Didactisch Handelen 2 - Bijeenkomst 2: Design _AMBER EN ROB

Welkom!


Didactisch Handelen 2: ontwerpen van onderwijs
Bijeenkomst 2: design
5  juni 2025 - Amber en Rob
1 / 54
next
Slide 1: Slide
DidactiekHBOStudiejaar 2

This lesson contains 54 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 200 min

Items in this lesson

Welkom!


Didactisch Handelen 2: ontwerpen van onderwijs
Bijeenkomst 2: design
5  juni 2025 - Amber en Rob

Slide 1 - Slide

Programma
  • 09:00 - 09:10 - Even inchecken
  • 09:10 - 09:20 Eindopdracht Didactisch Handelen 2
  • 09:20 - 10:00 1:
    Constructive aligment (backwards design)
    Leerdoelen formuleren + peer-check
  • Pauze
  • 10:15 - 11:15 2:
    Toetsing & kwaliteitseisen
    >>> Werksessie - leerdoelen, toetsmatrijs en toetsvormen
  • 11:15 - 12:15 3:
    Storyboard
    >>> Werksessie toetsmatrijs en storyboard
  • 12:15 - 12:45 Formatief evalueren & voorbereiding bijeenkomst 3
  • Vooruitblik en afronding

Slide 2 - Slide

1
3
2

Slide 3 - Slide

Zo stap ik vandaag de les in....
Ik heb me goed voorbereid, dus kom maar op!
Ik laat me verrassen vandaag wat er komt en waar het over gaat
Ik zie er een beetje tegenop vandaag, vanwege.....
Ik stap er het liefst meteen weer uit ;)

Slide 4 - Poll

Planning Didactisch Handelen 2








Inleverdatum: 18 september 2025 
15 mei
Bijeenkomst 1: Analyse
5 juni

Bijeenkomst 2: Design

19 juni
Bijeenkomst 3: Develop

26 juni
Bijeenkomst 4:
Implement & Evaluate

Op afspraak met Amber/Rob:
28 augustus (middag)
Bijeenkomst 5: Consultatie
online Teamsoverleg met leerteam & trainer

Slide 5 - Slide

Leerdoelen bijeenkomst 2 >>> DESIGN
  • Je bepaalt de leerdoelen voor jouw lessenserie aan de hand van het kwalificatiedossier en je verwerkt deze in een passende toetsmatrijs.

  • Je verantwoordt hoe jouw toets voldoet aan de kwaliteitseisen van toetsing.

  • Je legt het constructive alignment uit van je onderwijsontwerp.

  • Je beschrijft hoe je feedback als middel inzet bij het leerproces van je studenten (formatief evalueren).

Slide 6 - Slide

Eindopdracht Didactisch Handelen 2

Slide 7 - Slide

Denk aan feedback experts!

Slide 8 - Slide

Deze vragen heb ik nog, die ik graag eerst beantwoord wil....

Slide 9 - Open question

Constructive             Alignement

Slide 10 - Slide

Backwards design
1️⃣ Wat moeten mijn leerlingen/studenten kennen en kunnen?
2️⃣ Hoe stel ik vast of ze daar zijn aangekomen, of goed op weg zijn?
3️⃣ Welke activiteiten en ervaringen bied ik aan om hen daar te brengen?


Slide 11 - Slide

1

Slide 12 - Slide

Wat kan er misgaan?
👉 𝗧𝗲 𝗺𝗮𝗸𝗸𝗲𝗹𝗶𝗷𝗸/𝗺𝗼𝗲𝗶𝗹𝗶𝗷𝗸 (destructive alignment)
Als je doelen niet aansluiten bij het niveau en de voorkennis, raken je lerenden gedemotiveerd. Dit ondermijnt je effectiviteit.

👉 𝗗𝗼𝗲𝗹𝗲𝗻 𝘀𝗹𝘂𝗶𝘁𝗲𝗻 𝗻𝗶𝗲𝘁 𝗮𝗮𝗻 𝗯𝗶𝗷 𝘁𝗼𝗲𝘁𝘀𝗶𝗻𝗴 (cognitive disalignment)
Bijvoorbeeld: je wilt dat leerlingen verkeersregels kunnen uitleggen, maar bij de toets laat je ze die regels toepassen op de fiets. De toets sluit niet aan op het beoogde denkniveau.

Slide 13 - Slide

Wat kan er misgaan?
👉 𝗔𝗰𝘁𝗶𝘃𝗶𝘁𝗲𝗶𝘁𝗲𝗻 𝘀𝗹𝘂𝗶𝘁𝗲𝗻 𝗻𝗶𝗲𝘁 𝗮𝗮𝗻 𝗯𝗶𝗷 𝘁𝗼𝗲𝘁𝘀𝗶𝗻𝗴 (constructive disalignment)

Bijvoorbeeld: studenten werken wekenlang aan complexe groepsprojecten waarin ze kritisch denken oefenen, maar je toetst alleen feitenkennis met een meerkeuzetoets.

