Webinar 'Het vormgeven van een les op afstand'

• Communicatie
• HBO
• Beroepsopleiding
• Studiejaar 1-4

Tekst

Felmen Schinkel

Het vormgeven 

van een les op afstand

Webinar

16 december 2020

Felmen Schinkel

Onderwijskundig specialist

Doel

Aan het einde van dit webinar heb je handvatten en inspiratie voor het (didactisch) vormgeven van je online les.

Digitale tools...
Welke gebruik(te) je?

Inhoud training

• Over afstandsonderwijs 



• Succesindicatoren
• Opbouw van de les

• Leeractiviteiten
• Een praktisch voorbeeld

Over afstandsonderwijs

Waar zie je het meest tegenop met betrekking tot online lesgeven?

Wat vind je een voordeel van een online les?

Nadelen

• Leerlingen moeilijker gemotiveerd houden
• Weten waar leerlingen staan
• Contact met leerlingen
  (onder)houden
• Minder goed feedback kunnen geven
• Geen zicht op het huiswerk

Aanvullen met punten van de school

Voordelen

• (soms) Meer ruimte voor een-op-een contact
• Adaptatie van digitale leer- en hulpmiddelen
• Inzet van blended learning
• Meer didactische mogelijkheden
• Aanzet tot creativiteit

Aanvullen met punten vanuit de school. 

Zie online onderwijs als een kans... 

Fysiek onderwijs

• Basisbehoefte: relatie, competentie en autonomie
  
• (Bijna) alles synchroon georganiseerd
  
• Verschillende fases en taken lopen in elkaar over 
  
• Het systeem helpt
  

Relatie, autonomie en competentie als de drie psychologische basisbehoeften om ontwikkeling en motivatie te kunnen waarborgen.

Relatie: anderen waarderen mij en willen met mij omgaan…

Autonomie: ik kan het zelf, hoewel niet altijd alleen…

Competentie: ik geloof en heb plezier in mijn eigen kunnen…

Afstandsonderwijs

• (te veel) Autonomie, relatie en competentie
  
• Meer asynchroon georganiseerd
  
• Veel afleiding

Voorbeeld van een Aardrijkskunde les: https://www.lessonup.com/nl/lesson/nATSJhBvzMgCHYBk7/xdhKjCdbC72TNTTNn

Voorbeeld van een Geschiedenis les: 

https://www.lessonup.com/nl/lesson/gMYxCbwePgLzSg8MZ/EwJNhWytb5NDNczk2

Voorbeeld van een Wiskunde les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/ixWtXqd8otCfvJN4J/uEXnK5mKyohLrHjd7

Voorbeeld van een Scheikunde les

https://www.lessonup.com/nl/lesson/AeqcHMcaR645FQnEa/MQS5mgPQE7FoBCZNN

Voorbeeld van een Franse les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/x5Ff5YkndJxopFwNH

Succesindicatoren

Welke digitale hulpmiddelen kun je inzetten per fase?

Welke elementen zitten er in een geslaagde online les?

3-2-1 chat!

Wat zijn succesindicatoren voor een online les? 

Schrijf op en geef (alleen het papiertje!) door. Collega vult aan en geeft weer door. Etc. 

In subgroepjes van 4.

Technische randvoorwaarden

• = de basis
• Stabiele internetverbinding
  
• Goede camera 
• Helder geluid
• De juiste software 

Interactiviteit

• Steeds vragen stellen aan leerlingen
• Betrekken bij de les- en leerstof
• Uitdagen om mee te doen
• Interactieve vragen in digitale tools

Individuele
aanspreekbaarheid

• Op ieder moment 
• Controleren wie welke bijdrage levert
• Leerlingen (kunnen) aanspreken 
  op hun bijdrage
• Willekeurige(!) beurten microfoon
• In ieder geval het gevoel wekken
  

Actief leren

• Álle leerlingen denken na
• Tijd om na te denken


• Actieve verwerking 
• Doelgericht oefenen 
  (deliberate practice)
• Feedback
• Activerende werkvormen
• Niet alleen luisteren, maar ook doen en oefenen

Stel jezelf de vraag: "Zijn alle leerlingen actief bij de les betrokken, of kunnen le

Afwisseling

• Een afwisselende (online) les
• Steeds iets anders, vragen afgewisseld met opdrachten en uitleg
• Leerlingen op het puntje van de stoel
• Wél duidelijke verwachtingen en een concreet doel
• Geen gelegenheid geven om af te haken

Opbouw van een digitale les

Fase 1

• Iedereen welkom heten
• Gezien worden, meteen betrekken
• Camera's aan, praatje maken
• Voorkennis activeren met Kahoot!
• Leerstof herhalen door Mentimeter

