2020.12.22.Labwaardencursus - autoimmuunlab

Auto-immuun lab
Joost Besseling
1 / 31
next
Slide 1: Slide
Zorg en WelzijnBeroepsopleiding

This lesson contains 31 slides, with interactive quizzes and text slides.

Items in this lesson

Auto-immuun lab
Joost Besseling

Slide 1 - Slide

Aan welk lab en welke aandoeningen denk je bij 'auto-immuun lab' ?

Slide 2 - Mind map

Te bespreken aandoeningen
Harrison's Principles of Internal Medicine, part 11, sectie 2: Disorders of Immune-Mediated Injury
  • SLE
  • Syndroom van Sjögren
  • Vasculitiden
  • Sarcoidose
  • IgG4-gemedieerde ziekte
Systemische auto-immuun aandoeningen met interessante labwaarden

Dus niet: algemene info over immuunsysteem, symptomen (urticaria), zeldame ziektes (systemische sclerose), antifosfolipidensyndroom, reumatische aandoeningen, myopathie en koortssyndromen

Slide 3 - Slide

Casus: 62-jarige man (VG astma en eczeem), sinds 3 jaar af en toe pijn in de onderbuik, sinds 3 maanden af en toe geel zien, steatorroe, en sinds 2 weken pijnloze zwelling linker ooglid en zwelling speekselklieren. Aan welke diagnose denk je?

Slide 4 - Mind map


Casus: 62-jarige man (VG astma en eczeem), sinds 3 jaar af en toe pijn in de onderbuik, sinds 3 maanden af en toe geel zien, steatorroe, en sinds 2 weken pijnloze zwelling linker ooglid en zwelling speekselklieren. Je denkt aan IgG4 gemedieerde ziekte. Welke lab vraag je aan? 
A
ANA
B
ANCA
C
geen lab
D
IgG4

Slide 5 - Quiz

IgG4 gemedieerde ziekte
  • Incidentie onbekend
  • Mannen van middelbare leeftijd
  • Subacuut / chronisch beloop, VG vaak allergie
  • Galwegen, speekselklieren, periorbitale weefsels, nieren, longen, retroperitoneum (en alle andere organen) 
  • PA: lymfoplasmacytair infiltraat, veel IgG4-positieve plasma cellen, met fibrose
  • IgG4: verhoogd, hoewel bij 30% van de patiënten niet 
Harrison, Chapter 361: IgG4-Related Disease

Slide 6 - Slide

Casus: 39-jarige vrouw, sinds 1 maand vermoeid, koorts, erytheem in gelaat en op rug, pijn in linkerpols/hand, in oriënterend lab een hemolytische anemie.
Aan welke diagnose denk je?

Slide 7 - Mind map


Casus: 39-jarige vrouw, sinds 1 maand vermoeid, koorts, erytheem in gelaat en op rug, pijn in linkerpols/hand, in orienterend lab een hemolytische anemie. Je denkt aan SLE. Welke labwaarde vraag je als eerste aan?
A
ACE
B
Anti-dsDNA
C
ANA
D
ANCA

Slide 8 - Quiz


Casus: 39-jarige vrouw, sinds 1 maand vermoeid, koorts, erytheem in gelaat en op rug, pijn in linkerpols/hand, in orienterend lab een hemolytische anemie. Je denkt aan SLE. De ANA is negatief. Welke labwaarde vraag je nu aan?
A
ACE
B
Anti-dsDNA
C
ANA
D
ANCA

Slide 9 - Quiz


Casus: 39-jarige vrouw, sinds 1 maand vermoeid, koorts, erytheem in gelaat en op rug, pijn in linkerpols/hand, in orienterend lab een hemolytische anemie. Je denkt aan SLE. De ANA is negatief, de anti-dsDNA is positief. Is de diagnose SLE nu rond?
A
ja
B
nee

Slide 10 - Quiz


Casus: 39-jarige vrouw, sinds 1 maand vermoeid, koorts, erytheem in gelaat en op rug, pijn in linkerpols/hand, in orienterend lab een hemolytische anemie. Je denkt aan SLE. De ANA is negatief, de anti-dsDNA is positief. Met welk onderzoek kun je de diagnose bevestigen?
A
ANCA in bloed
B
huidbiopt
C
röntgenfoto linkerhand
D
urinesediment

