6.2 Het oog

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Regels:

• Je zit volgens de plattegrond.
  
• Ik zie geen telefoons, zie ik hem wel dan lever je deze in of je verlaat het lokaal.
• Spullen op orde en mee. Dit betekent (papieren) boek,  Binas, schrift en pen.

Waarneming en gedrag

6.2 Het oog

Lesprogramma

• Huiswerk
• Leerdoelen
• Uitleg
• Vragen
• Nabespreken
• Huiswerk

Welke vragen van het huiswerk willen jullie dat ik bespreek?

Leerdoelen

• JeJe kunt de delen van een oog beschrijven en hun functie toelichten.
• Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven en de pupilreflex toelichten.
• Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven en toelichten hoe je diepte kunt zien.

Bouw

• Harde oogvlies: bescherming binnenkant
• Traanklieren: bescherming tegen uitdroging/reiniging - staat in verbinding met traanbuizen en neusholte
• Oogspieren

• Hoornvlies: licht kan oog binnenvallen

1. Iris: gekleurde gedeelte (pigment)
2. Pupil: groter of kleiner oiv spieren iris

Het nut van wenkbrauwen en wimpers?

Doorsnede

(Binas 87C1+2)

• Glasachtig lichaam: gelei

Binnen harde oogvlies

• Vaatvlies: bloedvaten
• Netvlies: lichtreceptoren -> gele vlek
• Blinde vlek: oogzenuw

Voorkant

• Voorste oogkamer: hoornvlies - iris
• Achterste oogkamer: iris - ooglens

Licht -> lens -> receptoren netvlies -> impulsen -> sensorische neuronen -> gezichtcentra grote hersenen -> verwerking = beeld rechtopstaand en ware grootte

Accomoderen

Scherp beeld op het netvlies door veranderen vorm van de ooglens

Straalvormig lichaam met kringspieren (accomodatiespieren)

• Veraf: kringspieren ontspannen, lensbandjes gespannen - de ooglens is plat 
• Dichtbij: kringspieren trekken samen, lensbandjes ontspannen - de ooglens is bol

Lichtbreking

Bij overgang van ene naar ander medium (gas, vloeibaar, vast)

F = brandpunt (hier komen lichtstralen bij elkaar)

f = brandpuntsafstand

Positieve lens: bol -> buigen lichtstralen naar elkaar toe = convergeren (f = positief)

Negatieve lens: hol -> spreiden lichtstralen = divergeren (f = negatief)

v = voorwerpafstand

b = beeldafstand

Beenvissen kunnen hun ooglenzen in de richting van het netvlies trekken = kleinere beeldafstand

Amfibieën kunnen hun ooglenzen naar de voorkant van hun ogen trekken = grotere beeldafstand

Oogafwijkingen

Bijziend

Oogbol te lang/hoornvlies en lens breken lichtstralen te sterk af -> correctie = holle (-) lens

Verziend

Oogbol te kort/ hoornvlies en lens breken lichtstralen niet voldoende af -> correctie = bolle (+) lens

Pupilreflex

Het netvlies

Binas tabel87C3

Pigmentcellen: absorbeert licht = bescherming zintuigcellen

Lichtreceptoren (Binas 27A)

• Staafjes: over hele netvlies (niet gele vlek), lage prikkeldrempel = contrasten waarnemen -> onscherper
• Kegeltjes: hogere drempelwaarde, rood/groen/blauw, vooral in gele vlek = kleuren en details waarnemen -> scherp

Donkeradaptatie en nachtblindheid

De staafjes zijn veel gevoeliger voor licht dan de kegeltjes,

oftewel: de staafjes hebben een lagere drempelprikkel dan de kegeltjes

want; 1 vs. 10^3 microlux 

Stereoscopie (diepte zien) - Binas tabel 87C4

Optisch chiasma

Nabespreken

• JeJe kunt de delen van een oog beschrijven en hun functie toelichten.
• Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven en de pupilreflex toelichten.
• Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven en toelichten hoe je diepte kunt zien.

Huiswerk

Leren en maken 6.2