Module 4 les 3 hartfalen

• Farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 1

Hartfalen

Lesinhoud

• Hartcyclus
• Fases
• Termen
• ECG
• Hartfalen 

Hartcyclus

Alle bewegingen & activiteiten die een hartslag vormen vallen onder de hartcyclus. 

1. Aanmaken hartprikkel door sinusknoop
2. Activeren hartspiercellen -> daardoor trekken boezems samen -> bloed naar kamers
3. Activeren hartspiercellen -> kamers trekken samen -> bloed naar grote vaten
4. Herstel - ruststand - klaar voor volgende hartcyclus

Hoe vaak klopt
het hart per minuut?

Begrippen

• Slagvolume ​
  
• Hartfrequentie​​
• Hartminuutvolume 

• Het hart klopt gemiddeld 72 keer per minuut
  
• Elke hartcyclus duurt dus ongeveer 0,8 seconden

Hartfrequentie

Het aantal keren dat het hart per minuut samentrekt

Ongeveer 70 keer per minuut (in rust)

Hartfrequentie x slagvolume =

Slagvolume

De hoeveelheid bloed die per slag getransporteerd wordt

(ongeveer 70ml)

hartminuutvolume (5L/minuut) =

hvh bloed die het hart in 1 minuut wegpompt

ECG

• Elektro Cardio Gram = hartfilmpje
• Meet de elektrische activiteit van het hart d.m.v. elektroden

• P = samentrekken boezems
• QRS = samentrekken kamers
•  T = ontspannen kamers

https://www.hartstichting.nl/hart-en-vaatziekten/medische-onderzoeken/hartfilmpje-ecg

Wat weet jij van hartfalen?

Hartfalen

• Decompensatio cordis​
  
• Hart pompt minder bloed ​'het hart faalt'
• Organen en spieren krijgen minder zuurstof​
  
• Bloedvaten raken vol & lekken vocht 
• Vocht gaat naar: longen, buik, benen, enkels 

Symptomen

• Kortademig​
  
• Sneller moe​
  
• Vocht vasthouden = oedeem

Oedeem herkennen

• Zwelling
• Enkels, voeten, benen of armen
• Voorbeeld: sokken

Ejectiefractie

• Onderzoek​
• 
  Bepalen welk type hartfalen​
• 
  Meten hoeveel bloed de linkerkamer elke hartslag uitpompt​
• 
  Normaal wordt 50-70% van het bloed het hart uitgepompt

Soorten hartfalen

Hartspier knijpt minder goed ​

• Hartfalen met verminderde knijpkracht​
  
• Systolisch hartfalen ​
• 40% minder van het bloed wegpompen

Hartfalen met licht verminderde knijpkracht​

• 41-49% minder bloed wegpompen​

Hartfalen door een stijve hartspier ​

• Hartfalen met behoud van knijpkracht​
  
• Diastolisch hartfalen​
• 50% (of hoger) minder bloed wegpompen

Diastolisch hartfalen

• Hartspier ontspant minder goed
• Hart vult zich minder goed met bloed

Systolisch hartfalen

• Hart trekt niet krachtig genoeg samen
• Pompt minder bloed rond

Wat voor leefregels zou je kunnen adviseren bij iemand met hartfalen?

Leefregels 

• Minder zout, alcohol, vocht
  
• Zorgen voor voldoende lichaamsbeweging

Medicatie 

• RAS-remmers (ACE-remmers) = eerste keus
  
• (Lis)Diuretica
  
• Bètablokkers
  
• Hartglycosiden 

Opdracht 

Zoek van deze 4 groepen (ACE-remmers, bètablokkers, lisdiuretica, en hartglycosiden) het volgende uit; 

1. Hoe werkt het? 

2. Welke algemene bijwerkingen heeft deze groep?

2. En welke geneesmiddelen vallen onder deze groep? 

Preparaten 

ACE-remmers: Enalapril, Lisinopril, Perindopril

Lisdiuretica: Furosemide & Bumetanide

Thiazidediuretica: Chloortalidon (werkt gelijkmatiger)

Hartglycosiden: Digoxine (Lanoxin) = vingerhoedskruid -> let op dosering

ACE- remmer

ACE-remmers grijpen in op het RAAS-systeem (Renine-Angiotensine-Aldosteron-Systeem), dat een belangrijke rol speelt in de regulatie van bloeddruk, vochtbalans en vaatweerstand:

1. Remming van het enzym ACE:

Dit enzym zet angiotensine I om in angiotensine II, een stof die bloedvaten vernauwt en de bloeddruk verhoogt.

