5.2: zelfstandige burgers

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

5.2: Zelfstandige burgers

Aan het einde van deze les:

Heb je geleerd:

• Op welke manier het gewest Holland belangrijk werd
• Hoe steden stadsrechten kregen
• Hoe burgers hun stad bestuurden
• hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen hun macht verloren.
• begrippen: gewesten, stadsrecht, burgerij, schepenen, burgemeester en vroedschap

De Nederlanden: 

In de tijd  van steden en staten was Nederland nog niet één land. Het bestond uit verschillende  gewesten (provincies) die samen de Nederlanden (lage landen)  genoemd werden. Dit is het gebied wat nu Nederland, België en Luxemburg zijn.

Holland

• Graaf Floris V had van het gewest Holland een heel belangrijk gewest gemaakt.
• Edelen waren ontevreden met de groeiende macht van Floris V, maar bij de burgers was hij populair.

Stadsrechten:

• Privilege (voorrecht) om zelf dingen te regelen als dorp, zonder deze rechten bepaald de landheer alles.
• Wanneer een dorp stadsrechten kreeg werd het een stad.
• Steden gingen zelf zorgen voor rechtspraak en de toepassing van wetten, bouwden een stadsmuur en gingen zelf belasting (tol) heffen.

Het stadsbestuur:

• Een man kon burger van een stad worden als hij een jaar en één dag in de stad woonde, een beroep had en een geldbedrag betaalde.
• Horigen die van hun heer naar een stad mochten verhuizen verloren zo de rechten en plichten van een horige, er werd dan ook vaak gezegd: "stadslucht maakt vrij"
• burgers hadden de rechten van de stad en vormden samen de burgerij.

Het stadsbestuur:

• Schepenen: burgers uit aanzienlijke families die de stad bestuurden en rechtspraken. Zij maakten de wetten en zorgden voor rust en orde.
• De hoogste bestuurder van de stad waren de burgermeesters.
• Vroedschap:  controleerde de beslissingen van de stadsbestuurders, ook gaven zij advies. Ook zij kwamen uit aanzienlijke families.

steden en edelen:

• Steden moesten veel geld betalen voor stadsrechten dit had voordelen voor hoge edelen en vorsten (koningen)
• Met dit geld voerden ze bijvoorbeeld oorlogen.
• Ook kregen ze vaak steun van de steden tegen de lagere edelen die hierdoor hun macht verloren.

Aan het einde van deze les:

Heb je geleerd:

• Op welke manier het gewest Holland belangrijk werd
• Hoe steden stadsrechten kregen
• Hoe burgers hun stad bestuurden
• hoe steden zelfstandiger werden en lage edelen hun macht verloren.
• begrippen: gewesten, stadsrecht, burgerij, schepenen, burgemeester en vroedschap

Huiswerk:

Lees paragraaf 5.2 en maak opdracht 1, 2, 3, 6, 9

+

Lees paragraaf 5.3 en maak opdracht 1 en 4