Blok 2: Typisch Nederlandse landschappen

Blok 2 Typisch Nederlandse landschappen

Les 1




1 / 33
next
Slide 1: Slide
mens en maatschappijMiddelbare schoolmavo, havoLeerjaar 1

This lesson contains 33 slides, with interactive quizzes, text slides and 5 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Blok 2 Typisch Nederlandse landschappen

Les 1




Slide 1 - Slide

Leerdoel
Aan het eind van deze les kun je:
  • uitleggen hoe landijs ontstaat.
  • uitleggen waardoor de zeespiegel daalt tijdens een ijstijd.
  • uitleggen waarom er op de Veluwe heuvels liggen.
beschrijven waar mensen woonden toen er nog geen dijken waren.
uitleggen wat een terp is.




Slide 2 - Slide

Los zand
  • NL: lagen zand, grind en klei.
  • Ontstaan uit gesteente uit bergen: o.a Alpen, Ardennen, Eiffel. 
  • Vervoerd door rivieren naar ons land. (sedimentatie)

Slide 3 - Slide

IJstijden in NL
IJstijden hebben het landschap in NL veranderd.

-Landijs duwt aarde en gesteente naar hoge punten: Stuwwallen
-ontstaan van heuvels in NL

Slide 4 - Slide

Laatste IJstijd
12.000 jaar geleden.
-Helft van NL onder dik pak ijs en sneeuw.
-Ontstaan in Scandinavië.
-Noordzee droog gevallen.
-Kou; weinig begroeiing.
-Wind vrij spel: zand land inwaards blazen. 

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Video

Hoe komen we in het oosten van Nederland aan zandgrond?
A
Wind die zand van drooggelegde Noordzee het land in blies.
B
Door IJs uit Scandinavië die zand meenam.
C
Via de Rijn die zand meenam uit sedimentatie.
D
Door de stuwwallen die het zand omhoog duwde.

Slide 7 - Quiz

Welke soorten grond kom je in de Nederlandse bodem tegen?
A
Alleen klei
B
Zand en grind
C
Zowel Klei, zand als grind
D
Turf en löss

Slide 8 - Quiz

Hebben de rivieren invloed gehad op de vorming van ons land?
A
Ja
B
Nee

Slide 9 - Quiz

Slide 10 - Video

Een spons van veen
  • Na de ijstijden: warmer in NL.
  • Gevolg 1: ijs smelt en land wordt zichtbaar. 
  • Gevolg 2: zeespiegel steeg.
  • Gevolg 3: rivieren treden buiten oevers: overstromingen

= Ideale omstandigheden voor ontstaan moerassen/ veengebieden.

Slide 11 - Slide

Veen
-Ontstaan uit dode planten en dierenresten.
-Houdt water vast, net als spons.
-NL: 2 soorten venen: hoog en laagveen.
-Friesland, Groningen, Drenthe: Veen

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Slide

Hoog en droog
1e mens in NL: woonachtig in Limburg op hogere zandgronden. 
-Reden: bescherming tegen hoog water.
-Rest van land onveilig; geen goede bescherming tegen zee en rivieren.

Slide 14 - Slide

Slide 15 - Video

 Bewoners in laag-land
  • Lage gebieden: overstromen. 
  • Mensen bouwden huizen en boerderijen op heuvels = terpen
  • Noord-Nederland kent vele terpen zoals het kaartje laat zien.

Slide 16 - Slide

Slide 17 - Video

Terpen of Wierden
  • Langs de kust in Groningen en Friesland bouwden boeren terpen.
  • Reden: beschermen tegen hoog water en overstromingen.
  • Gemaakt van: klei, mest, stenen en afval.
  • Nog steeds terpen te zien in Noord-Nederland.

Slide 18 - Slide

Waar vind je in Nederland vooral veenlandschappen?
A
Drenthe, Friesland en Groningen
B
Limburg en Noord-Brabant
C
Gelderland
D
Noord- en Zuid Holland

Slide 19 - Quiz

Waarom trokken de eerste mensen in Nederland naar Limburg?
A
Omdat het daar warmer was
B
Laagland was te onveilig
C
Omdat daar meer eten te vinden was.
D
Rivieren treden buiten hun oevers

Slide 20 - Quiz

Wat stellen de rode stippen voor op deze kaart?

Slide 21 - Open question

Sloten graven in veen
  • Rond het jaar 1000: klimaat NL veranderd --> Warmer
  • Gevolg korte termijn: Landbouw geeft grotere opbrengsten
  • Gevolg langer termijn: bevolkingsgroei.
Oplossing: landbouwgronden en woongronden creëren uit veengebied. = Ontginning. (droogleggen van de gebieden)

Slide 22 - Slide

Landbouw in veengebieden
  • Boeren kregen stuk land in veengebied. Konden slootjes graven om het water af te voeren.
  • Veen droogde daardoor op. ontstaan van langgerekte akkers.

  • Ook windmolens werden ingezet om de veengebieden droog te leggen voor de landbouw

Slide 23 - Slide

Dammen en droogmakerijen
Rivieren en zee controleren door aanleg van dammen

Gebeurde rond de rivier de Amstel: Amsterdam.
Ook in de rivier de Rotte: Rotterdam. Enzovoort. 

Slide 24 - Slide

Droogmakerijen
16e en 17e eeuw ging men grote meren in Noord-Holland droog leggen voor landbouwgrond en voor huizen. 

-Aanleg ringdijken en kanalen. Met molens (en later met een gemaal) de meren leegpompen en water in ringvaart laten stromen. 
= Droogmakerij

Slide 25 - Slide

Polders
Wat zijn het? En waarom is NL er zo beroemd mee geworden?

-Polder: stuk land dat is drooggelegd en die meters onder zeeniveau ligt. 
Molens en gemalen houden de polder droog.

Slide 26 - Slide

Flevoland: grootste polder van NL

Slide 27 - Slide

Slide 28 - Video

NAP
Nederland strijdt al jaren tegen het water.  Meten is weten, dus houden we bij hoe hoog de waterstanden zijn t.o.v. de zeespiegel.

Amsterdam bepaalde nulpunt. Andere metingen werden hiervan afgeleid.  Pijlschaal kan je het aflezen.
NAP = Normaal Amsterdams Peil

Slide 29 - Slide

Waarom werden er in veengebieden sloten gegraven?
A
Om turf te steken
B
voor goederentransport per boot
C
Om drinkwater in op te slaan
D
Om water af te voeren en land droog te leggen

Slide 30 - Quiz

Leg het verband uit tussen de bevolkingsgroei na het jaar 1000 en het ontginnen van gebieden.

Slide 31 - Open question

Waarvoor werden windmolens voor gebruikt in het westen van Nederland?
A
Om water uit de polders te pompen.
B
Om zout water zoet te maken.
C
Om drinkwater mee op te pompen.
D
Om water naar droge gebieden te brengen.

Slide 32 - Quiz

Huiswerk
Maak van blok 2 de volgende opdr.:
1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18, 20, 21
timer
10:00

Slide 33 - Slide