bedrijvende vorm - lijdende vorm

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Bedrijvende en lijdende vorm

Lesdoelen:

Aan het eind van de les kun je:

onderscheid maken tussen een zin in de bedrijvende vorm of een zin in de lijdende vorm

zinnen in de bedrijvende vorm in de lijdende vorm zetten en andersom

Voorkennis activeren:

Redekundig ontleden:

1. De arts vaccineert de patiënt.

2. De patiënt wordt door de arts gevaccineerd.

1. De arts vaccineert de patiënt.
Uit hoeveel zinsdelen bestaat de zin?

1. De arts vaccineert de patiënt.
Het zinsdeel 'de patiënt' is in deze zin.

1. het onderwerp
2. de persoonsvorm
3. het lijdend voorwerp
4. het meewerkend voorwerp

2. De patiënt wordt door de arts gevaccineerd.
Het zinsdeel 'de patiënt' is in deze zin:

1. het onderwerp
2. het gezegde
3. het lijdend voorwerp
4. het meewerkend voorwerp

Bedrijvende of actieve vorm

De arts vaccineert de patiënt. 

• het onderwerp doet iets
• er kan een lijdend voorwerp in de zin staan
• de zin is persoonlijker

Lijdende of passieve vorm

De patiënt wordt door de arts gevaccineerd.

• de zin heeft een werkwoordelijk gezegde met een hulpww van 'worden' of 'zijn' en een voltooide deelwoord
• het onderwerp ondergaat iets 
• er staat geen lijdend voorwerp in
• de zin kan onpersoonlijker overkomen

Het gras van onze tuin werd door de hovenier gemaaid.

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

Wis je alle mailadressen van je oude vrienden uit je bestand?

1. bedrijvende vorm
2. lijdende vorm

Van bedrijvend naar lijdend

1. bepaal het onderwerp en het lijdend voorwerp
2. maak van het onderwerp een 'door-bepaling'
3. het lijdend voorwerp wordt het onderwerp
4. kijk goed naar de werkwoorden, je voegt een vorm van 'zijn' of 'worden' toe

Zet de zin in de lijdende vorm:
De pers bestormt de autocoureur.

Die zanger bracht gisteren twee nieuwe liedjes uit.

Van lijdend naar bedrijvend

1. bepaal het onderwerp en de bijwoordelijke bepaling
2. de bijwoordelijke bepaling wordt het onderwerp
3. het onderwerp wordt het lijdend voorwerp
4. kijk goed naar de werkwoorden, de pv is een zelfst ww

In deze winkel worden de spullen dag en nacht door camera's bewaakt.

In een kas in de achtertuin worden door hem verschillende groenten gekweekt.

doel van de les:
Ik heb de bedrijvende en lijdende vorm van een zin goed in de gaten.

1. Ja, geen probleem
2. Nee, ik heb nog een keer de uitleg nodig.
3. Mwah, ik begrijp het redelijk.

https: