1.4 Hefbomen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

1.4 Hefbomen

Deze lessonup bestaat uit tekst, filmpjes, vragen, en opdrachten uit het boek.

• Je werkt zelfstandig of met degene naast je door de Lessonup.
• Als je theorie moeilijk vindt kun je altijd 1.4 van het boek erbij pakken
• Je kunt hulp vragen bij dhr. van Praagh
• Bij sommige dia's moet je iets opschrijven, dat doe je in je natuurkundeschrift.

Leerdoel

Wat zijn enkele en dubbele hefbomen?

Hier zie je een aantal hefbomen 

Enkele hefboom                           nog een enkele

                                                                                                       dubbel->

                                              t                                                 (twee armen)

Leerdoel

• Leren hoe je met een hefboom een kracht kunt vergroten of verkleinen
• Leren wat het draaipunt is, wat een arm is, en wat krachten hiermee te maken hebben.

Werken met een hefboom

Met een hefboom kun je een kracht groter (of kleiner) maken. Elke hefboom heeft een draaipunt, hier is dat het midden van de moer. Je spierkracht werkt op een grote afstand van het draaipunt. De werkkracht is de kracht van de steeksleutel op de moer. Omdat de afstand van de werkkracht naar het draaipunt klein is, wordt de werkkracht juist groot.

Als je een grote werkkracht wil, moet je de afstand tussen het draaipunt en de werkkracht ...

1. verkleinen
2. vergroten
3. het maakt niks uit wat je daarmee doet.

Wat is waar als je de spierkracht en de werkkracht vergelijkt?

De spierkracht moet worden ....

1. vergroot want de afstand tussen het draaipunt en de werkkracht is ook groot
2. verkleind want de afstand tussen het draaipunt en de werkkracht is ook groot
3. vergroot want de afstand tussen het draaipunt en de werkkracht is klein
4. verkleind want de afstand tussen het draaipunt en de werkkracht is ook groot

Teun bakt lekkere patat.
Eerst moeten natuurlijk de aardappelen gesneden worden met een patatsnijder. Door een hefboom naar beneden te drukken wordt de aardappel door een rooster met messen geduwd.
Teun drukt de hefboom met een kracht van 20 N naar beneden.
Maak de zin compleet.
De kracht op de aardappel is ... 20 N.

1. kleiner dan
2. gelijk aan
3. groter dan

Tijd voor een formule!

Je gaat leren wat het natuurkundige moment  is, en hoe je daarmee kunt rekenen.

00:40

LET OP!

Wij gebruiken GEEN L voor de arm maar een r

De formule is dus:

M=F⋅r

01:56

Met arm wordt de afstand (r) bedoeld tussen de kracht en het draaipunt.

Hier is de arm de afstand tussen de stippellijnen (links groot, rechts klein)

02:32

Heb je het opgeschreven in je natuurkundeschrift?

1. JA
2. JA

moment kort je af met

En wordt gemeten in de eenheid:

1. M
2. Nm of Ncm
3. cm
4. N

Leerdoel

Wat is evenwicht?

En hoe weet je of er evenwicht is?

Rekenen met de momentenwet

01:49

Voor evenwicht moet je het gewichtje hangen op plek ........

02:25

Hoeveel kracht hebben we hier nodig?

1. Ook 0,5 N
2. 6 N
3. 3 N
4. 0,75N

04:20

Opgeschreven! En van de l maak je ook hier weer een r

1. Oke beloofd ik heb het gedaan.
2. Oke beloofd ik heb het gedaan
3. Oke beloofd ik heb het gedaan.
4. Oke beloofd ik heb het gedaan.

02:36

Op welke plek(ken) werkt een kracht?

1. A
2. B
3. C
4. D

Voorbeeld van iemand die iets wil optillen met een hefboom.

Links is de arm (r) groot en de kracht (F) klein

Rechts is de arm klein en de kracht groot.

02:36

Welke letter geeft een arm aan?

1. A
2. B
3. C
4. D

02:36

Waar zit het draaipunt in deze kraan?

1. Op punt A
2. Op punt B
3. Op punt C
4. Bij D, het is de afstand tussen B en C

Als je de hefboom loslaat draait deze....

1. naar links
2. naar rechts
3. niet want er is evenwicht

Bereken met de hefboomregel of de hefboom hiernaast in evenwicht is.
(geef een berekening op je blaadje)

1. Er is evenwicht
2. Het moment links is groter
3. Het moment rechts is groter

Nu maak je opgave 

40, 41, 42 en 44

online

 (ben je vergeten hoe je moest rekenen met zwaartekracht? lees terug in 1.1 op pagina 9 van het boek).

Dit was vraag 41
Vis A weegt ...

En vis B is dan

Maak nu 43

Daar heb je je WERKBLAD voor nodig, en moet je iets tekenen

Heb je het niet meer?

• De werkbladen staan op teams. 
• Ga het zelf printen.

Bij welke gitaar kun je de snaren strakker vastdraaien?

1. Bij beide even strak
2. Bij de gitaar links
3. bij de basgitaar rechts

Maak nu vraag 45

In de online omgeving

Ook weer hefbomen, maar met het draaipunt niet in het midden

maak opgave 46 en 47

In de online omgeving

Een flessenopener kan op 2 manieren gebruikt worden, zoals je op dit plaatje ziet.
Leg uit in welke situatie dat het makkelijkst is.

(tip: zoek in beide situaties het draaipunt, en de lengte van de arm)

Bereken het moment aan de rechterkant.

Elk gewichtje weegt 0,25N

Bereken nu het moment aan de andere kant (links).

Elk gewichtje weegt hier ook 0,25N.
Is er evenwicht?

Hoe groot is de kracht die er op de spijker wordt uitgeoefend?

Schrijf je berekening op.

Maak opgave 48 en 49 

In de online omgeving.

Tijd voor de Test Jezelf

van 1.4