👉 𝗧𝗲 𝘀𝘁𝗲𝗿𝗸𝗲 𝗳𝗼𝗰𝘂𝘀 𝗼𝗽 𝗹𝗲𝗲𝗿𝘂𝗶𝘁𝗸𝗼𝗺𝘀𝘁𝗲𝗻 (rigid alignment)
Soms wordt het principe zo rigide toegepast dat je curriculum dichtgetimmerd raakt. Er is dan weinig ruimte voor flexibiliteit, spontaniteit en diep leren. Alles is keurig afgestemd, maar voelt beklemmend en weinig inspirerend. Overvol, bovendien.

Slide 14 - Slide

Wat kan er misgaan?
👉 𝗚𝗼𝗲𝗱 𝗮𝗳𝗴𝗲𝘀𝘁𝗲𝗺𝗱, 𝗺𝗮𝗮𝗿 𝗱𝗼𝗱𝗲𝗹𝗶𝗷𝗸 𝘀𝗮𝗮𝗶 (oppervlakkige alignment)
Stel, je leerdoel is: „Studenten moeten de principes van methoden en statistiek herkennen.” Je geeft acht weken lang colleges waarin exact wordt verteld wat er straks gevraagd wordt in de toets. Daarna volgt een multiple-choice-toets die precies deze principes bevraagt. Perfect afgestemd, maar tegelijkertijd voorspelbaar, weinig uitdagend en allesbehalve inspirerend.

👉 𝗔𝗜 𝘃𝗲𝗿𝘀𝘁𝗼𝗼𝗿𝘁 𝗮𝗳𝘀𝘁𝗲𝗺𝗺𝗶𝗻𝗴 (alignment onder druk)
Alles was goed afgestemd, maar toen kwam ChatGPT. Bijvoorbeeld: je gebruikte jarenlang succesvol essayopdrachten als afsluitende toetsvorm, waarbij leerlingen/studenten thuis een betoog schreven. Dankzij AI weet je niet langer zeker of de essays nog door studenten zelf geschreven worden. 

Slide 15 - Slide

Leerdoelen formuleren

Slide 16 - Slide

Leerdoelen formuleren
Hoe formuleer je concrete leerdoelen?

  • Actief werkwoord
    Wat moet de student met de leerstof doen?
  • Inhoud
    Over welke inhoud gaat de leerstof?
  • Context / randvoorwaarden
    Onder welke omstandigheden handelt de student?

Slide 17 - Slide

Leerdoelen formuleren
Hoe formuleer je concrete leerdoelen?

  • Actief werkwoord
    Wat moet de student met de leerstof doen?
  • Inhoud
    Over welke inhoud gaat de leerstof?
  • Context / randvoorwaarden
    Onder welke omstandigheden handelt de student?

"Je formuleert concrete leerdoelen die voldoen aan de 3 inhoudskenmerken."

Slide 18 - Slide

Leerdoelen formuleren
Hoe formuleer je concrete leerdoelen?

  • Actief werkwoord
    Wat moet de student met de leerstof doen?
  • Inhoud
    Over welke inhoud gaat de leerstof?
  • Context / randvoorwaarden
    Onder welke omstandigheden handelt de student?

"Je formuleert concrete leerdoelen die voldoen aan de 3 inhoudskenmerken."

Slide 19 - Slide

Leerdoelen: peer-check
tweetallen, 2 x 10 min.
Ga kort in gesprek met elkaar en evalueer het volgende:
- Heb je al leerdoelen voor jouw vak/lessenserie kunnen formuleren?
(zo nee, pak een 'oud' leerdoel)
- Voldoen ze aan de criteria Actief werkwoord + Inhoud + Context / randvoorwaarden
- Hoe zijn ze verspreid over Bloom/Romiszovski?
- Is er verband tussen de leerdoelen en het Kwalificatiedossier van jouw vak/opleiding?





andrearubele.com

Slide 20 - Slide

Pauze
Denk na over de vraag:
"Wat is het doel van een toets?"

Slide 21 - Slide

Slide 22 - Slide

1

Slide 23 - Slide

Toetsing en kwaliteitseisen

Slide 24 - Slide

de matrijs
zelfst.naamw. (m./v.)
- holle gietvorm voor drukletters, 
stempels en muntstukken
- voorwerp dat wordt gebruikt om 
identiek gevormde voorwerpen te maken








- vandale.nl
- https://www.woorden.org/woord/matrijs

Slide 25 - Slide

Toetsmatrijs
Wat is een toetsmatrijs?

