3 hv H1 Spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H1 Trema, apostrof, accent en cedille & alle werkwoordsvormen

Lesdoelen

1. Je weet wanneer je trema's, apostrofs, accenten en cedilles moet gebruiken.
2. Je kan alle werkwoordsvormen herkennen en correct spellen.

Woorden met een trema

Trema

1. alleen bij uitspraakprobleem

- op de letter waar klank verandert

vb. ruïne/ vacuüm/ geïrriteerd

Trema

2. in sommige leenwoorden: fröbelen, conciërge. In Duitse leenwoorden noemen we het trema umlaut.

Let op: in samenstellingen gebruik je geen trema, maar een koppelteken: radio-interview, mee-eten,

opera-achtig, cd-speler.

Trema (herhaling)

3. In het mv van zn op -ee

vb. zeeën

feeën

Dus op de -e waar klank verandert!

Trema (herhaling)

4. (vaak) in het mv van zn op -ie

- klemtoon op -ie -> + ën

- klemtoon niet op -ie -> + n (trema op laatste ë)

Klemtoon op -ie

+ ën (dus extra -e)

vb. KNIE - knieën

meloDIE - melodieën

geNIE - genieën

klemtoon niet op -ie

+ n (trema op laatste e)

vb. bacTErie - bacteriën

koLOnie - koloniën

POrie - poriën

met trema

zonder trema

coordinatie

officieel

officiele

poezie

patient

mecanicien

museum

dieet

Apostrof

• Als weglatingsteken

's-Gravenhage. Ik heb 'm net nog in 't buurthuis zien zitten. 's Avonds. De Elfstedentocht van '97.

• Bij bezitsaanduiding als de naam eindigt op een s-klank of lange klinker.

Anna's tas. Max' Playstation. Gaby's huiswerk. Joyce' huis.

• Na cijfers, afkortingen en afleidingen. vmbo'er, A4'tje, mp3'tje
• In verkleinwoorden op -y voorafgegaan door een medeklinker: baby'tje (maar: displaytje)

De hoofdstad van Noord-Brabant is
s Hertogenbosch

1. goed
2. met apostrof
3. met streepje
4. met apostrof en streepje

Waar is de apostrof goed geplaatst?

1. Lex's zusje
2. Lexs zusje
3. Lex' zusje

Waar schrijf je een apostrof?

1. Tims vader
2. Lisas vader

Welke namen hebben, als ze een bezitsaanduiding zijn, een apostrof nodig?

WEL

Jordy

Naomi

Dennis

Maaike

Wanneer gebruik je een apostrof?

WEL

Als 1 of meer letters zijn weggelaten.

na cijfers en afkortingen

na alle woorden die eindigen op een i, a, o, u of y.

bij bezitsvormen

Accenten

Een accent zorgt ervoor dat je een woord op de juiste manier leest en uitspreekt.

Wij gebruiken drie accenttekens in Nederland:
- accent aigu (streepje naar rechts): cliché, logé
- accent grave (streepje naar links): barrière, carrière
- accent circonflexe (dakje): enquête, crêpe (Franse leenwoorden)

met accent

zonder accent

enquete

premiere

acne

defile

genant

sate

abonnee

creme

Accenten

Een accent zorgt ervoor dat je een woord op de juiste manier leest en uitspreekt.

Wij gebruiken drie accenttekens in Nederland:
- accent aigu (streepje naar rechts): cliché, logé
- accent grave (streepje naar links): barrière, carrière
- accent circonflexe (dakje): enquête, crêpe (Franse leenwoorden)

Welk accent bevat dit woord?

blèren

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

Welk accent bevat dit woord?

frêle (fijngebouwd)

1. accent aigu
2. accent grave
3. accent circonflexe

Cedille

De cedille onderaan de c (ç) zorgt ervoor dat een c als s klinkt, wanneer die voor een a, o of u staat (reçu, remplaçant). 

Normaal klinkt de c in die gevallen namelijk als k:

– caravan, cupcakes.

Neem de zin over en plaats hoofdletters, accenttekens, trema’s, apostrofs en cedilles.
‘ik houd uberhaupt niet van sate’, zei de actrice voorafgaand aan de premiere, terwijl ze met een fohn haar haren in model bracht.

Herhaling

Kun jij de zeven werkwoordsvormen nog noemen?

1. Infinitief (inf)

2. Pers. tegenw. tijd (pvtt)
3. Pers. verleden tijd (pvvt)
4. Gebiedende wijs (gw)
5. Voltooid deelwoord (vd)

6. Onvoltooid deelwoord (od)

7. Bijvoeglijk naamwoord (bn)

1. Annie wil een liedje zingen.
2. Annie zingt een liedje.
3. Annie zong een liedje.
4. Zing een liedje!
5. Annie heeft een liedje gezongen.
6. Zingend liep Annie door de kamer.
7. Het gezongen liedje.

Volgende keer

H2 zelfstandig gebruikte telwoorden, bijvoeglijk naamwoorden en werkwoorden die in de tegenwoordige tijd hetzelfde klinken.