H1 - scheidingsmethoden

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Scheidingsmethoden

Leerdoel:

Aan het einde van de les kan ik ...

• uitleggen uit welke onderdelen  een destillatieopstelling is opgebouwd en hoe deze werkt.
• uitleggen welke andere scheidingsmethode 

      je kan gebruiken om mengsels  te scheiden           

     (herhaling).

H1.3 Scheidingsmethoden - destilleren

Je hebt nodig:

- tablet

- schrift en pen

- boek

Vandaag gaan we ...

... kijken naar een demonstratieproef over destilleren van rode wijn;

... alle observaties die we doen opschrijven in je schrift;

... interactieve vragen beantwoorden over de leerstof;

... vragen beantwoorden over de demonstratieproef;

... vragen stellen over het huiswerk.

Wijn is een mengsel van water en alcohol.
Wat is de naam van dit mengsel?

1. legering
2. oplossing
3. emulsie
4. schuim

Destilleren van rode wijn

Destillatie is een scheidingsmethode om mengsels van vloeistoffen 

met een verschillend kookpunt 

te scheiden.

Destilleren van rode wijn:

•  water 
•  alcohol (ethanol) (13,5%vol)

vloeistof	kookpunt (graden C)
water	100
ethanol	78,4

Wat zie je?

Schrijf al je waarnemingen op. 

Deze heb je nodig om straks de vragen te kunnen beantwoorden. 

Tegenstroomprincipe van de koeler

alcoholdamp

vloeibare alcohol

koud water in de koeler

warm water uit de koeler

Schrijf de waarnemingen op

• Hoeveel mL wijn gaan we gebruiken?
• Hoe ruikt deze wijn? 
• Is deze wijn brandbaar?
• Wat is het temperatuurverloop tijdens de proef?


• Hoe ruikt het eerste destillaat?


• Is het uiteindelijke destillaat brandbaar?
• Hoeveel mL destillaat is er aan het einde van de proef?

Grote droogleggen in de Verenigde Staten

• Tussen 1919 en 1933 was alle drank (met alcohol) verboden.
• Hierdoor gingen mensen zelf drank stoken en verkopen.
• Dit was een van de handeltjes van de maffiabaas Al Capone. 

Al Capone

De drooglegging ging van start.

Stoken van alcohol is gevaarlijk

• Tijdens het stoken van alcohol ontstaat alcoholdamp, dit is explosief.
• Er kan methanol in het destillaat zitten. 
• Van methanol kan je blind worden of doodgaan.

Vlaamse krant, HLN, 2017

Destillatieopstelling

In Nederland is het bezit van een destillatieketel voor het maken van sterke drank verboden.  (boete tot 8100 euro)

Destilleren

Scheidingsmethode om 

mengsels van vloeistoffen 

met een verschillend kookpunt 

te scheiden.

Destilleren van rode wijn:

•  water 
•  alcohol (ethanol) (13,5%vol)

vloeistof	kookpunt (graden C)
water	100
ethanol	78,4
methanol	64,7

Welke scheidingsmethoden ken je behalve destilleren?

Welke zou jij kiezen?

1. papierchromatografie
2. destillatie
3. indamping
4. adsorptie

Sleep de mengsels naar de geschikte scheidingsmethode

filtratie

extractie

indampen

adsorptie

gifgas in lucht

koffieprut in koffie

vlek in kleding

nat wasgoed

Sleep de woorden naar de juiste plek.

destillaat

brander

residu

thermometer

koeler

Is rode wijn een zuivere stof of mengsel?

Op welke figuur lijkt de temperatuurverandering van de destillatie van rode wijn het meest?

Scheidingsmethoden

• uitleggen uit welke onderdelen  een destillatieopstelling is opgebouwd en hoe deze werkt.
• uitleggen welke scheidingsmethode 

      je kan gebruiken om mengsels  

          te scheiden.

Ik kan ...

Ik kan...

uitleggen hoe destillatie werkt

uitleggen op welke manieren je mengsels kan scheiden

allebei

geen van beiden

Heb je de waarnemingen opgeschreven?

