H3 Poltiek 3.4 (nieuw)

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

H3 Politiek

3.4 De regering regeert

Lesboek bladzijde 46 - 47

Schrift & etui

Doelen

• Je kunt het verschil vertellen tussen regering en kabinet.
• Je kunt het verschil tussen een minister en staatssecretaris uitleggen.
• Je kunt uitleggen wat een regeerakkoord, troonrede, miljoenennota en rijksbegroting is.
• Je kunt uitleggen wat de koning doet. 

3

1

Staten-Generaal

2e Kamer	1e Kamer
150 Zetels	75 Zetels
Regering / Kabinet

Wie komt er in de regering?

De grootste partij zoekt na de verkiezingen partijen die met hen willen samenwerken.

Samen hebben ze een meerderheid nodig.

Zijn ze het eens? Dan schrijven ze een regeerakkoord. Daarna vormen ze samen de regeringspartijen.

Regeerakkoord > de plannen van de regering voor de komende jaren. 

De regering / het kabinet

Regering => de koning en alle ministers

Kabinet => 

Bestaat uit ministers en staatssecretarissen

Ministerraad => overleg tussen alle ministers.

De premier is dan de voorzitter

Minister & staatssecretarissen

Ministers krijgen ondersteuning van duizenden ambtenaren. Ook hebben de meeste ministers hulp van een staatssecretaris.

Minister > Is verantwoordelijk voor een departement (onderwerp).

Staatssecretaris > een soort assistent-minister die verantwoordelijk is voor een deel van de taken van de minister.

Het kabinet-Rutte IV had twaalf ministeries met portefeuille:

• Ministerie van Algemene Zaken (AZ)
  
• Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK)
  
• Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ)
  
• Ministerie van Defensie (Def)
  
• Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK)
  
• Ministerie van Financiën (Fin)
  
• Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W)
  
• Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV)
  
• Ministerie van Justitie en Veiligheid (J&V)
  
• Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)
  
• Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)
  
• Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)

Minister zonder portefeuille:

• Primair en Voortgezet Onderwijs (onder OCW)
  
• Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (onder BZ)
  
• Langdurige Zorg en Sport (onder VWS)
  
• Rechtsbescherming (onder J&V)
  
• Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen (onder SZW)
  
• Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (onder BZK)
  
• Klimaat en Energie (onder EZK)
  
• Natuur en Stikstof (onder LNV)

Minister-President

De MP ofwel Premier is de leider van het kabinet.

Hij is de belangrijkste minister en is de voorzitter als de regering vergadert.

Ministers maken alleen wetsvoorstellen!

Een wet wordt pas aangenomen als de Tweede Kamer en Eerste Kamer ermee instemmen.

Elke vrijdag komen alle ministers bij elkaar in de ministerraad. Ze maken samen plannen en wetsvoorstellen.

Ministerraad            Tweede Kamer           Eerste Kamer

Wat doet de koning?

De koning is het staatshoofd.

Hij is lid van de regering, maar heeft vrijwel geen macht.

Zijn taken zijn:

• een handtekening zetten onder alle wetten.
• de troonrede voorlezen op Prinsjesdag.
• overleg voeren met de minister-president.
• ons land vertegenwoordigen in het buitenland.
• Ministers en staatssecretarissen beëdigen.

Prinsjesdag

Iedere 3e dinsdag van september > 

• De koning leest de troonrede voor.
• De minister van Financiën biedt de miljoenennota aan de Tweede Kamer.

Troonrede => Uitleg van de plannen die de regering voor het komende jaar heeft.

Miljoenennota => Een gedetailleerd overzicht van de plannen van het kabinet voor het komende jaar.

Rijksbegroting => Een overzicht van alle uitgaven en inkomsten die het kabinet voor dat jaar verwacht.

Kabinet 

Regering 

Ministers   + koning 

Minister + Staatssecretarissen   

Regering

1. ministers en koning
2. de Tweede Kamer
3. de Eerste en Tweede kamer
4. De mensen die de koning controleren

Kabinet

Parlement

Controleert

Legt verantwoording af aan

Op Prinsjesdag leest de regering de plannen van de regering voor.

1. juist
2. onjuist

Wie hoort waarbij?

Regering

Kabinet

Koning

Staatssecretarissen

Ministers

Wie schrijft de troonrede?

1. Minister-president
2. Minister van financiën
3. Minister van geldzaken
4. De koning

Wie leest de troonrede voor?

1. De koning
2. Minister van Financiën
3. Minister van Binnenlandsezaken
4. De minister president

Wat staat er in de troonrede?

1. De miljoenennota
2. De plannen van de koning met de politiek
3. Wat de regering wil bereiken het komende jaar
4. De plannen van het kabinet

Op Prinsjesdag wordt de miljoenennota overhandigd aan de Tweede Kamer. In de miljoenennota staat:

1. het beleidsplan van de regering voor aankomend jaar.
2. hoeveel ministers gaan verdienen aankomend jaar.
3. de staatsschuld die Nederland nog heeft uitstaan bij andere landen.
4. hoeveel winst de staat het afgelopen jaar gemaakt heeft.

Wat is de rijksbegroting?

1. overzicht van alle verwachte inkomsten en uitgaven
2. Belasting op ongezonde producten
3. Alle btw op producten
4. Overzicht van de basisbehoeften