Les 4: Gezondheid beoordelen

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

Les 4: Gezondheid beoordelen

Aan het einde van de les

Kun je een dier beoordelen op gezondheid aan de hand van een checklist

Wat waren ook alweer de 5 vrijheden?

1. Vrij van
2. Vrij van
3. Vrij van

4. Vrij van

5. Vrij van

Dierwelzijn

De vijf vrijheden:

- Vrij van honger en dorst

- Vrij van ongemak

- Vrij van pijn, verwonding of ziekte

- Vrij van angst of stress

- Vrij om natuurlijk gedrag te vertonen

Neus

Gezond dier:

De neus moet schoon en droog zijn.


Ziek dier:

De neus is snotterig (uitvloeiing), kan korstjes hebben of wondjes.

Oren

Gezond dier:

De oren moeten schoon zijn, niet stinken en de huid moet zonder wondjes of korstjes zijn.

Ziek dier:

Als een dier een ontsteking in de oren heeft houdt het dier de kop de hele tijd

scheef. Ook kan het oor vies zijn en wondjes of korstjes hebben. 

Soms heeft

het dier beestjes in de oren. Dit noemen we parasieten. Een voorbeeld van een parasiet is oor mijt.

Ogen

Gezond dier:

De ogen moeten schoon en helder zijn en reageren op de omgeving.

Ziek dier:

Soms zie je een grijze waas in het oog. Ook kan er pus uit de ogen kom, de

ogen kunnen rood zijn en de ogen dicht zitten. 

Huid

Gezond dier:

Egale huid, glad en moet er rustig uit zien. Dat betekent dat er

bijvoorbeeld geen rode plekken te zien zijn.

Ziek dier:

Op de huid zitten dan schilfers, verdikkingen, rood, verwondingen, uitslag of

ontstekingen. Er kunnen ook beestjes op de huid zitten bijvoorbeeld mijt,

vlooien of teken.

Vacht/veren

Kijk hierbij naar de omstandigheden waarin het dier zich bevindt.

Voorbeelden;

 Een konijn met jongen heeft vaak kale plekken door het maken van een nest.

 Kwartels en kippen: wanneer deze vaak worden besprongen door de haan,

wordt de rug en het achterhoofd kaal.

Gezond dier:

Een vacht moet glanzend en aaneengesloten zijn (egaal).

Ziek dier:

De vacht heeft kale- of dunnere plekken. Is dof, vet of plukkerig.

Slijmvliezen

Slijmvliezen zitten in de mond en ogen

Gezond dier:

De kleur moet roze zijn en het slijmvlies is vochtig.

Ziek dier:

Geel; kan een leveraandoening zijn

Wit; bloedarmoede

Rood; ontsteking 

Tanden/gebit

Passend bij een dier:

Herkauwers hebben geen boventanden.

Gezond dier:

Geen tandsteen of tandplak. Gebit sluit boven en onder netjes op

elkaar. Tanden mogen geel en wit (soms zelf oranje) zijn.

Ziek dier:

Bij knaagdieren kunnen tanden te lang worden. Dat noemen we een

olifantsgebit. Bij veel tandsteen of ontstekingen stinkt een dier uit zijn

bek. Donkergekleurde tanden of kiezen. 

Olifantstanden

Mest 

Passend bij dier. Bijvoorbeeld bij een koe is de mest slap en vochtig; bij konijnen

heeft de mest een vaste vorm. Bij vogels is de mest vaak twee kleuren (bruin en wit).

Gezond dier:

Meestal is het zo dat de anus/cloaca schoon is. Je kunt ook bekijken of de

staart schoon is. Hier zie je snel aan of het dier afwijkende mest heeft.

Ziek dier:

Bij een vieze anus of staart is er vaak diarree

Urine

Gezond dier:

De urine moet helder zijn

Ziek dier: troebel, bruin of rood.

De urine kun je niet altijd beoordelen, als je het niet kunt zien dan kun je het ook niet

beoordelen. Je kunt ook in de gaten houden of het dier ander plasgedrag vertoont.

Gaat het dier vaker of minder vaak dan normaal, plast het ineens in huis en anders

niet?

Nagels/Klauwen

  Gezond dier:

Nagels zijn niet te lang en staan in de normale stand

 Ziek dier:

Nagels zijn vies, te lang, stinken, zijn gevoelig of bloeden 

Gedrag

Passend bij het dier. Een reptiel kan je niet vergelijken met een konijn.

Gezond dier:

Reageert op de verzorger en op het voer dat hij krijgt. Groepsdieren reageren

ook op andere dieren in het hok. Om te kunnen beoordelen of het gedrag

afwijkt, moet je eerst weten hoe het dier zich normaal gesproken gedraagt.

 
Ziek dier:

Trekt zich terug en reageert niet op de omgeving; wil niet eten en drinken.

Vogels die bol (dik zitten) zitten, voelen zich niet goed. De lichaamshouding is

vaak anders dan normaal.

PAT waarden

PAT staat voor pols (hartslag), ademhaling en temperatuur. Deze drie onderdelen

kun je opmeten. Ieder diersoort heeft zijn eigen PAT als het gezond is. Wijken ze af

van de norm kan dat betekenen dat het dier niet gezond is. 

Lichaamsconditie

Je kunt de botten (ruggengraat, heupen, ribben) makkelijk voelen maar niet zien. Bij het aaien is het voelbaar.

Ziek dier:

Kun je alle botten goed zien zitten? Dan is het dier te dun. Als je harder moet drukken op de huid om de botten te voelen, dan is het dier te dik.

Gezondheid 

Ga de checklist langs, wat is jouw oordeel?

Afsluiting

Conclusie?