Voorbeeld van een Aardrijkskunde les: https://www.lessonup.com/nl/lesson/nATSJhBvzMgCHYBk7/xdhKjCdbC72TNTTNn

Voorbeeld van een Geschiedenis les: 

https://www.lessonup.com/nl/lesson/gMYxCbwePgLzSg8MZ/EwJNhWytb5NDNczk2

Voorbeeld van een Wiskunde les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/ixWtXqd8otCfvJN4J/uEXnK5mKyohLrHjd7

Voorbeeld van een Scheikunde les

https://www.lessonup.com/nl/lesson/AeqcHMcaR645FQnEa/MQS5mgPQE7FoBCZNN

Voorbeeld van een Franse les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/x5Ff5YkndJxopFwNH

Fase 2

• Doelgericht instructie
• Maximaal 6 minuten
• Einddoel en subdoel benoemen
• Koppeling met nut/waarom
• Via MS Teams

Voorbeeld van een Aardrijkskunde les: https://www.lessonup.com/nl/lesson/nATSJhBvzMgCHYBk7/xdhKjCdbC72TNTTNn

Voorbeeld van een Geschiedenis les: 

https://www.lessonup.com/nl/lesson/gMYxCbwePgLzSg8MZ/EwJNhWytb5NDNczk2

Voorbeeld van een Wiskunde les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/ixWtXqd8otCfvJN4J/uEXnK5mKyohLrHjd7

Voorbeeld van een Scheikunde les

https://www.lessonup.com/nl/lesson/AeqcHMcaR645FQnEa/MQS5mgPQE7FoBCZNN

Voorbeeld van een Franse les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/x5Ff5YkndJxopFwNH

Fase 3

• Actief verwerken van de stof
  
• In duo's of groepjes
• Break-out rooms
• Online inleveren (MS Teams)
• Eventeel presenteren

Voorbeeld van een Aardrijkskunde les: https://www.lessonup.com/nl/lesson/nATSJhBvzMgCHYBk7/xdhKjCdbC72TNTTNn

Voorbeeld van een Geschiedenis les: 

https://www.lessonup.com/nl/lesson/gMYxCbwePgLzSg8MZ/EwJNhWytb5NDNczk2

Voorbeeld van een Wiskunde les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/ixWtXqd8otCfvJN4J/uEXnK5mKyohLrHjd7

Voorbeeld van een Scheikunde les

https://www.lessonup.com/nl/lesson/AeqcHMcaR645FQnEa/MQS5mgPQE7FoBCZNN

Voorbeeld van een Franse les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/x5Ff5YkndJxopFwNH

Fase 4

• Uitleg over het huiswerk
  
• Huiswerk afgebakend, klein en doelgericht
  
• Uitwerkingen online verzamelen (Forms, Teams, ELO, etc.)

Voorbeeld van een Aardrijkskunde les: https://www.lessonup.com/nl/lesson/nATSJhBvzMgCHYBk7/xdhKjCdbC72TNTTNn

Voorbeeld van een Geschiedenis les: 

https://www.lessonup.com/nl/lesson/gMYxCbwePgLzSg8MZ/EwJNhWytb5NDNczk2

Voorbeeld van een Wiskunde les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/ixWtXqd8otCfvJN4J/uEXnK5mKyohLrHjd7

Voorbeeld van een Scheikunde les

https://www.lessonup.com/nl/lesson/AeqcHMcaR645FQnEa/MQS5mgPQE7FoBCZNN

Voorbeeld van een Franse les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/x5Ff5YkndJxopFwNH

Fase 5

• Afsluiting
  
• Moment voor vragen
  
• Exitticket over de stof in Socrative
  
• Afspraken maken
• Aanwezigheid controleren

Voorbeeld van een Aardrijkskunde les: https://www.lessonup.com/nl/lesson/nATSJhBvzMgCHYBk7/xdhKjCdbC72TNTTNn

Voorbeeld van een Geschiedenis les: 

https://www.lessonup.com/nl/lesson/gMYxCbwePgLzSg8MZ/EwJNhWytb5NDNczk2

Voorbeeld van een Wiskunde les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/ixWtXqd8otCfvJN4J/uEXnK5mKyohLrHjd7

Voorbeeld van een Scheikunde les

https://www.lessonup.com/nl/lesson/AeqcHMcaR645FQnEa/MQS5mgPQE7FoBCZNN

Voorbeeld van een Franse les:

https://www.lessonup.com/nl/lesson/x5Ff5YkndJxopFwNH

Blog 1: De fases van een 

online les in Teams (deel 1)

Blog 2: De fases van een 

online les in Teams (deel 2)

Kern:

Denken in leeractiviteiten 

(in plaats van lessen)

Beginnen bij het (les)doel. Wat is het doel wat je wilt bereiken? Dan kijken welke leeractiviteiten daarbij passen en hoe je deze aanbiedt.

