Hoofdstuk 2: Meer voedsel, meer mensen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Je telefoon ligt in je kluis/tas.

Zichtbaar? Inleveren! 📵

     Ons huiswerk is klaar wanneer dit 

verwacht wordt. 

     Je laptop ligt dicht klaar op tafel.

Je schrift en pen

    liggen klaar op tafel. 📖✍

Zijn er vragen of heb je iets niet af/bij?

Laat van je horen! 🔊

OPDRACHT 1: DE STAD

Handige links!

Magister

Apprentice

Hoofdstuk 2: Meer voedsel, meer mensen 

OPDRACHT 1:  DE STAD

Handige links!

Magister

Apprentice

GROEPEN

CLPM

          bord

Derbas

Arman

Merve

Phaedra

Yara

Nabil

Eflin

Merkeb

Noa

Ghaith

YSoraya

Mohammed

Richard

Niklas

Floor

Manar

Fay

Deva

Wesam

Elias

Loet

Duke

Yousri

GROEPEN

CLPM

          bord

Noa

Filou

Merve

Noren

Bayram

Joey

Ties

Fabian

Farah

Sara

Yaymy

Stijn

Kyan

Ayrton

Susan

Erin

Berat G

Enes

Lynn

Kalina

Berat K

Binaim

GROEPEN

CLPM

          bord

Noa

Filou

Kate

Noren

Bayram

Joey

Ties

Fabian

Farah

Sara

Yaymy

Stijn

Kyan

Ayrton

Susan

Erin

Berat G

Enes

Lynn

Kalina

Berat K

Binaim

Wat	Tijd / hoe
Alvast lezen van de reader	x min samen
Uitleg van het hoofdstuk en aantekeningen	x min samen
Verplichtte opdrachten maken	x min samen/zelf
Aan de ster opdrachten werken	Overige tijd zelf
	totaal: 40 min

Lesplan

Wat	Tijd / hoe
Verkorte uitleg van het hoofdstuk	x min zelf
Optioneel: Meeluisteren verlengde uitleg	x min zelf
Verplichtte opdrachten maken	x min zelf
Aan de ster opdrachten werken	Overige tijd zelf
	totaal: 40 min

Wat	Tijd / hoe
Verkorte uitleg van het hoofdstuk	x min zelf
V erplichtte opdrachten maken	x min zelf
Aan de ster opdrachten werken	Overige tijd zelf
	totaal: 40 min

• Houtkamp GPL
  
• Tijd voor geschiedenis
• Mundo
  
• Quizlet (live)
• WRTS (live)
• Blooket (play)
• Quizizz

Het sterrensysteem: scoor je eigen punten

⭐ (per hoofdstuk)	Keuzemenu ⭐⭐ (per periode)	⭐⭐⭐(per periode)
- Alle opdrachten bijhouden - Aantekeningen bijhouden - Begrippenlijst/papieren flashcards - Samenvatting - Invulblad maken - Presentatie maken - Mindmap maken Tijdens de les: Actieve houding aannemen, vragen beantwoorden, vragen stellen.	- Tijdbalk hele hfst met uitleg - Eigen oefentoets maken - Eigen blooket/quiz maken - Informatieve video over een van de kernbegrippen (check dit eerst bij mij). - Lijst met bronnen/afbeeldingen zoeken bij de stof. andere ideeën > bespreek het!	- Verslag van een film over het onderwerp. - Boekverslag. - Social media profiel maken - andere ideeën > bespreek het!

Beloningen

0-10 : niets

10-20: mini spiekbriefje

20-30: 0,1 bij op de toets

🟢 > 1 ⭐ 

🟡 > 2 ⭐

🔴 > 3 ⭐

Hoofddoel:

 

Ik kan uitleggen hoe het leven van mensen veranderde door naar de stad te verhuizen. 

Halknwe

Subdoelen:

Ik kan uitleggen wat het drieslagstelsel is en wat voor een gevolgen dit had. 

Ik kan uitleggen wat ambachten zijn, wat gilden zijn en hoe deze werken. 

Ik kan uitleggen wat stadsrechten zijn. 

Ik kan uitleggen wat Hanzesteden zijn.

De leerdoelen: deze les

Landbouw

Rond het jaar 1000 veranderde de landbouw in Europa. Door nieuwe technieken, zoals het drieslagstelsel, konden boeren hun akkers efficiënter gebruiken en dus meer voedsel verbouwen. Ook werd de ijzeren ploeg gebruikt, en gingen boeren met paarden ploegen in plaats van ossen – dat ging sneller. Door deze verbeteringen groeide de voedselproductie, waardoor er meer mensen geboren werden en langer bleven leven. Dit zorgde voor een sterke bevolkingsgroei.

Verkorte instructie

Ambacht

Omdat niet iedereen meer op het land hoefde te werken, konden mensen zich specialiseren in andere beroepen. Zo ontstonden de eerste ambachtslieden, zoals bakkers, smeden en mandenmakers. Zij maakten hun producten met de hand en verkochten die op markten in de stad. Doordat het veiliger werd (o.a. minder invallen van Vikingen), groeide de handel en begonnen steeds meer mensen in de buurt van markten te wonen.

