AFP Defecatie

• Anatomie
• MBO
• Studiejaar 1

AFP Defecatie

Lesdoelen

• De fysiologie
• Beïnvloedende Factoren
• Afwijkingen 
• Rectaal bloedverlies
• Fissuur en aambei
• Laxantia

Andere bewoordingen voor ontlasten of defeceren

Kijk jij naar je ontlasting als je klaar bent met poepen?

1. 
2. 

Wat is de volgorde van de darmen na de maag?

1. Duodenum, jejunum, ileum, Caecum, colon ascendens, colon transversum, colon descendens, sigmoid, rectum
2. Duodenum, jejunum, ileum, Caecum, colon descendens, colon transversum, colon ascendens, Sigmoid, rectum
3. Jenunum, duodenum, ileum, Caecum, colon ascendens, colon transversum, colon descendens, rectum, sigmoid
4. Ileum, jejunum, duodenum, colon ascendens, colon transversum, colon descendens, Sigmoid, rectum, caecum

Anus

2 Sfincters

Anus

2 kringspieren (sluitspieren)

Binnenste  = onwillekeurig (glad spierweefsel)

Buitenste =  willekeurig (dwarsgestreept spierweefsel)

Defeacatiereflex:

• Volle endeldarm: binnenste kringspier ontspant (reflex)
• ophouden mbv buitenste kringspier (zindelijk)
• ledigen endeldarm
• ontspannen buitenste kringspier

Fysiologie

• Endeldarm (rectum)
  
• Opslag faeces; een gevulde endeldarm = aandrang
  
• Transport faeces naar anus
  
• Laatste gedeelte is vernauwd = anale kanaal
  

Wat zit er in Faeces?

• Halfverteerde en onverteerde voedselresten
  
• Water
  
• Slijm
  
• Dode en levende bacterieën
  
• Dode darmcellen
  
• Zouten
  
• Galkleurstoffen

Galkleurstoffen  kleuren faeces

Wat is de Normale frequentie van defeceren?

Wat zijn allemaal observatiepunten bij Faeces?

• Kleur
• Samenstelling
• Frequentie
• rectaal bloedverlies.,
• Geur van je ontlasting. is persoonlijk. en afhankelijk van voeding. Als je diarree hebt dan heeft je poep een meer zurige geur. Van bepaalde aandoeningen is het bekend dat de ontlasting sterker gaat ruiken (stinken). De geur van je ontlasting verandert vaak bij maag-darminfecties, problemen bij de spijsvertering of wanneer er bloed in de ontlasting zit. Maar ook voeding is van invloed op de geur. Wanneer iemand veel (dierlijke) eiwitten eet zoals vlees, geeft dit een sterkere geur dan wanneer iemand veel plantaardige voeding eet. Dit heeft te maken met de verteringsproducten (o.a. zwavelverbindingen) van eiwitten. 

De vorm en kleur vertelt veel over je gezondheid. 

Gezonde ontlasting is bruin en smeuïg. Dan kan veranderen door wat je eet. 

Zo zorgt spinazie voor een groenige kleur en maken bietjes of rode kool je ontlasting een beetje rood. 

Dat is normaal. 

Bloed in je ontlasting kan met iets onschuldigs te maken hebben, zoals aambeien. Maar het kan ook wijzen op ernstige aandoeningen, zoals een chronische darmontsteking of darmkanker. 

Het is altijd verstandig om even contact op te nemen met je huisarts als je bloed bij je ontlasting ziet.

Wat heeft een positieve invloed op defeceren/ defecatie?

Wat kan een negatieve invloed hebben op defeceren?

Wat kunnen oorzaken zijn van obstipatie?

Oorzaken obstipatie 

• Werking zenuwen darmwand
  
• Gebrek aan beweging
  
• Gebrek aan voedingsvezel
  
• Onvoldoende vochtintake
  
• Bijwerking medicatie
  
• Tumorgroei in de dikke darm
  
• Overmatig gebruik laxantia (onderprikkeling van de darm)
• Pijn bij defaecatie bijvoorbeeld door fissuur
  
• Ophouden van feces

Wat kunnen gevolgen zijn van obstipatie?

Gevolgen obstipatie:

• Misselijkheid
• Opgeblazen gevoel
• Verminderde eetlust
• Diarree
• Hoofdpijn
• Obstipatie afgewisseld met perioden regelmatige ontlasting en loze aandrang 

Diarree

Te dunne ontlasting

Vaker dan normaal

Wat kunnen oorzaken zijn van diarree?

Oorzaken diarree

Infectie maagdarmkanaal (gastro-enteritis)

Slechte doorbloeding van de darm

Slechte vertering en resorptie in de dunne darm

Chronische darmontstekingen

Obstipatie (overloopdiarree)

Bijwerking medicatie

Versnelde stofwisseling

Stress

Voeding (intoleratie)

Coeliakie

PDS

Afwijkingen in kleur

Zwart

Grijs

Bruin

Wit

Rood

Groen

Bruin

Bruin is de normale kleur van poep (ontlasting), variërend van lichtbruin tot donkerbruin. 

