1.3 Een verzuilde samenleving 2324

Historisch Overzicht vanaf 1848 en Staatsinrichting


Nederland van 1848 tot 1917
 Verzuiling 
1 / 29
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolmavoLeerjaar 4

This lesson contains 29 slides, with interactive quizzes, text slides and 4 videos.

time-iconLesson duration is: 80 min

Items in this lesson

Historisch Overzicht vanaf 1848 en Staatsinrichting


Nederland van 1848 tot 1917
 Verzuiling 

Slide 1 - Slide

Leerdoel
Aan het eind van deze les:
ken je de politieke stromingen in de Nederlandse politiek en kan hun ontstaan uitleggen.
Kan je de standpunten van de liberalen, conservatieven en socialisten benoemen.
Kan je uitleggen wat de rol van de confessionelen tijdens de schoolstrijd was. 
 


Slide 2 - Slide

Welke betekenis had de Luxemburgse kwestie voor het bestuur in Nederland?
Weet je nog?
A
Door het verlies van Luxemburg verloor het parlement een kwart van zijn zetels
B
De Tweede Kamer bemoeide zich voortaan niet meer met buitenlandse politiek
C
De koning had laten zien dat de grondwet maar papier was, hij was in werkelijkheid de baas
D
Het was de eerste keer dat het parlement de regering dwong om af te treden

Slide 3 - Quiz

Protestanten en katholieken
blz. 36 van het tekstboek
Lezen

Slide 4 - Slide

Emancipatie
  • Het verdwijnen van achterstanden en het krijgen van gelijke rechten. 
  • De eerste emancipatiebeweging die ontstond -> antirevolutionairen

Wie waren de antirevolutionairen en waar stonden ze voor? 

  • Protestantse christenen die zich verzetten tegen groeiende invloed van niet-christelijken.
  • De meesten waren 'kleine luyden': protestanten zonder veel inkomen. (ze verdienden dus niet genoeg voor censuskiesrecht en mochten niet meestemmen!)

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Video

Abraham Kuyper
  • Protestants
  • Oprichter ARP - de Anti-Revolutionaire Partij 
  • Schoolstrijd - verzette zich tegen liberale invloed op onderwijs 
Video over Abraham Kuypers en de Schoolstrijd

Slide 7 - Slide

Politieke stromingen
Stroming
Politieke partij
Wie hoort erbij?
Liberalisme
Liberale Unie
Thorbecke
Confessionalisme
ARP

RKSP
Abraham Kuyper

Herman Schaepman
Socialisme
SDAP
Sociaal Democratische Arbeiders Partij
Pieter Jelles Troelstra

Slide 8 - Slide

Politieke stromingen
Stroming
Politieke partij
Liberalisme
Politieke stroming die vrijheid belangrijk vindt. (Liberale Unie) 
Confessionalisme
Aanhangers van politieke stroming die uitgaat van godsgeloof (ARP of RKS)
Socialisme
Politieke stroming die streeft naar meer gelijkheid. (SDAP)

Slide 9 - Slide

Belangrijke personen
Koning Willem III
  • Driftig
  • Wilde de  macht van de koning terug
  • Luxemburgse Kwestie

Abraham Kuyper
  • Kleine Luyden
  • ARP
  • 1901 ministerpresident
  • Schoolstrijd
Herman Schaepman
  • Katholiek
  • Priester
  • RKSP

Slide 10 - Slide

Schoolstrijd deel 1
  • Wat hield de schoolstrijd in?
  • Strijd tussen liberalen en confessionelen om de financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs. 

  • Liberalen vonden dat de overheid alleen openbare scholen moest betalen
  • In 1878 kwam er een nieuwe schoolwet -> onderwijs werd beter, maar ook duurder. Protestanten en katholieken kregen geen geld van de overheid. 
  • Abraham Kuypers begon een grote actie tegen deze wet. 

Slide 11 - Slide

Schoolstrijd deel 2
  • Abraham Kuyper richtte in 1879 de ARP op - Anti-Revolutionaire Partij.
-> Eerste politieke partij van Nederland. 

  • Katholieken onder leiding van Herman Schaepman.
    (Richtten uiteindelijk ook een partij op. RKSP - Rooms-Katholieke Staatspartij.  ARP en RKSP gaan samenwerken, ze stonden wat betreft de schoolstrijd aan dezelfde kant. 
  • Confessionelen. Ze gingen beiden uit van een godsgeloof. 

