2.2 Politiek in Athene

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

§2.2 Politiek in Athene

H2 De Grieken

§2.2 Politiek in Athene

Log in bij Lessonup met je eigen naam!

Sleep de onderdelen van de polis naar de juiste plek

Acropolis

Agora

Platteland

Haven

Stadsmuur

Stad

Tempel

Politiek

Ons woord politiek is afgeleid van het begrip ‘polis’.

Politiek = De manier waarop een land of een stad besluiten neemt.

Belangrijk: Wie neemt de besluiten?

Verschillende staatsvormen

Monarchie

Aan het begin waren de meeste poleis een monarchie

Dit betekent dat een koning de macht heeft

Zijn macht wordt geërfd door zijn kinderen

Vaak krijgt de koning hulp van een raad van ouderlingen (wijze oude mannen)

Aristocratie

Sommige vrije mannen  eisten meer inspraak eisten in ruil voor het verdedigen van de stad. Wapens-> kost geld -> je moet rijk zijn -> Aristoi = edelen of besten.

Deze aristoi nemen dan met elkaar de beslissingen

Ook zij krijgen nog advies van een raad van ouderlingen

Aristocratie

Aristos (ἄριστος) = beste

Kratein (κρατεῖν) = heersen

Aristocratie= de beste heersen

Tirannie

Soms lukt het een aristocraat om alle macht te krijgen

Vaak lukt dit met geweld

Hij wordt dan een tiran met alle macht voor zichzelf

Democratie

Rond 590 v.C.

De gewone burgers (boeren/handwerkslieden) moesten meevechten in het leger en de vloot in ruil daarvoor willen ze meebeslissen over de polis.

Aristoi verzetten zich - 508 v.C. lukt het wel!

Iedere mannelijke burger van 18+ krijgt daarom stemrecht

Athene wordt zo een democratie

Democratie

Demos (δῆμος) = volk

Kratein (κρατεῖν) = heersen

Democratie = het volk heerst

Democratie

Alle Atheense mannen met burgerrecht en 18+ nemen voortaan de politieke besluiten

Athene =  een democratie

Het volk heeft de macht.

Democratie

Demos (δῆμος) = volk

Kratein (κρατεῖν) = heersen

Democratie = het volk heerst

Pnyx -> heuvel voor volksvergaderingen

Aan de slag

• §2.2 A: opdracht 1 t/m 5

§2.2 Politiek in Athene deel II

Log in bij Lessonup met je eigen naam!

Vorm van bestuur met een erfelijke koning aan het hoofd.

1. Dictatuur
2. Democratie
3. Aristocratie
4. Monarchie

Vorm van bestuur waarbij een kleine groep mensen met voorrechten (edelen) de macht heeft.

1. Tirannie
2. Democratie
3. Aristocratie
4. Monarchie

Vorm van bestuur waarbij één man alle macht in handen heeft.

1. Tirannie
2. Democratie
3. Aristocratie
4. Monarchie

Democratie (bij de Grieken)

1. Tirannie
2. Democratie
3. Aristocratie
4. Monarchie

Natuurlijk was het niet gemakkelijk om Athene door duizenden mensen tegelijk te laten besturen. Er was daarom een ingewikkeld systeem bedacht. 

De Atheense democratie

De Atheense democratie

Volksvergadering -> Een officiële bijeenkomst van (vertegenwoordigers van) het volk, waar politieke besluiten worden genomen.

• Plek voor 6000 man
• Burgerrecht 
• 40 keer per jaar bijeenkomen 
• Taken

De Atheense democratie

Raad van 500

• Het regelen van de dagelijkse gang van zaken
• Financiën 
• 500 man -> niet praktisch -> dagelijkse leiding
• Elke maand een nieuwe 'regering' 

Hoeveel mensen hebben de dagelijkse leiding?

1. 10
2. 50
3. 500
4. 6000

Hoe lang hebben de generaals de macht over het leger?

1. 1 maand
2. Een half jaar
3. 1 jaar
4. 5 jaar

Wie bereiden de wetten voor?

1. Rechters
2. Volksvergadering
3. Raad van 500
4. Dagelijkse leiding

Wie besluit over oorlog en vrede?

1. 10 generaals
2. Rechters
3. Raad van 500
4. Volksvergadering

Griekse democratie vs Nederlandse Democratie nu

Overeenkomst:

In beide bepaalt uiteindelijk niet één persoon of een klein groepje mensen wat er moet gebeuren. Aan de politiek doen zoveel mogelijk mensen mee.

Griekse democratie

- De Grieken deden zelf aan het bestuur mee, naast hun gewone werk als boer of handelaar.

- Iedere maand andere regering

- Vrouwen mogen niet meedoen.

- Zelf meebeslissen in de volksvergadering.

Nederland nu

- 150 gekozen politici, dat is hun werk

 

- Iedere 4 jaar andere regering

- Vrouwen doen mee in de politiek.

- Kiezen van een regering, die vervolgens de besluiten neemt.

 

Hoe verschilt de Atheense democratie met de Nederlandse?

Atheense democratie

Nederlandse democratie

Politici hebben de politiek als beroep

De burgers mogen zelf over wetten stemmen

Vrouwen mogen niet meedoen in de politiek

Politici hebben naast politiek nog een ander beroep

Vrouwen mogen wel meedoen in de politiek

Iedere 4 jaar komt een nieuwe regering

Iedere maand komt een nieuwe regering

De burgers kiezen wie over de wetten stemmen

Het einde van de democratie

• Democratie rond 500 v.C. - Athene werkte goed -> Andere stadstaten namen het over
• 350 v.C.  - Macedonië verovert de Griekse stadstaten 
• Alexander de Grote gaat verder 
• Tussen 336 en 323 v.C. veroverde hij onder meer Perzië en Egypte

Alexander de Grote

• Grootste rijk in de Oudheid (binnen 11 jaar)
• Alexandrië 
•  Falanx
• Strateeg 
• Bucephalus

 6 meter lange lansen de zogenaamde sarissa's. De falanx werd daardoor nog beruchter, maar het ging ten koste van de beweegbaarheid -> Compensatie door Cavalerie

Aan de slag

• §2.2 A/B/C opdracht 1 t/m 12
• Klaar? Nakijken (teams) 
• Samenvatting maken