Rood:

Agvvoeding: rode kool of bieten

Bloed bij je poep: niet altijd gevaarlijk, zoals bij aambeien of wondjes rond de anus. Maar wel gevaarlijk =  chronische darmontsteking of darmkanker.

Zichtbaar rood bloed:

Endeldarm (bijmenging bij ontlasting of eerst bloed en dan ontlasting)

Dikke darm (vermengd met de ontlasting)

Alarmsignaal voor Darmca. 

Kleurloos/ witgele

• een verstopping van de galwegen. 

Gele of groene ontlasting

•  het eten van groene bladgroente, zoals spinazie of boerenkool. 
• een maag-darm infectie (Salmonella of Clostridium). 
• aandoeningen aan de lever- en galwegen, coeliakie, alcoholgebruik en laxeermiddel kunnen de oorzaak zijn. 
• baby’s die borstvoeding krijgen, dan is de ontlasting groen/gelig.

Zwart

• Ijzerpreparaten
• Bloed verlies hoog in de tr.: Meleana digestivus 

Melena

Zwarte, glanzende ontlasting met een weeïge geur

Bloeding hoog in het maagdarmkanaal (=slokdarm, maag of dunne darm)

Darmbacterieën werken in op ijzer in het bloed

zwarte verkleuring

Bijmenging

Vet

Pus /Slijm

Voeding

Wormen

Vet (Steatorroe)

De ontlasting bestaat onder normale omstandigheden voor 0 tot 4 gram vet per 100 gram ontlasting

Bij een matige tot slechte vetvertering neemt het vetgehalte van de ontlasting toe en is kan vettig, plakkerig en licht van kleur zijn. 

Een toename van vet duidt op een gebrek aan maagzuur of problemen met de gal of pancreas. 

Wanneer vetten niet worden opgenomen, is er ook een verlies van de vet-oplosbare vitaminen A, D, E en K. 

Symptomen bij vettige ontlasting

• Witte of beige ontlasting (vergelijkbaar met stopverf)
• Stinkende ontlasting
• Diarree
• Een wisselend ontlastingspatroon
• Vermagering
• Buikpijn
• Een opgezette buik
• Plakkerige ontlasting
• Vitamine D tekort

Wormen: 

weinig of veel klachten; beginnend met  jeuk en huiduitslag.  Andere klachten kunnen zijn: gebrek aan eetlust, gewichtsverlies en hoofd-, buik- en gewrichtspijn.

Lintwormen:

bestaan uit een lint van witte stukjes die zijn wit, plat, rechthoekig en 1 tot 2 cm lang. 

Voeding

Het voedsel dat wij eten legt een lange weg af voordat het verteerd is. Wanneer het eten niet goed wordt verteerd, kan de ontlasting voedselresten bevatten. 

Oorzaken: niet goed kauwen bv bij gebtisproblemen;  en bij darmklachten duidt het ook op een darmaandoening: Er kan een versnelde passage zijn en een aandoening van de dunne darm, waardoor voedsel niet goed wordt afgebroken.

Pus/ slijm:

Er kan sprake zijn van  een darmontsteking: de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.

Winderigheid

• Ook wel gasvorming of flatulentie
• Iedereen laat winden, gemiddeld 20 womdem per dag. 
• Extra gasvorming 30a 40 winden per dag. 
• gas bestaat vrijwel geheel uit  stikstof, zuurstof, koolzuurgas, waterstof en methaan.  = reukloze gassen. 
• Stinkende windendoor zwavelverbindingen bij vrijkomen bij afbraak bepaalde eiwitten. 
• Samenstelling en geur van darmgas heeft o.a. te maken met de voeding en je microbioom:  miljarden bacteriën, die samen met virussen, gisten en schimmels je microbioom vormen. 
• Inslikken van lucht tijdens het eten, drinken en praten komt er ook een kleine hoeveelheid lucht mee naar binnen. Het grootste deel hiervan boer je op.
• Bloedsomloop: Een heel klein deel van het gas is afkomstig van de bloedsomloop. Gas wordt vanuit het bloed afgegeven aan de darm en ook weer door de darm afgegeven aan het bloed.

Aan de binnenkant van de anus (het poepgat) zit een sponsachtig netwerk van aders.

Als deze aders opzwellen en gaan uitstulpen: aambeien (hemorroïden).

Aambeien ontstaan door een verhoogde druk op de aders net boven de anus. Deze raken geïrriteerd, zwellen op en rekken uit. Kunnen in de anus zitten of naar buiten komen: Inwendige of uitwendige aambeien.