Leeractiviteiten: voorkennis activeren, hardop voordoen, actief verwerken, samen oefenen, alleen oefenen (huiswerk), uitleg/instructie, toetsen (meten), feedback geven, fouten bespreken, instructiefilmpje kijken, klasdiscussie

Spelen met de (vele) knoppen. Iets meer offline, iets meer online. Iets meer uitleg? Of juist meer oefenen? 

Kiezen: wat doe je offline? En wat doe je online?

Er is geen pasklaar antwoord. Afhankelijk van de groep, de vakinhoud, het onderwerp, etc., maak je een afweging.  

Voorbeeld online werkvormen

Voorbeeld:

Check in duo's

Leerlingen maken zelfstandig een opdracht. Dit doen ze nog in de plenaire online les. Daarna maak jij tweetallen en checken en bespreken ze in tweetallen hun antwoord bij een peer. 

Op een vaste tijd komen de leerlingen terug naar de plenaire les. Jij inventariseert welke antwoorden zijn gegeven. En of ze het antwoord hebben gewijzigd n.a.v. het gesprek. Je kunt een paar duo's het woord geven (via de microfoon). 

Voorbeeld:

3-2-1 chat

Alle leerlingen denken eerst zelfstandig na over een vraag/opdracht. Het antwoord typen ze alvast in de chat, maar versturen die nog niet. De leraar telt af 3, 2, 1 en chat. 

Dan drukken alle leerlingen gelijk op enter. 

Op deze manier denken alle leerlingen na en maak je er een klein spelletje van. Bovendien zorgt het ervoor dat leerlingen niet klakkeloos elkaars antwoorden overnemen. 

Voorbeeld:

Huidige stemming met een Teams-achtergrond

Beginnen bij het (les)doel. Wat is het doel wat je wilt bereiken? Dan kijken welke leeractiviteiten daarbij passen en hoe je deze aanbiedt.

Leeractiviteiten: voorkennis activeren, hardop voordoen, actief verwerken, samen oefenen, alleen oefenen (huiswerk), uitleg/instructie, toetsen (meten), feedback geven, fouten bespreken, instructiefilmpje kijken, klasdiscussie

Maak een foto van de opdracht en lever die hier in.

Variant: Maak een foto van de plek in huis waar je het liefste bent. 

Voorbeeld:

Stellingen met mondkapje op, mondkapje af

Beginnen bij het (les)doel. Wat is het doel wat je wilt bereiken? Dan kijken welke leeractiviteiten daarbij passen en hoe je deze aanbiedt.

Leeractiviteiten: voorkennis activeren, hardop voordoen, actief verwerken, samen oefenen, alleen oefenen (huiswerk), uitleg/instructie, toetsen (meten), feedback geven, fouten bespreken, instructiefilmpje kijken, klasdiscussie

Lesvoorbeeld 1

MBO Respect

De fysieke les

• Inleiding
• Interview oefenen
• Afronding

Huiswerk: Filmpje kijken en vragen beantwoorden (in EdPuzzle). Klik hier voor de Assignment

Online les: 

Terugblik: beginnen met stellingen (mondkapje op/af)

Voorkennis ophalen (mindmap maken in Mentimeter).

Schrijf op je wat je nog van het filmpje weet (en/of wat je ervan vond).

Klassikaal bespreken v/h filmpje. 

Afrondende opdracht (Mentimeter)

Afronding

Tot slot

• Durf te proberen
  
• Start vanuit het leerdoel
• Denk vanuit leeractiviteiten
• Gebruik afwisselende en activerende werkvormen
• Benut de online contactmomenten
• Zet huiswerk doeltreffend in

Afsluiting:

De afsluitende '3-2-1 werkvorm'

Werkblad

Klik hier voor het werkblad!

Vragen? Of tips?

Stel ze in de chat!

Hulp nodig?

Wij bieden ondersteuning op maat in de vorm van:

• Webinars
• Online trainingen
• Trainingen op locatie
• Studiedagen
• Inspiratiesessies

En veel meer!!

Dé podcast voor docenten

Dit gaat van jullie eigen tijd af

Spotify, Soundcloud, 

Stitcher en Apple Podcast

Weer up-to-date met  Microsoft Teams (incl. break-out rooms!)

Morgen

16 december

15:30 - 16:15 uur

Meld je hier aan.

Evaluatie

Bedankt en succes!