dat gaan we doen aan de hand van het prismawerkblad.
Verdeel de klas in teams van ongeveer vijf leerlingen. Geef ieder team een prismawerkblad.
Slide 12 - Slide
Zo meteen aan de slag met het prismawerkblad
Uitleg
Ieder team kiest een onderwerp waar veel meningen over bestaan. Dit kunnen schoolthema’s zijn, zoals profielkeuzes, het mobieletelefoonbeleid op school, of gezond eten in de kantine. Maar het kunnen ook grotere maatschappelijke thema’s zijn, zoals de bio-industrie, fast fashion, het klimaat, etc.
Dit ene onderwerp gaat links het prisma in; de vele gekleurde meningen en gedachtes hierover komen er rechts uit.
De opdracht is om zo veel mogelijk verschillende meningen te verzamelen. De reacties op elk onderwerp zorgen voor een beeld dat full colour is!
TIP: Je kunt vooraf ook een brainstormsessie houden over welke onderwerpen interessant zijn om in de groepjes te behandelen.
Tip: Je kunt deze oefening ook schoolbreed inzetten en dezelfde onderwerpen in de verschillende klassen behandelen. Zo heb je een heel breed spectrum aan meningen.
Uitleg
Ieder team kiest een onderwerp waar veel meningen over bestaan. Dit kunnen schoolthema’s zijn, zoals profielkeuzes, het mobieletelefoonbeleid op school, of gezond eten in de kantine. Maar het kunnen ook grotere maatschappelijke thema’s zijn, zoals de bio-industrie, fast fashion, het klimaat, etc.
Dit ene onderwerp gaat links het prisma in; de vele gekleurde meningen en gedachtes hierover komen er rechts uit.
De opdracht is om zo veel mogelijk verschillende meningen te verzamelen. De reacties op elk onderwerp zorgen voor een beeld dat full colour is!
TIP: Je kunt vooraf ook een brainstormsessie houden over welke onderwerpen interessant zijn om in de groepjes te behandelen.
Tip: Je kunt deze oefening ook schoolbreed inzetten en dezelfde onderwerpen in de verschillende klassen behandelen. Zo heb je een heel breed spectrum aan meningen.
Slide 13 - Slide
Waar vind je meningen?
Welke zijn betrouwbaar?
Je ome Henk vindt er misschien ook iets van. En wat dacht je van de rector of de burgemeester? Maar ook onderzoekers en wetenschappers hebben een mening, en wat schrijven de Volkskrant en Nu.nl er eigenlijk over?
Zoek zo veel mogelijk verschillende meningen over het onderwerp van jullie groepje. Noteer ze in het spectrum!
Leg zo nodig uit wat een bronnenonderzoek inhoudt. Waar zoek en vind je informatie? Welke bronnen zijn betrouwbaar, en welke minder of niet? Grijp hierbij terug op wat jullie allemaal al behandelen voor bijvoorbeeld de digitale geletterdheid.
Welke zijn betrouwbaar?
Je ome Henk vindt er misschien ook iets van. En wat dacht je van de rector of de burgemeester? Maar ook onderzoekers en wetenschappers hebben een mening, en wat schrijven de Volkskrant en Nu.nl er eigenlijk over?
Zoek zo veel mogelijk verschillende meningen over het onderwerp van jullie groepje. Noteer ze in het spectrum!
Leg zo nodig uit wat een bronnenonderzoek inhoudt. Waar zoek en vind je informatie? Welke bronnen zijn betrouwbaar, en welke minder of niet? Grijp hierbij terug op wat jullie allemaal al behandelen voor bijvoorbeeld de digitale geletterdheid.
Slide 14 - Slide
Let’s go!
Kies met je groepje een onderwerp en ga aan de slag met zo veel mogelijk meningen verzamelen!
Onderwerpen:
Het mobieletelefoonbeleid op school, gezond eten in de kantine, de bio-industrie, fast fashion, het klimaat, vliegen, stemmen vanaf 16 jaar, ...
Beslis van tevoren als docent hoeveel ruimte je de leerlingen geeft om op zoek te gaan naar verschillende meningen. Mogen ze op de computer zoeken of op hun eigen device?
Geef de leerlingen zo’n 20 minuten de tijd om verschillende meningen uit te zoeken als je de les in 1 lesuur wil geven. Als je de les over een langere periode uitspreidt, kun je de leerlingen een echt onderzoek laten doen en zelfs anderen laten interviewen.
Kies met je groepje een onderwerp en ga aan de slag met zo veel mogelijk meningen verzamelen!
Onderwerpen:
Het mobieletelefoonbeleid op school, gezond eten in de kantine, de bio-industrie, fast fashion, het klimaat, vliegen, stemmen vanaf 16 jaar, ...