Oorzaken:

• Persen
• Ophouden van de ontlasting
• Chronisch hoesten
• Lang staan
• Zwangerschap en bevalling

Symptomen:

•  bloedverlies,
•  jeuk, pijn of een branderig gevoel aan de anus
•  een bult bij de anus veroorzaken.
•  Als aambeien naar buiten zakken, kan dit een drukkend en pijnlijk gevoel geven.
•  Aambeien zijn erg kwetsbaar en kunnen makkelijk gaan bloeden bij toiletgang: helderrood bloed op/in de poep of bij het afvegen.
•  Spontane bloeding .

Diagnose van aambeien

•  Uitvragen
•  Inspectie anus
•  Rectaal toucher
•  Soms Proctosopie

Behandeling:

•  Poep zachter maken/ houden om persen te voorkomen.
•  Voedingsadviezen en leefregels: meer vezels eten, veel drinken en voldoende bewegen.
•  Laxeermiddelen, bijvoorbeeld psylliumvezels of laxeermiddelen zoals macrogol of magnesiumoxide.
• Andere medicijnen: Als klachten zoals pijn en jeuk niet overgaan kan de arts zalf of zetpillen voorschrijven zoals:
•  Zalf of zetpillen met lidocaïne: deze werken plaatselijk verdovend en dus pijnstillend
•  Zalf of zetpillen met zink: deze verminderen de pijn en jeuk en kunnen er mogelijk voor zorgen dat de aambeien iets verschrompelen
•  Andere behandelingen:
• •Afbinden: De aambeien worden met een rubberen elastiekje afgebonden. Dit heet een rubberbandligatie. De elastiekjes kunnen alleen binnen in de anus op het slijmvlies worden geplaatst. Inspuiten: Een andere manier om aambeien te verwijderen is het inspuiten van een irriterende vloeistof in de aambei waardoor deze verschrompelt. Dit heet scleroseren.
• Operatie

Fissuur ani

Een pijnlijk scheurtje in het slijmvlies van de anus

Er zijn 2 soorten fissuur ani:

1. Acute ontstaan, door harde ontlasting of een periode van diarree
2. Chronisch, is het gevolg van een acute fissuur die niet geneest.

Een fissura ani is een pijnlijk kloofje in de anus. Een kloofje in de anus geeft vaak klachten in de vorm van (scherpe) pijn tijdens of na de stoelgang, vaak met wat bloedverlies.

Waarom het kloofje ontstaat en waarom juist op bepaalde voorkeursplaatsen in de anus, is niet duidelijk. Mogelijk heeft het te maken met een verhoogde spanning; een soort kramp van een deel van de kringspier en daardoor een verstoorde bloedvoorziening.

Onderzoek

Klachten uitvragen

 lichamelijk onderzoek : rectaal toucher 

Behandeling

• aanpassing van het dieet; Ontlasting zacht houden
• bloedvatverwijdende en spierverslappende zalf;
• Botox-injectie;
• operatie (LIS): Via een klein operatiewondje naast de anus wordt het binnenste deel van de sluitspier aan de zijkant ingeknipt. Het doel van deze operatie, die klinisch wordt uitgevoerd, is de verhoogde spanning in een deel van de sluitspier te verminderen. Dit heet een interne sfincterotomie (LIS). Het operatiewondje wordt opengelaten om het risico van infectie zo klein mogelijk te houden.
• Dieetaanpassing: voldoende plantaardige vezels (zemelen, bruinbrood) ; het drinken van veel water (zo’n anderhalf tot twee liter extra per dag)

 

LO / RT

Feceskweek

FOB

Bloedonderzoek

Echo

CT - MRI

Camerapil

X-onderzoek met Bariumpap

Endoscopie

Laxeermiddelen

Soorten:

• osmotische -, 
• stimulerende -, 
• bulkvormende laxeermiddelen

Laxeermiddelen hebben het gevaar verslavend te werken en kunnen op den duur de darmen ernstig beschadigen. In sommige gevallen kunnen ze zelfs hartritmestoornissen veroorzaken. Ook zijn laxeermiddelen beslist niet bedoeld om gewicht door te verliezen.

Bulkvormende Laxeermiddelen:

Verhogen het watergehalte van de feces en verzacht de consistentie van de feces; bevordert, door vergroting van de darminhoud, de darmperistaltiek. Dit stimuleert de stoelgang en verkort de passagetijd van de feces.

Osmotische laxeermiddelen:

Trekken water aan in de dikke darm. Zo bevorderen ze de evacuatie van de stoelgang. Sommige osmotische laxeermiddelen (lactilol, lactulose, mannitol, pentaerythitol, sorbitol) zijn eigenlijk suikers die niet worden opgenomen vanuit de dunne darm. Zo komen ze in de dikke darm terecht.

Stimulerende laxeermiddelen

De werking is over het algemeen zeer effectief. Er treedt plotselinge aandrang op. Bijvoorbeeld bisacodyl.

Klysmata

Manueel verwijderen