6.1 4H

Organische chemie
  •  Gaat over koolstofverbindingen
  • Te verdelen in klassen die bepaalde eigenschappen met elkaar gemeen hebben
  • Zoals bijv. koolwaterstoffen: bestaan uitsluitend uit koolstofatomen en waterstofatomen.
1 / 20
next
Slide 1: Slide
ScheikundeMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 20 slides, with interactive quiz and text slides.

Items in this lesson

Organische chemie
  •  Gaat over koolstofverbindingen
  • Te verdelen in klassen die bepaalde eigenschappen met elkaar gemeen hebben
  • Zoals bijv. koolwaterstoffen: bestaan uitsluitend uit koolstofatomen en waterstofatomen.

Slide 1 - Slide

Aardolie
  • Belangrijke bron van grondstoffen voor de industrie
  • Ontstaat uit plantenresten die miljoenen jaren diep in de aarde onder hoge druk hebben gestaan
  • Bestaat alleen maar uit C- en H-atomen: koolwaterstoffen
  • Mengsel van verschillende stoffen: worden gescheiden door gefractioneerde destillatie

Slide 2 - Slide

Gefractioneerde destillatie
  • Hiermee wordt het mengsel gescheiden in verschillende fracties
  • Allerlei verschillende toepassingen: van benzine tot asfalt
  • Nafta wordt gekraakt om gebruikt te worden

Slide 3 - Slide

Onvertakt vs. vertakt
  • Onvertakt: elk C-atoom is verbonden met 1 of 2 andere C-atomen
  • Vertakt: minstens 1 C-atoom dat met 3 of 4 andere C-atomen is verbonden
  • Molecuulformule bij beide is C4H10, maar anders gebouwd
  • Isomeren.

Slide 4 - Slide

Slide 5 - Slide

Verzadigd vs. onverzadigd
  • Bij een verzadigd koolwaterstof zijn er uitsluitend enkele bindingen tussen de C-atomen
  • Bij een onverzadigd koolwaterstof zijn er 1 of meer (drie)dubbele bindingen tussen de C-atomen.
  • Alkenen: dubbele bindingen (a)
  • Structuren bij a zijn isomeren
  • Alkynen: driedubbele binding (b)

Slide 6 - Slide

Waarom naamgeving?
  •  Naamgeving is door het IUPAC bedacht, zodat iedereen overal ter wereld over het zelfde molecuul praat
  • Als 2 mensen over butaan praten, dan weten ze allebei welke structuurformule daarbij hoort.

Slide 7 - Slide

Naamgeving van onvertakte alkanen
  • Het aantal C-atomen bepaalt de stamnaam volgens Binas 66D
  • 3 C: prop-
  • 5 C: pent-
  • Een alkaan heeft geen dubbele bindingen, dus krijgt als uitgang
    -aan 
  • Propaan, pentaan, methaan, ethaan, enz...

Slide 8 - Slide

Stamnamen alkanen en alkenen
alkaan: alleen enkele 
C-bindingen 
(verzadigd)
alkeen: één C=C 
binding 
(onverzadigd)

Slide 9 - Slide

Naamgeving van vertakkingen
  • Vertakking noem je alkylgroepen
  • De lengte van de vertakking krijgt de stamnaam: meth- (1), eth- (2), prop- (3), but- (4), enz...
  • De uitgang is dit keer -yl
  • Dus een vertakking van 1 C: methyl
  • Vertakking van 3 C: propyl

Slide 10 - Slide

Naamgeving van een alkaan
  • Gaan de naam van dit molecuul afleiden
  • Veel kleine regeltjes
  • Nalezen op blz 169

Slide 11 - Slide

Naamgeving van een alkaan
  • Begin met zoeken naar de langste onvertakte keten C-atomen. Dat is de hoofdketen: de stam. Hier zijn dat er 6.
  • 6 C-atomen heeft als stamnaam hex-. En een alkaan heeft als uitgang -aan, dus wordt de stamnaam hexaan.

Slide 12 - Slide

Naamgeving van een alkaan
  • De zijgroepen zitten op een bepaalde plek en die nummer je. Je kan van links naar rechts of van rechts naar links nummeren. Je moet zo laag mogelijke nummering hebben
  • L -> R: 3, 5, 5
  • R -> L: 2, 2, 4
  • 2 < 3, dus we tellen van R ->L

Slide 13 - Slide

Naamgeving van een alkaan
  • De zijgroepen worden vóór de hoofdketen vermeld, met het nummer waar de zijgroep aan de hoofdketen vast zit:
    Op C-atoom 4 zit een ethylgroep en op C-atoom 2 zitten twee methylgroepen:
    4-ethyl

Slide 14 - Slide

Naamgeving van een alkaan
  • Komt eenzelfde zijgroep vaker voor, dan gebruik je numerieke voorvoegsels (Binas 66C). 
  • Methylgroep komt twee keer voor, dus krijg je dimethyl
  • Di- is het numerieke voorvoegsel voor twee.

Slide 15 - Slide

Naamgeving van een alkaan
  • Stamnaam: hexaan
  • Zijgroepen:
    4-ethyl
    2,2-dimethyl
  • Zijgroepen komen in alfabetische volgorde voor (zonder numeriek voorvoegsel), dus:
    ethyl komt voor methyl

Slide 16 - Slide

Naamgeving van een alkaan
  • Getallen worden gescheiden door een komma
  • Een getal en letter worden gescheiden door een streepje

  • 4-ethyl-2,2-dimethylhexaan

Slide 17 - Slide

Naamgeving van een alkeen
  • Alkenen: CnH2n
  • Lijkt op naamgeving voor een alkaan, maar 2 veranderingen:
  1. uitgang is niet -aan, maar -een
  2. plaats van dubbele binding wordt weergegeven met een nummer

Slide 18 - Slide

Geef de naam van de volgende alkeen:

Slide 19 - Open question

Naamgeving van een alkeen
  • Langste onvertakte keten van C-atomen waarin de dubbele binding voorkomt: 5 C-atomen: pent- als stamnaam
  • Uitgang -een. Tellen vanaf waar de dubbele binding begint (2), dus pent-2-een.
  • 2 methylgroepen: 4,4-dimethyl
  • 4,4-dimethylpent-2-een

Slide 20 - Slide