M4 - H1 - 1.3 - Liberalen, conservatieven en confessionelen

Geschiedenis mavo 4

1.3 Liberalen, conservatieven en
confessionelen
1 / 20
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo t, mavoLeerjaar 4

This lesson contains 20 slides, with interactive quizzes, text slides and 5 videos.

time-iconLesson duration is: 30 min

Items in this lesson

Geschiedenis mavo 4

1.3 Liberalen, conservatieven en
confessionelen

Slide 1 - Slide

Leerdoelen
  • Ik ken de politieke stromingen in de Nederlandse politiek en kan hun ontstaan uitleggen.
  • Ik kan uitleggen wat de Luxemburgse Kwestie inhield.
  • Ik kan de standpunten van de liberalen, conservatieven en socialisten benoemen.
  • Ik kan uitleggen wat de rol van de confessionelen tijdens de schoolstrijd was. 

Slide 2 - Slide

Belangrijke personen
Koning Willem III
  • Driftig
  • Wilde de  macht van de koning terug
  • Luxemburgse Kwestie

Abraham Kuyper
  • Kleine Luyden
  • ARP
  • 1901 ministerpresident
  • Schoolstrijd
Herman Schaepman
  • Katholiek
  • Priester
  • RKSP

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Video

Luxemburgse Kwestie
Luxemburgse kwestie: politieke kwestie waarbij zowel Frankrijk als Duitsland van koning Willem III eisten dat hij Luxemburg aan hen afstond.

  • In de Luxemburgse kwestie probeerde koning Willem III de in 1848 ingeperkte macht van de koning weer te vergroten, maar dat mislukte.
  • Willem III hield eerst de Tweede Kamer buiten de kwestie en negeerde daarna het recht van het parlement om de regering weg te sturen.
  • Later ontsloeg hij toch, met tegenzin, zijn ministers en vormde Thorbecke een nieuw kabinet. 
 

Slide 5 - Slide

Koning Willem III
  • Probeerde de macht van de koning weer terug te krijgen na de grondwetswijziging van 1848.
  •  Hij volgde in 1849 zijn vader Willem II op. 
  • Willem III was ook staatshoofd van Luxemburg en wilde dit verkopen aan Frankrijk. Duitsland was hier boos om. 
  • Na afloop van de Luxemburgse Kwestie waren de liberalen boos dat de Tweede Kamer overal buiten was gehouden. Willem III vond dat zij niets te maken hadden met buitenlandse politiek.
  • Uiteindelijk mocht Thorbecke toch een nieuw kabinet vormen. 

Slide 6 - Slide

Welke betekenis had de Luxemburgse kwestie voor het bestuur in Nederland?
A
Door het verlies van Luxemburg verloor het parlement een kwart van zijn zetels
B
De Tweede Kamer bemoeide zich voortaan niet meer met buitenlandse politiek
C
De koning had laten zien dat de grondwet maar papier was, hij was in werkelijkheid de baas
D
Het was de eerste keer dat het parlement de regering dwong om af te treden

Slide 7 - Quiz

Caoutchouch-artikel
  • Het 'rubberen artikel' (caoutchouch = rubber in Frans
  • Dit was een grondwetsartikel uit 1887 dat bepaalde dat kiezers aan eisen van geschiktheid moesten voldoen 
  • In 1848 was er nog censuskiesrecht. In 1887 werd geprobeerd dit kiesrecht op te rekken (net zoals rubber).  
  • Er werd nu niet meer gekeken naar hoeveel belasting iemand betaalt, maar ook of iemand geschikt was om te stemmen. -> het maakte een geleidelijke uitbreiding van kiesrecht mogelijk. 
Censuskiesrecht =  kiesrecht dat afhankelijk is van het betaalde bedrag aan belastingen

Slide 8 - Slide

Slide 9 - Video

Emancipatie
  • Het verdwijnen van achterstanden en het krijgen van gelijke rechten. 
  • De eerste emancipatiebeweging die ontstond -> antirevolutionairen

Wie waren de antirevolutionairen en waar stonden ze voor? 

  • Protestantse christenen die zich verzetten tegen groeiende invloed van niet-christelijken.
  • De meesten waren 'kleine luyden': protestanten zonder veel inkomen. (ze verdienden dus niet genoeg voor censuskiesrecht en mochten niet meestemmen!)

Slide 10 - Slide

Politieke stromingen
Stroming
Politieke partij
Wie hoort erbij?
Liberalisme
Liberale Unie
Thorbecke
Confessionalisme
ARP

RKSP
Abraham Kuyper

Herman Schaepman
Socialisme
SDAP
Sociaal Democratische Arbeiders Partij
Pieter Jelles Troelstra

Slide 11 - Slide

Politieke stromingen
Stroming
Politieke partij
Liberalisme
Politieke stroming die vrijheid belangrijk vindt. (Liberale Unie) 
Confessionalisme
Aanhangers van politieke stroming die uitgaat van godsgeloof (ARP of RKS)
Socialisme
Politieke stroming die streeft naar meer gelijkheid. (SDAP)

Slide 12 - Slide

Abraham Kuyper
  • Protestants
  • Oprichter ARP - de Anti-Revolutionaire Partij 
  • Schoolstrijd - verzette zich tegen liberale invloed op onderwijs 
Video over Abraham Kuypers en de Schoolstrijd

Slide 13 - Slide

Schoolstrijd deel 1
Wat hield de schoolstrijd in?
Strijd tussen liberalen en confessionelen om de financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs. 

Liberalen vonden dat de overheid alleen openbare scholen moest betalen. In 1878 kwam er een nieuwe schoolwet -> onderwijs werd beter, maar ook duurder. Protestanten en katholieken kregen geen geld van de overheid. 
Abraham Kuypers begon een grote actie tegen deze wet. 

Slide 14 - Slide

Schoolstrijd deel 2
Abraham Kuyper richtte in 1879 de ARP op - Anti-Revolutionaire Partij.
-> Eerste politieke partij van Nederland. 

Katholieken onder leiding van Herman Schaepman richtten ook een partij op. RKSP - Rooms-Katholieke Staatspartij.  ARP en RKSP gaan samenwerken, ze stonden wat betreft de schoolstrijd aan dezelfde kant. 
-> Confessionelen. Ze gingen beiden uit van een godsgeloof. 

Schoolstrijd eindigt met de Pacificatie van 1917

Slide 15 - Slide

Welke vraag stond centraal in de Schoolstrijd?
A
Moet de overheid bijzonder onderwijs ook betalen?
B
Mogen katholieken hun eigen scholen oprichten?
C
Mogen openbare scholen godsdienst lessen afschaffen?
D
Is de schoolwet van 1878 zonde van het geld?

Slide 16 - Quiz

Slide 17 - Video

Begrippen
Parlementair stelsel: politiek systeem waarin het parlement het laatste woord heeft
Hogere burgerij: de rijkere burgers
Emancipatie: het krijgen van gelijke rechten en het opheffen van achterstanden
Democratie: land waarin het volk de regeerders kiest
Parlement: volksvertegenwoordiging
Tweede Kamer: direct gekozen Nederlands volksvertegenwoordiging 

Slide 18 - Slide

Slide 19 - Video

Slide 20 - Video