Verkorte instructie

Stadsrechten

Langzaam ontstonden er steden. Als een dorp stadsrechten kreeg van een heer, mocht het bijvoorbeeld een stadsmuur bouwen of een markt houden. De meeste steden lagen aan rivieren, omdat transport over water veel makkelijker was. Mensen gingen steeds vaker met geld betalen in plaats van ruilhandel te doen. Zo werd de stad een centrum van handel en ambacht.

Verkorte instructie

Hanze en gilden

Sommige steden sloten zich aan bij een handelsverbond, zoals de Hanze. Hanzesteden werkten samen en gaven kooplieden voordelen, zoals veiliger reizen en lagere belastingen. Binnen de stad zelf waren er ook gilden: groepen ambachtslieden van hetzelfde vak. Die stelden regels op voor kwaliteit, prijzen en opleiding. Zo ontstond er meer orde en samenwerking in de groeiende steden.

Verkorte instructie

Landbouw

Rond het jaar 1000 produceerde Europa meer voedsel. Dit kwam door ontwikkelingen in de landbouw. Een daarvan was het drieslagstelsel. Hierbij werden akkers beter bewerkt en konden boeren meer oogsten. Ze gebruikten toen ook paarden in plaats van ossen om te ploegen. Dit ging sneller. Ook ontginning en het gebruik van de ijzeren ploeg leverden meer voedsel op. Daardoor konden meer mensen langer blijven leven. En konden er ook meer baby's geboren worden. Die werden dan ook weer volwassen mensen, die baby's kregen, enzovoort. De Europese bevolking groeide dus.

Verlengde instructie

Ambachten

Omdat er meer voedsel werd verbouwd, hoefde niet iedereen meer boer te zijn. Mensen konden zich ook in een ander beroep specialiseren. Bij deze beroepen (ambachten) werden producten met de hand gemaakt. De eerste ambachtslui waren broodbakkers, hoefsmeden en mandenmakers. Om hun spullen te verkopen, reisden zij naar een markt in een stad. Sommige

ambachtslieden gingen in steden wonen. Rond het jaar 1000 werd het al veiliger om te reizen, omdat de invallen van de Vikingen stopten. Daardoor nam de handel nog verder toe.

Verlengde instructie

Ambachten

Omdat er meer voedsel werd verbouwd, hoefde niet iedereen meer boer te zijn. Mensen konden zich ook in een ander beroep specialiseren. Bij deze beroepen (ambachten) werden producten met de hand gemaakt. De eerste ambachtslui waren broodbakkers, hoefsmeden en mandenmakers. Om hun spullen te verkopen, reisden zij naar een markt in een stad. Sommige

ambachtslieden gingen in steden wonen. Rond het jaar 1000 werd het al veiliger om te reizen, omdat de invallen van de Vikingen stopten. Daardoor nam de handel nog verder toe.

Verlengde instructie

Opkomst van steden

De meeste handelswaar ging over water. Een markt was dus vaak bij een rivier en een kasteel of klooster. Soms gaf de lokale edelman horigen de kans tegen betaling te verhuizen naar een plaats dichtbij een markt. Daar konden ze dan gemakkelijker groenproducten verkopen of een ambacht gaat uitoefenen. Kreeg een plaats van de lokale heer stadsrechten, dan mocht ze een stadsmuur bouwen ter bescherming van de inwoners en hun rijkdom. Vóór 1000 werden

producten nog met elkaar geruild, daarna begonnen mensen weer geld te gebruiken.

Verlengde instructie

Hanzesteden

Sommige steden maakten afspraken met elkaar, zoals in een handelsverbond met andere steden. Een voorbeeld was de Hanze. Die bood kooplieden van de

Hanzesteden voordelen:

❖ Kooplieden reisden voortaan vaak samen, want dit was veiliger.

❖ Kooplieden hoefden minder belasting te betalen bij binnenkomst van

een (andere) Hanzestad.

❖ Kooplieden maakten met elkaar prijsafspraken.

Verlengde instructie

Gilden

Ook binnen steden waren er afspraken over handel. Elke stad had meerdere gilden. Die hadden veel macht in een stad. Je mocht pas een ambacht uitoefenen als je lid was van een ambachtsgilde. Elk gilde zorgde voor:

❖ Regels over prijs en kwaliteit van de producten.

❖ Opleiding van ambachtslieden.

❖ Familiezorg als een gildelid ziek werd of stierf.

Verlengde instructie

Hoofddoel:

 

Ik kan uitleggen hoe het leven van mensen veranderde door naar de stad te verhuizen. 

Halknwe

Subdoelen:

Ik kan uitleggen wat het drieslagstelsel is en wat voor een gevolgen dit had. 

Ik kan uitleggen wat ambachten zijn, wat gilden zijn en hoe deze werken. 

Ik kan uitleggen wat stadsrechten zijn. 

Ik kan uitleggen wat Hanzesteden zijn.

De leerdoelen: deze les

Wat: Verplichte opdrachten H2: 

1 tm 6, 8, 11 tm 22, 25,26

Waar: Reader

 Wanneer: 15 - 20 minuten

Hoe: Zelf in stilte of met je buurman/buurvrouw zachtjes overleggen.

Klaar? Verder met het sterrensysteem

Zijn er vragen of heb je iets niet af/bij?

Laat van je horen! 🔊

Zelf aan de slag

Handige links!

• Goaly
• Tijd voor geschiedenis