Beslis van tevoren als docent hoeveel ruimte je de leerlingen geeft om op zoek te gaan naar verschillende meningen. Mogen ze op de computer zoeken of op hun eigen device?
Geef de leerlingen zo’n 20 minuten de tijd om verschillende meningen uit te zoeken als je de les in 1 lesuur wil geven. Als je de les over een langere periode uitspreidt, kun je de leerlingen een echt onderzoek laten doen en zelfs anderen laten interviewen.
Slide 15 - Slide
Zoveel meningen!
Bespreek klassikaal de prisma’s na.
Welke team heeft de meeste verschillende meningen verzameld?
Bespreek na: de wereld zit vol verschillende meningen en dat maakt het kleurrijk! Het is maar goed dat iedereen zijn eigen mening heeft en niet zomaar anderen napraat.
Sluit het gesprek in de volgende strekking af: We hoeven elkaar niet altijd van onze mening te overtuigen, maar kunnen meningen gewoon naast elkaar laten bestaan.
Het is wel handig als je je mening kunt onderbouwen en weet waar deze vandaan komt. Zo kun je anderen inspireren en, wie weet, een kleur aan hun mening toevoegen!
Bespreek klassikaal de prisma’s na.
Welke team heeft de meeste verschillende meningen verzameld?
- Hebben de andere teams nog aanvullingen op de onderwerpen en meningen van elkaar?
- Is je eigen mening veranderd over de onderwerpen?
- Ben je zelf wat minder 'zwart' of 'wit' gaan denken?
- Was het ingewikkeld om te doen?
Bespreek na: de wereld zit vol verschillende meningen en dat maakt het kleurrijk! Het is maar goed dat iedereen zijn eigen mening heeft en niet zomaar anderen napraat.
Sluit het gesprek in de volgende strekking af: We hoeven elkaar niet altijd van onze mening te overtuigen, maar kunnen meningen gewoon naast elkaar laten bestaan.
Het is wel handig als je je mening kunt onderbouwen en weet waar deze vandaan komt. Zo kun je anderen inspireren en, wie weet, een kleur aan hun mening toevoegen!
Slide 16 - Slide
Wat mag er volgens jullie wel wat vaker geroepen worden?
Het gaat er soms hard aan toe in de gesprekken over jullie gekozen onderwerpen. Mensen komen tegenover elkaar te staan. Dat hoeft helemaal niet want alle meningen mogen er zijn. Wat is er volgens jullie nodig voor een positieve kreet?
Sluit nu jullie onderzoek af door per groepje te bedenken welke mening er volgens jullie wel wat vaker en harder geroepen mag worden. Als jullie de wereld een stukje positiever zouden kunnen maken, wat mag er dan wat harder geroepen worden over dit onderwerp?
Zet deze positieve kreet in de tekstballon van de papegaai aan de andere kant van het werkblad.
Het gaat er soms hard aan toe in de gesprekken over jullie gekozen onderwerpen. Mensen komen tegenover elkaar te staan. Dat hoeft helemaal niet want alle meningen mogen er zijn. Wat is er volgens jullie nodig voor een positieve kreet?
Sluit nu jullie onderzoek af door per groepje te bedenken welke mening er volgens jullie wel wat vaker en harder geroepen mag worden. Als jullie de wereld een stukje positiever zouden kunnen maken, wat mag er dan wat harder geroepen worden over dit onderwerp?
Zet deze positieve kreet in de tekstballon van de papegaai aan de andere kant van het werkblad.
Slide 17 - Slide
Ik doe mee!
We horen graag wat je van de les vond! Laat het ons weten!
BurgerschapLeerlijn
De Respect Foundation ontwikkelt al jaren (les)materiaal dat direct in te zetten is voor burgerschap. Ook door deelname aan de Week van Respect werk je gericht aan de kerndoelen. Het continue en actuele aanbod is nu gevat in de BurgerschapLeerlijn!
Andere vragen of opmerkingen?
Wij horen het graag. educatie@respectfoundation.nl
Bedankt voor het meedoen en tot ziens!
We horen graag wat je van de les vond! Laat het ons weten!
BurgerschapLeerlijn
De Respect Foundation ontwikkelt al jaren (les)materiaal dat direct in te zetten is voor burgerschap. Ook door deelname aan de Week van Respect werk je gericht aan de kerndoelen. Het continue en actuele aanbod is nu gevat in de BurgerschapLeerlijn!
Andere vragen of opmerkingen?
Wij horen het graag. educatie@respectfoundation.nl
Bedankt voor het meedoen en tot ziens!