Slide 11 - Quiz

Systemic lupus erythematosus
  • 20-150 / 100.000 vrouwen
  • Symptomen: koorts/moe/
    malaise (95%), spier- en
    gewrichtspijn (95%), huid-
    afwijkingen (80%), anemie (70%),
    leukopenie (65%),
    neurologie (60%)
Harrison, Chapter 349: Systemic Lupus Erythematosus

Slide 12 - Slide

Systemic lupus erythematosus
  • Diagnose gesteld bij 4 symptomen (wv 1 klinisch en 1 lab)
  • Klinisch: huidafwijking, oraal of nasaal ulcer, alopecia, synovitis (2 gewrichten), serositis (pericarditis bv), nierafwijking (eiwit/kreat ratio > 0.5 / ery cilinders, biopt), neurologisch symptomen, hemolytische anemie, leukopenie, trombopenie.
  • Lab: ANA, anti-dsDNA, anti-Sm, antifosfolipide, laag complement, positive Coombs zonder anemie
Harrison, Chapter 349: Systemic Lupus Erythematosus

Slide 13 - Slide

Systemic lupus erythematosus
Harrison, Chapter 349: Systemic Lupus Erythematosus

Slide 14 - Slide

Casus: 29-jarige jongeman (student uit Zweden) met rode, pijnlijke ogen, hoesten, kortademigheid en rood/paarse vlekken (iets verheven) op de onderbenen. Aan welke diagnose denk je?

Slide 15 - Mind map


Casus: 29-jarige jongeman (student uit Zweden) met rode, pijnlijke ogen, hoesten, kortademigheid en rood/paarse vlekken (iets verheven) op de onderbenen. Je denkt aan sarcoidose. Welke elektrolytstoornis verwacht je hierbij?
A
Hypercalciemie
B
Hyperfosfatemie
C
Hyperkaliemie
D
Hypernatriemie

Slide 16 - Quiz


Casus: 29-jarige jongeman (student uit Zweden) met rode, pijnlijke ogen, hoesten, kortademigheid en rood/paarse vlekken (iets verheven) op de onderbenen. Je denkt aan sarcoidose. Met welk onderzoek kun je de diagnose waarschijnlijker maken?
A
Echo lever
B
Triple feces test
C
Urinesediment
D
X-thorax

Slide 17 - Quiz


Casus: 29-jarige jongeman (student uit Zweden) met rode, pijnlijke ogen, hoesten, kortademigheid en rood/paarse vlekken (iets verheven) op de onderbenen. Je denkt aan sarcoidose. Welke labwaarde associeer je met deze diagnose?
A
ACE
B
Anti-dsDNA
C
ANA
D
ANCA

Slide 18 - Quiz

Sarcoidose
  • 20-60 / 100.000 per jaar
  • Oorzaak onbekend
  • Long (95%), huid (24-43%), oog (12-29%)(lever, milt, hart, zenuwstelsel)
  • ACE: niet doen!
  • X-thorax meest sensitief
  • Gouden standaard: biopt (huid of lymfeklier middels bronchoscopie)
Harrison, Chapter 360: Sarcoidosis

Slide 19 - Slide

Casus: 44-jarige vrouw met sinds een half jaar chronische sinusitis en hoesten, sinds 1 maand afvallen en nachtzweten. Kreat 327 umol/L (eGFR 14ml/min), BSE 114mm/u. Aan welke diagnose denk je?

Slide 20 - Mind map


Casus: 44-jarige vrouw met sinds een half jaar chronische sinusitis en hoesten, sinds 1 maand afvallen en nachtzweten. Kreat 327 umol/L (eGFR 14ml/min), BSE 114mm/u. Je denkt aan een vasculitis. 
Welk orienterend onderzoek zet je in om dit waarschijnlijker te maken?
A
CRP
B
Echo abdomen
C
Longfunctie onderzoek
D
Urinesediment

Slide 21 - Quiz


Casus: 44-jarige vrouw met sinds een half jaar chronische sinusitis en hoesten, sinds 1 maand afvallen en nachtzweten. Kreat 327 umol/L (eGFR 14ml/min), BSE 114mm/u. Je denkt aan een vasculitis en vraagt een urinesediment aan. Wat verwacht je hierin te zien bij een vasculitis?
A
Bacterieën
B
Leukocyturie
C
Nefritisch syndroom
D
Nefrotisch syndroom

