Blok 6.1 ecologie - 1 eten en gegeten worden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Biologie

Blok 6 ecologie - 6.1 eten en gegeten worden

Vandaag in de les

• voedselketen en voedsel web.
• fotosynthese en verbranding
• producenten en consumenten
• reducenten en kringloop

instructie 6.1 (70) voedselrelaties

Bij Ecologie bestudeer je de relatie tussen organismen en de omgeving waarin ze leven. (planten eten, voedsel zoeken, voorkomen opgegeten te worden) Ook de invloed van temperatuur, water, wind etc abiotische factoren

Kringloop; in natuur worden stoffen steeds opnieuw gebruikt, herhalend proces.

Voedselketen; een reeks soorten waarbij elke soort wordt opgegeten door de volgende soort. bijv, Boom -> rups -> klein vogeltje -> havik 

- In de 1e schakel van een voedselketen komen alleen producenten voor.

Dieren

Kunnen niet hun eigen voeding maken

Ze eten planten of andere dieren -> consumeren

Drie soorten dieren:

Planteneters – eten alleen planten (koe, paard, rups)

Vleeseters – eten alleen dieren (leeuw, havik, haai)

Alleseters – eten zowel planten als dieren (mens, varken)

Dieren en planten hebben een voedselrelatie als ze elkaar eten/gegeten worden (dieren zijn consumenten)

voedselketen met vier schakels

instructie 6.1 (70-71) voedselrelaties

voedselweb; alle voedselrelaties in een gebied. bijv. sloot, bos of heide gebied (een ecosysteem). Pijl; betekent wordt gegeten door

- voedselweb bestaat uit producenten en consumenten. 

De schakels van de voedselketen passen hierin, begint altijd met producenten.

producenten; organismen met bladgroen maken energierijke stoffen uit energiearme stoffen

- planten zijn producenten

- in de cellen met bladgroenkorrels vindt  fotosynthese plaats 

Voedselrelatie

Noteer je altijd op dezelfde manier:

Plant -> planteneter -> vleeseter 1 -> vleeseter 2

Voorbeeld: Boomblad -> rups -> koolmees -> havik

Dit noem je een voedselketen

Elk onderdeel van de keten is een schakel

Meerdere voedselketens bij elkaar vormen een voedselweb

Afhankelijkheid                                         

voedsel web ->

voedsel relaties

elk gebied zijn eigen 

voedselweb, elk gebied heeft

zijn eigen soorten

bijv. bos, duinen, heide,

oceaan

instructie 6.1 (70) voedselrelaties

energie arme stoffen stoffen die weinig  energie bevatten; bijv.

koolstofdioxide, mineralen, water en zuurstof

energie rijke stoffen stoffen die veel energie bevatten; bijv.

glucose, en andere koolhydraten, eiwitten en vetten

instructie 6.1 (70) fotosynthese

• Proces waarin bladgroenkorrels kooldioxide en water + lichtenergie  omzetten in glucose en zuurstof
• energiearmestoffen -> energierijke stoffen
  
• energie uit zonlicht -> opgeslagen in glucose

instructie 6.1 (70) verbranding

• bij verbranding worden energierijke stoffen omgezet naar energiearme stoffen.
• bij verbranding komt de opgeslagen energie weer vrij voor bijv. groei en beweging
• verbranding van glucose kun je zo opschrijven;

      glucose + zuurstof -> kooldioxide + water + energie

instructie 6.1 (70) consumenten

consumenten halen energierijke stoffen uit het voedsel. (eten andere organismen) 

- dieren zijn consumenten

- tot de consumenten behoren alleseters, planteneters en vleeseters.

- planteneters zijn consumenten van de eerste orde

- vleeseters zijn consumenten van de tweede orde, van de derde orde enz.

- alleseters zijn consumenten van de eerste orde, tweede orde enz.

Reducenten

Bacteriën en schimmels
ruimen dode organismen

op. --> reducenten

Hierbij komen 
voedingsstoffen vrij

instructie 6.1 (70) reducenten

reducenten zetten energierijke stoffen  uit (resten van) gestorven planten en dieren om in energiearme stoffen. 

- schimmels en bacteriën zijn reducenten

-de reducenten ruimen op, breken resten van organismen/poep weer af.

- planten kunnen de energiearme stoffen weer opnemen

stofwisseling; alle omzettingen van de ene stof naar de andere stof in een organisme, zo ontstaat een evenwicht

Rollen

• Producent
• Consumenten 1e orde
• Consumenten 2e orde
• Consumenten 3e orde
• Reducent

reducenten 

• reducenten

Stoffen van planten komen via dieren, afvaleters en reducenten uiteindelijk weer bij planten terecht.

Wat zijn Producenten?

1. Planten
2. Dieren
3. Schimmels
4. Bacteriën

Wie is de producent

1. Pissebed
2. Kat
3. Kastanjeboom
4. Egel

Wie is of zijn hier de
consument(en)

1. radijs
2. radijs en konijn
3. konijn
4. konijn en uil

Deze bacteriën horen bij de reducenten. Wat doen reducenten ook alweer?

1. organische stoffen omzetten in anorganische stoffen
2. anorganische stoffen omzetten in organische stoffen
3. planten omzetten in mineralen
4. stinkende stoffen produceren in slootjes

Je ziet hier een voedselketen.
Is deze voedselketen juist weergegeven?

1. Ja
2. Nee

Voedselweb of voedselketen?

1. Voedselweb
2. Voedselketen

aan de slag 

6.1 eten en gegeten worden 

Kennis vragen 1, 2, 3 en 4  (blz. 73 - 74)

Inzicht vragen 5 t/m 8 (blz 76 & 77)

Dank jullie wel voor jullie aandacht!

huiswerk 6.1  (73-77)

6.1 eten en gegeten worden 

voor zover nog niet in de klas gemaakt: 

Kennis vragen 1, 2, 3 en 4  (blz. 73 - 74)

Inzicht vragen 5 t/m 8 (blz 76 & 77)

Dank jullie wel voor jullie aandacht!