Door ACE te remmen, wordt er minder angiotensine II gevormd, wat leidt tot vaatverwijding (vasodilatatie) en verlaging van de bloeddruk 

2. Minder aldosteronproductie:

Aldosteron zorgt ervoor dat het lichaam zout en water vasthoudt.

Minder aldosteron betekent minder vochtretentie, wat de belasting van het hart vermindert

3. Toename van bradykinine:

ACE breekt normaal gesproken ook bradykinine af, een stof die bloedvaten verwijdt.

Door ACE te remmen, stijgt het bradykininegehalte, wat bijdraagt aan de vaatverwijdende werking

Bijwerkingen ACE-remmers

Duizeligheid (door lage bloeddruk)

Kriebelhoest (door verhoogd bradykinine)

Nierfunctiestoornissen

Verhoogd kaliumgehalte in het bloed

Zeldzaam: angio-oedeem (zwelling van gezicht/lippen/keel)

Bètablokkers

Verlagen de hartslag en bloeddruk, waardoor het hart minder hard hoeft te werken.

Blokkeren bèta-receptoren, waardoor stresshormonen hun stimulerende werking op het hart verliezen.

Verbeteren de pompfunctie van het hart op de lange termijn bij chronisch hartfalen.

Verlagen het risico op hartritmestoornissen en plotselinge hartdood

Bijwerkingen bètablokkers

Vooral in het begin van de behandeling kunnen bijwerkingen optreden, zoals:

• Vermoeidheid
  
• Duizeligheid
  
• Koude handen en voeten
  
• Misselijkheid of maagklachten
  
• Slapeloosheid
  
• Depressieve gevoelens
  
• Gewichtstoename 

Bij mensen met astma, ernstige bradycardie (trage hartslag), of lage bloeddruk kunnen bètablokkers extra risico’s met zich meebrengen

(Lis)diuretica 

Lisdiuretica, zoals furosemide en bumetanide, grijpen aan in het dikke opstijgende deel van de Lis van Henle in de nier. Ze remmen daar het Na⁺-K⁺-2Cl⁻-cotransport, wat leidt tot:

• Verminderde terugresorptie van natrium, kalium en chloride.
  
• Verlies van water via de urine (diurese).
  
• Indirect verlies van kalium, calcium en magnesium

Toepassing bij hartfalen 

Bij hartfalen is het hart minder goed in staat om bloed rond te pompen, wat leidt tot vochtophoping in het lichaam. Lisdiuretica helpen door:

• Verlaging van het extracellulair volume, wat de preload (de vulling van het hart) vermindert
• Verlichting van symptomen zoals kortademigheid, oedeem in de benen en vermoeidheid
• Snelle werking, vooral bij acute decompensatie van hartfalen

Bijwerkingen lisdiuretica 

Hypovolemie (te weinig vocht in het lichaam)

Elektrolytstoornissen zoals hypokaliëmie, hyponatriëmie

Hypotensie (lage bloeddruk)

Verhoogd risico op jicht door stijging van urinezuur 

Bij gebruik van lisdiuretica is het belangrijk om regelmatig te controleren op:

• Gewicht (voor vochtbalans)
• Bloeddruk
  
• Elektrolyten (vooral natrium en kalium)
  
• Nierfunctie

Hartglycosiden

• Positief inotroop effect: Ze versterken de contractiekracht van het hart, waardoor het hart efficiënter bloed kan rondpompen. Dit is vooral nuttig bij hartfalen, waar de pompfunctie verminderd is
• Negatief chronotroop effect: Ze verlagen de hartfrequentie, wat het hart minder belast.
  
• Negatief dromotroop effect: Ze vertragen de geleiding van elektrische prikkels via de AV-knoop, wat helpt bij het reguleren van een te snelle hartslag bij ritmestoornissen

Bijwerkingen hartglycosiden

• Nauwe therapeutische breedte: De grens tussen een werkzame en een toxische dosis is klein.
  
• Bijwerkingen kunnen zijn: misselijkheid, wazig zien (geelgroene waas), hartritmestoornissen.
  
• Digoxine-intoxicatie is een bekend risico, vooral bij ouderen of bij nierfunctiestoornissen

Volgende week; 

Angina pectoris 

Hartritmestoornissen 

Lezen hoofdstuk 18.3 t/m 18.7