Heb je de antwoorden op de volgende vragen?

• Hoeveel mL wijn hebben we gebruikt?
• Hoe ruikt wijn? 
• Is wijn brandbaar?
• Wat is het temperatuurverloop tijdens de proef?


• Hoe ruikt het eerste destillaat?


• Is het uiteindelijke destillaat brandbaar?
• Hoeveel mL destillaat is er aan het einde van de proef?

Wat je nu kunt gaan doen.

• Beantwoord de vragen 1 t/m 6  bij proef 3 - destilleren (demonstratie) op pagina 36 en 37 van je boek. 

Vraag 7. 

Op het etiket van de wijn staat dat het volume% alcohol 13,5% is.

• Wat was het beginvolume van de rode wijn?     
  
• Wat was het eindvolume van de rode wijn?                                                                    
• Bereken het volume% van de alcohol in de rode wijn in de proef. 
  
• Leg uit waarom dit wel/niet hetzelfde is als het volume% alcohol op de wijnfles (13,5%vol dit betekent dat het volume% alcohol 13,5% is).  
  

Huiswerk

• Beantwoord de vragen 1 t/m 6  bij proef 3 - destilleren (demonstratie) op pagina 36 en 37 van je boek. 
• Beantwoord vraag 7. (vraag staat in magister en classrooms)

• Upload een foto van je antwoorden op vraag 1 t/m 7 in classroom.                                              =>  je krijgt feedback op je werk!

• Controleer je antwoorden op de vragen van H1.3.  => schrijf je vragen op.    Deze kan je volgende les na de proef stellen. 
• Lees proef 2 - Spijkerstof bekijken en bleken                                       

     (zodat je weet wat je gaat volgende les gaat doen)    

Waar let ik op?

- De vraag is goed beantwoord.

- Hoofdletter en punt.

- Berekeningen zijn opgeschreven.

Volgende les

• Neem een leeg schriftje mee. Dit wordt je practicumschrift.
  

• Praktische opdracht - proef 2 - Spijkerstof bekijken en bleken

      Beantwoorden van de vragen bij de proef in je practicumschrift.

Telt mee voor je portfolio:

• Het portfolio telt 2x mee.
  

Hoe goed heb jij opgelet tijdens de les?
Geef jezelf een cijfer.

110

Soorten stoffen

vaste stof 

- ijzer

- zout

vloeistof 

- water

- benzine

gas

- aardgas

- waterdamp

Mengsel van stoffen in..

... dezelfde fase --> homogeen mengsel

... verschillende fasen --> heterogeen mengsel

Hoe heet het soort mengsel als je een vaste stof en een vloeistof mengt?

Het is een heterogeen mengsel.

Je kunt verschillende mengsels maken.

Bijvoorbeeld:

vast + gas of vloeibaar + vloeibaar

Mengsel

Verschil in deeltjesgrootte

Verschil in oplosbaarheid

Verschil in aanhechtingsvermogen

Verschil in dichtheid

Verschil in kookpunt

• filtreren
  
• zeven
  

extraheren

chromatograferen

• absorberen
  

• bezinken
  
• centrifugeren
  

• indampen
  
• destilleren

Mengsels

vast + vast = 

vast + vloeibaar =

vast + gas = 

 

legering

   gel

schuim

mengsels van metalen

haargel

geluiddempend schuim

Mengsels

vloeibaar + vast = 

vloeibaar + vloeibaar =

vloeibaar + gas = 

 

heterogeen

suspensie  

emulsie 

schuim

homogeen

oplossing

oplossing

oplossing

soorten mengsels

 naam mengsels

• suspensie - water met zand
  
• emulsie - mayonaise of slagroom
  
• schuim - scheerschuim
  
• oplossing - thee, desinfecterende alcohol (70%), cola
  

Mengsels

gas + vast = 

gas + vloeibaar =

gas + gas = 

 

rook

nevel 

gasmengsel

rook

nevel

lucht is een gasmengsel van onder andere:

•  stikstof
•  zuursof
•  koolstofdioxide 

Over welke vragen van H1.3 heb je een vraag?