Schoolstrijd eindigt met de Pacificatie van 1917

Slide 12 - Slide

Welke vraag stond centraal in de Schoolstrijd?
A
Moet de overheid bijzonder onderwijs ook betalen?
B
Mogen katholieken hun eigen scholen oprichten?
C
Mogen openbare scholen godsdienst lessen afschaffen?
D
Is de schoolwet van 1878 zonde van het geld?

Slide 13 - Quiz

Ken je al deze begrippen?
Parlementair stelsel: politiek systeem waarin het parlement het laatste woord heeft
Hogere burgerij: de rijkere burgers
Emancipatie: het krijgen van gelijke rechten en het opheffen van achterstanden
Democratie: land waarin het volk de regeerders kiest
Parlement: volksvertegenwoordiging
Tweede Kamer: direct gekozen Nederlands volksvertegenwoordiging 

Slide 14 - Slide

Slide 15 - Video

Slide 16 - Video

Slide 17 - Video

Aan de slag:
Maken opdracht1.3: 
 3, 4, 5a,b f, 6 en 7

Lees je aantekeningen door.
Bekijk de LessonUp presentaties en het extra materiaal





Slide 18 - Slide

Leerdoel
Aan het eind van deze les:
Kun je uitleggen wat de verzuiling is en waarom er een verzuilde samenleving is ontstaan.

Kun je omschrijven op welke manier het kiesrecht werd uitgebreid door het Caoutchoucartikel (de grondwetswijziging van 1887)
 

Slide 19 - Slide


Verzuiling



De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten (tussen: ±1848 en ±1965)

Deze zuilen krijgen in de 19e eeuw allemaal hun eigen politieke partij

Slide 20 - Slide

Waarom ontstaan politieke partijen?
  • Katholieken voelen zich achtergesteld. Zij strijden voor emancipatie: gelijke rechten als protestanten

  • Socialisten willen de sociaal zwakkere helpen.

  • Tegen de ideeën van de Liberalen en/of de van de Franse Revolutie (vooral protestanten)

Slide 21 - Slide

Politieke stromingen
Stroming
Kiesrecht?
Liberalisme
Censuskiesrecht/ en verschillend
Confessionalisme
Voor de kleine Luyden/ hoofd van het gezin. Geen arbeiders
Socialisme
Algemeen kiesrecht

Slide 22 - Slide

Maak de opdracht: Verzuiling
Nadat we hem hebben nagekeken stop je de opdracht in je mapje
Verzuiling
https://www.youtube.com/watch?v=d4tIKUYKQlA

Slide 23 - Slide

Slide 24 - Slide

Caoutchouch-artikel
  • Het 'rubberen artikel' (caoutchouch = rubber in Frans
  • Dit was een grondwetsartikel uit 1887 dat bepaalde dat kiezers aan eisen van geschiktheid moesten voldoen 
  • In 1848 was er nog censuskiesrecht. In 1887 werd geprobeerd dit kiesrecht op te rekken (net zoals rubber).  
  • Er werd nu niet meer gekeken naar hoeveel belasting iemand betaalt, maar ook of iemand geschikt was om te stemmen. -> het maakte een geleidelijke uitbreiding van kiesrecht mogelijk. 
Censuskiesrecht =  kiesrecht dat afhankelijk is van het betaalde bedrag aan belastingen

Slide 25 - Slide

Waar streefden de protestanten naar?
A
De protestanten wilden dat alles bij het oude bleef.
B
De protestanten wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
C
De protestanten wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
D
De protestanten wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Slide 26 - Quiz

Waar streefden de katholieken naar?
A
De katholieken wilden dat alles bij het oude bleef.
B
De katholieken wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
C
De katholieken wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
D
De katholieken wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Slide 27 - Quiz

Waar streefden de sociaal-democraten naar?
A
De socialisten wilden dat alles bij het oude bleef.
B
De socialisten wilden dat ook het bijzonder onderwijs betaald werd.
C
De socialisten wilden dat er algemeen kiesrecht kwam.
D
De socialisten wilden dat vrouwen gelijke rechten hadden als mannen.

Slide 28 - Quiz


Caoutchouc-artikel
1887



  • De 'rubberen regel' komt in de Grondwet, waarbij het kiesrecht wordt gegeven aan volwassen mannen 'die daarvoor geschikt zijn'.
  • Dat klinkt vaag, en dat was ook de bedoeling: de eisen konden steeds worden verlaagd. Aan deze 'rubberen' flexibiliteit dankt het artikel haar naam.

Slide 29 - Slide