Herhaling: Grammatica zinsdelen t/m bwb

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

KWT - 2 februari

Herhaling Grammatica Zinsdelen

Grammatica zinsdelen

Vandaag

• Je weet hoe je de persoonsvorm kan vinden 
• Je weet hoe je het onderwerp kan vinden 
• Je weet hoe je het gezegde kan vinden 
• Je weet hoe je het lijdend voorwerp kan vinden 
• Je weet hoe je het meewerkend voorwerp kan vinden 
• Je weet hoe je de bijwoordelijke bepaling kan vinden 

Persoonsvorm

• De persoonsvorm vind je door de zin van tijd te veranderen. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm.
• De persoonsvorm is een zinsdeel. Voor de persoonsvorm kan maximaal 1 zinsdeel staan. De persoonsvorm kan ook aan het begin van de zin staan; dan staat er dus geen zinsdeel voor. 

Wat is de persoonsvorm in de zin:
Koperen draden kunnen goed elektriciteit begeleiden.

1. goed
2. begeleiden
3. draden
4. kunnen

Wat is de persoonsvorm in de zin: Waarom zouden vrouwelijke militairen volgens jou geen generaal mogen worden?

1. zouden
2. mogen
3. worden
4. geen generaal mogen worden

Zinsdelen

Een zin verdeel je volgens een aantal stappen in zinsdelen:

1. De persoonsvorm is 1 zinsdeel

2. Alles wat voor de persoonsvorm staat vormt 1 zinsdeel

3. Alle andere werkwoorden in de zin vormen samen 1 zinsdeel

4. Alle woorden die samen voor de persoonsvorm zouden kunnen staan, vormen samen 1 zinsdeel. 

Verdeel de zin in zinsdelen:
Zo’n smartphone lijkt me voor reizigers bijzonder handig.

Verdeel de zin in zinsdelen:
De mens zou de malariamug volledig kunnen uitroeien.

Onderwerp

Het onderwerp van de tekst vind je door antwoord te geven op de vraag: wie/wat + pv? 

De persoonsvorm heb je al in een eerdere stap gevonden, dus dit vul je in in de vraag. 

Wat is het onderwerp? Mijn oude kat gaat waarschijnlijk binnenkort dood.

1. Mijn oude kat
2. kat
3. gaat dood
4. waarschijnlijk binnenkort

Gezegde

Het gezegde zijn alle werkwoorden in de zin, dus de persoonsvorm samen met de andere werkwoorden. 

Als er maar één werkwoord in de zin staat dan is dat zowel je persoonsvorm als je gezegde. 

Sleep alle werkwoorden naar 'werkwoorden' alles wat geen werkwoord is sleep je naar 'geen werkwoord'.

Werkwoorden

Geen werkwoord

huis

goede bedoelingen

verhuizen

heb willen houden

zijn

zijn hond

Lijdend voorwerp

Een lijdend voorwerp kan in de zin staan, maar dat hoeft niet. Het lijdend voorwerp vind je door antwoord te geven op de vraag wie/wat + pv + o + overige werkwoorden?

Noem het lijdend voorwerp:
Die oude opa geeft zijn kleinzoon een mooie teddybeer cadeau.

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet.  Het meewerkend voorwerp (mv) kun je vinden door de volgende vraag te stellen: 

mv: aan/voor wie + wwg + ow + (lv)?

Let op: Het voorzetsel 'aan' of 'voor' kan bijna altijd worden weggelaten of toegevoegd bij het meewerkend voorwerp.

Noem het meewerkend voorwerp:
Heeft die jongen zijn moeder nou een kus gegeven of niet?

Bijwoordelijke bepaling

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) kan in een zin staan, maar dat hoeft niet. Er kunnen ook meerdere bijwoordelijke bepalingen (bwb) in een zin staan.

Alles wat je overhoudt na het benoemen, noem je bwb. Bijwoordelijke bepalingen zijn vaak plaatsen of tijden, maar het kan van alles zijn.

Benoem: persoonsvorm, onderwerp, gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, bijwoordelijke bepaling

Mijn moeder geeft mijn zusje een kom soep.

Naamwoordelijk gezegde

• Het werkwoordelijk gezegde van een zin zegt wat iemand of iets (het onderwerp) doet 
• Een naamwoordelijk gezegde (ng) zegt wat iemand of iets is of wordt.
  

VB: Matthias / wordt / later / zeer waarschijnlijk / wiskundeleraar.

 ng = wordt [wiskundeleraar]

Naamwoordelijk gezegde

Het naamwoordelijk gezegde bestaat uit een werkwoordelijk deel en een naamwoordelijk deel:

• Het werkwoordelijk deel (ww.deel) bevat alle werkwoorden uit de zin. Een van die werkwoorden is een koppelwerkwoord (kww): zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen.
  
• Het naamwoordelijk deel (nw.deel) bevat een bijvoeglijk of zelfstandig naamwoord dat een eigenschap (wiskundeleraar) van het onderwerp (Matthias) geeft. Het koppelwerkwoord (wordt) koppelt de eigenschap aan het onderwerp.

Wat vind jij nog lastig?

Vandaag

Je gaat aan de slag met de opdrachten bij 'De Brug'. Alles moet voldoende zijn afgerond.