Het urinewegstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Het urinewegstelsel: ureter, blaas en urethra.

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• Benoemen welke weg de urine (productie)doorloopt.
• Je kunt de anatomie en functie benoemen en toelichten van de ureter, blaas en urethra.
• Je kan de aandachtspunten bij urineonderzoek benoemen.
• Je kan het belang van een vochtbalans uitleggen.

Terugblik, waar bestaat het urinewegstelsel uit?

Functie van de nieren

• Uitfilteren van afvalstoffen en afvoeren van deze stoffen via de plasbuis die de urine verlaat.
•  Het regelen van de hoeveelheid water in je lichaam.
•  Binnen grenzen houden van vocht en elektrolyten.

• Het aanmaken van en het uitscheiden van hormonen.
• Het regelen van je bloeddruk.
• Balans houden zuur-base evenwicht.

Anatomie van de nieren

Iedere nier bestaat van buiten

naar binnen uit de volgende 

onderdelen:

• Nierschors (1 miljoen nefronen).
• Niermerg
• Nierbekken
• Nierslagader
• Nierader

Anatomie van de nieren

Nieren: zijn de organen die afvalstoffen uit je bloed filtreren en urine aanmaken.

Vanuit de nier komt de urine terecht in het nierbekken. 

Het nierbekken loopt over in een kleine holle buis, die de urine naar de blaas vervoert, deze buis noemen de urineleider (ureter).

De blaas moet de urine tijdelijk opsparen tot de blaas vol is.

De plasbuis (urethra) is de verbinding tussen de blaas en de buitenwereld.

Nefronen

• Liggen in nierschors en niermerg 
• Functionele eenheid van de nier -> Filteren het bloed en maken urine
• Elke nier heeft 1 miljoen nefronen

Vervolg nefronen

Bestaat uit: Nierlichaampje (lichaampje van Malpighi) filtert bloed.

- Glomerulus--> wirwar aan kleine bloedvaten.

- Kapsel van Bowman

- Nierbuisje (niertubulus)--> buisje waaruit het bloed nog zouten kan heropnemen.

- Secretie: extra stoffen worden toegevoegd aan de urine

- Reabsorptie: terughalen van stoffen

- Excretie: uitscheiden

Ultrafiltratie

Elke dag produceer je  ±180 liter voorurine. Na terugresorptie blijft er maar 1% voorurine over: 1,5 - 2L urine.

Ong. 178L water, 1,5kg keukenzout en 270gr glucose teruggeresorbeerd. 

Het nierbekken

Het nierbekken is een klein opvangreservoir voor de door de nefronen geproduceerde urine.

Urineleiders = ureter

Peristaltiek in de ureter stuwt urine van het nierbekken naar de blaas. De ureter loopt schuin door de blaaswand. Dat werkt als een soort ventiel. Dit voorkomt terugstroom ( reflux) van urine uit de blaas naar de nier.

Blaas

De blaas is de verzamelplek van de urine.

• Inhoud is ongeveer 500ml voor een volwassenen. (Dit neemt af als je ouder wordt.)
• Bij ongeveer 300/400 ml krijgen de hersenen een signaal en krijg je aandrang om te plassen.

Welke spieren zorgen ervoor dat urine niet rechtstreeks uit de blaas wegloopt?

Urinebuis

Loopt van de blaas naar de plaats waar de urine het lichaam verlaat.

De urinebuis bij een man is langer en ligt een klier omheen, dit is de prostaat.

Wat is de functie van de nieren?
Kies het juiste antwoord

1. afvalstoffen uit bloed verwijderen
2. regeling van de bloeddruk
3. alle antwoorden zijn juist
4. regeling van water- en zoutenhuishouding

De nierslagader vervoert zuurstofarm bloed naar de nieren

1. Waar
2. Niet waar

'De weg die de urine maakt'

1. Nierslagader - bloed gaat naar de nieren
2. Nierschors - nefronen: bloed wordt gefilterd
3. Niermerg - nefronen: Fijnere filtering (lis van Henle)
4. Vervolgens gaat de voorurine door de lis van Henle 
5. Nefron - Glucose, Zouten en Water worden vanuit het nefron teruggebracht naar het bloed
6. Nierbekken - vocht en afvalstoffen gaan naar nierbekken (=urine)
7. Urineleider - urine van het nierbekken via urineleider naar de blaas.
   Via de urinebuis verlaat de urine het lichaam. 

Samenstelling urine

Water met opgeloste stoffen:

• Ureum > afbraakproduct van eiwitten (aminozuren)> geur
• Kreatine > dit stofje ontstaat door het afbreken van spierweefsel in je lichaam 
• Zouten
• Urinezuur
• Urobiline en bilirubine > stofjes die ontstaan na de afbraak van een rode bloedcel 
• Dode cellen (uit wanden van de urinewegen)
• Hormonen (bijv. HCG bij zwangerschap)
• Afgebroken geneesmiddelen
• Overige afvalproducten 

1,5 liter per dag

Samenstelling is afhankelijk van voedsel, beweging, samenstelling van je bloed (hoeveel zout, water en afvalstoffen zit daar in?)

Urine

Bestaat uit: 

- Afvalstoffen ( Uream, creatinine, urinezuur)

- Water

- Zouten

- Schadelijke stoffen

Filteren

Nieren filteren per dag 200 liter vocht

99% komt weer terug in de bloedsomloop

Bij vocht te kort heb je donkere urine

Bij veel drinken is je urine licht van kleur

Bekijk je ochtendurine, hoe ruikt urine soms?

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je:

• Benoemen welke weg de urine (productie)doorloopt.
• Je kunt de anatomie en functie benoemen en toelichten van de ureter, blaas en urethra.
• Je kan de aandachtspunten bij urineonderzoek benoemen.
• Je kan het belang van een vochtbalans uitleggen.