Slide 22 - Quiz


Casus: 44-jarige vrouw met sinds een half jaar chronische sinusitis en hoesten, sinds 1 maand afvallen en nachtzweten. Kreat 327 umol/L (eGFR 14ml/min), BSE 114mm/u. Dysmorfe ery's in het sediment. Welk lab vraag je aan om de diagnose vasculitis waarschijnlijker te maken?
A
ACE
B
ANCA
C
Anti-Sm
D
Lupus anticoagulans

Slide 23 - Quiz

ANCA vasculitis
  • Onderdeel van de vasculitiden
  • GPA, microscopische polyangiitis en eGPA
  • ANCA: pathogenetisch?
  • cANCA vs pANCA =
    cytoplasmatisch vs perinuclair =
    anti-Proteinase 3 vs anti-MPO 
Harrison, Chapter 356: The Vasculitis Syndromes en BMJ 2020;369:m1070

Slide 24 - Slide

ANCA vasculitis
  • GPA: bovenste en onderste luchtwegen, nieren. cANCA (anti-PR3)
  • Micr. polyangiitis: nieren. pANCA (anti-MPO)
  • eGPA: vooral luchtwegen (astma!), beetje nieren, mononeuritis simplex (klapvoet). pANCA (anti-MPO)
  • Systeemziekte (koorts, afvallen, malaise, spier/gewrichtsklachten)
    + chronisch / subacuut beloop
    + huidafwijkingen (purpera), KNO (bloedneus, sinusitis), longen, nieren (hematurie/nierinsufficientie), mononeuritis simplex
Harrison, Chapter 356: The Vasculitis Syndromes en BMJ 2020;369:m1070

Slide 25 - Slide

Casus: 54-jarige vrouw, sinds half jaar vermoeid, pijn in polsen, moeite met slikken en zandgevoel in de ogen.
Aan welke diagnose denk je?

Slide 26 - Mind map


Casus: 54-jarige vrouw, sinds half jaar vermoeid, pijn in polsen, moeite met slikken en zandgevoel in de ogen. Je denkt aan het Syndroom van Sjögren. Welk lab vraag je aan om deze diagnose waarschijnlijker te maken?
A
Anti-dsDNA
B
Anti-Ro
C
Anti-Sm
D
Lupus anticoagulans

Slide 27 - Quiz

Syndroom van Sjögren
  • Prevalentie: 0.5%-1% (5%-20% bij patiënten met auto-immuun ziekte)
  • Lymfocyten infiltratie in klieren icm B-cel hyperreactiviteit
  • Droge ogen, droge mond (droge darmen en huid)
  • Anti-Ro (SS-A) en anti-Lo (SS-B)
  • Diagnose bij 4 v/d 6 criteria
Harrison, Chapter 354: Sjögren’s Syndrome
Oculaire symptomen, orale symptomen, positieve oculaire test (Schirmertest),
histopathologie (lipbiopt), afwijkende speekselkliertest, positieve anti-Ro of -La

Slide 28 - Slide

Sarcoidose
ANCA vasculitis
SLE
Vrouw, 42j, progressief astma en een klapvoet sinds 6 weken, eGFR 34 ml/min, dysmorfe ery's in het sediment
Vrouw, 28j, opgenomen ivm pericarditis, tevens erytrocyturie, hemolytische anemie en geheugenstoornissen
Man, 28j, sinds 2 maanden hoesten en kortademigheid, huidafwijking op de romp (pusteltjes)

Slide 29 - Drag question

ANCA vasculitis
Sarcoidose
SLE
ANA

Calcium
Eosinofielen
Anti-MPO

Slide 30 - Drag question

Besproken aandoeningen
Harrison's Principles of Internal Medicine, part 11, sectie 2: Disorders of Immune-Mediated Injury
  • SLE



  • Syndroom van Sjögren

ANA, anti-dsDNA, anti-Sm, antifosfolipid, laag complement, positive Coombs zonder anemie
  • Vasculitiden

  • Sarcodiose

  • IgG4-gemedieerde ziekte
geen specifiek lab! (calcium en X-thorax)
ANCA (anti-PR3, anti MPO)
IgG4
Anti-Ro (SS-A) en anti-Lo (SS-B)
niet besproken: algemene info over immuunsysteem, symptomen (urticaria), zeldame ziektes (systemische sclerose), antifosfolipidensyndroom, reumatische aandoeningen, myopathie en koortssyndromen 

Slide 31 - Slide