In je toetsmatrijs koppel je de leerdoelen aan de taxonomie die je kiest:

  • Taxonomie van Bloom: geschikt voor theorievakken
  • Taxonomie van Romiszowski: geschikt voor praktijkvakken

In Brightspace vind je voor beide taxonomieën een voorbeeld-toetsmatrijs. Voorbeelden vind je ook terug in de voorbeeld beroepsproducten van oud-pdg'ers.

Slide 26 - Slide

Slide 27 - Slide

Slide 28 - Slide

2

Slide 29 - Slide

Slide 30 - Slide

Summatief vs. formatief 
Kwalificerend toetsen = summatief
Passief leren
Ontwikkelingsgericht toetsen = formatief
Actief leren
Beslissing: goed / niet goed
Diagnostisch
Homogeen
Heterogeen

Duidelijkheid over criteria

Duidelijkheid over criteria
Hoe meer je goed doet, hoe hoger de beoordeling

Fouten maken mag
Objectief oordeel door assessor

Feedback als voorwaarde om te leren

Slide 31 - Slide

Slide 32 - Slide

Slide 33 - Slide

Kwaliteitseisen voor toetsing

Slide 34 - Slide

Kwaliteitseisen voor toetsing
Validiteit
Meet je wat je wilt meten?
a) Gaat de toets over alle leerstof?
b) Meet je op het niveau dat je wilt meten?
Transparant
Is de toets voor alle betrokkenen transparant georganiseerd? Denk aan:
a) instructie
b) cesuur
c) beschikbare tijd
d) toegestane hulpmiddelen
Betrouwbaarheid
Is het resultaat van de toets bij herhaalde meting hetzelfde?
Bruikbaar (representatief)
Zijn er verantwoorde keuzes gemaakt?

Slide 35 - Slide

Slide 36 - Slide

Jaimy gaat starten met de opleiding Schoonheidsspecialist niveau 3. Tijdens de uitgebreide intake maakt ze een intaketoets om haar niveau van Nederlands te bepalen. Ze scoort op de toets onder 2F. Omdat het minimale instroomniveau voor een mbo-opleiding 2F is, moet Jaimy verplicht extra lessen en ondersteuning volgen in het eerste jaar van de opleiding. Deze intaketoets is…
A
ontwikkelingsgericht (formatief)
B
voorwaardelijk ontwikkelingsgericht (formatief)
C
summatief

Slide 37 - Quiz

Quinten studeert voor Technicus Elektrotechniek. In een van de theorievakken die hij volgt, wordt thematisch gewerkt. Elk thema duurt vier weken, en wordt afgesloten met een thematoets. Als je een onvoldoende haalt voor de thematoets, mag je niet starten met het volgende thema. Deze thematoets is…
A
ontwikkelingsgericht (formatief)
B
voorwaardelijk ontwikkelingsgericht (formatief)
C
summatief

Slide 38 - Quiz

Yuri is docent logistiek. Hij is door een brancheorganisatie gevraagd om mee te denken in de ontwikkeling van een nieuwe Proeve van Bekwaamheid, waarmee bij een student direct kerntaak 1 en 2 uit het kwalificatiedossier kunnen worden geëxamineerd. Een Proeve van Bekwaamheid is…
A
ontwikkelingsgericht (formatief)
B
voorwaardelijk ontwikkelingsgericht (formatief)
C
summatief

Slide 39 - Quiz

Sadé is bijna klaar met de opleiding Verpleegkunde. In haar laatste jaar moest zij een portfolio bijhouden van verschillende verpleegkundige handelingen die zij heeft uitgevoerd op stage. Aan de hand van het portfolio vindt haar examengesprek plaats. Sadé heeft haar portfolio net ingeleverd, en krijgt nu te horen dat ze niet op eindgesprek mag komen. In haar portfolio ontbreken de 2 vereiste feedbackformulieren van haar praktijkbegeleider. Deze feedbackformulieren zijn…
A
ontwikkelingsgericht (formatief)
B
voorwaardelijk ontwikkelingsgericht (formatief)
C
summatief

Slide 40 - Quiz

Finn is eerstejaars student Manager Retail en hij is net klaar met zijn eerste BPV-periode bij een grote supermarktketen. Deze stage rondt hij af met een eindgesprek, dat hij voert met een docent van de opleiding en zijn praktijkbegeleider. Als het eindgesprek met een onvoldoende wordt beoordeeld, mag Finn niet door naar het tweede jaar van de opleiding. Het eindgesprek is…
A
ontwikkelingsgericht (formatief)
B
voorwaardelijk ontwikkelingsgericht (formatief)
C
summatief

Slide 41 - Quiz

Ronald is docent rekenen bij de opleiding ICT-beheerder. Zijn studenten zijn aangemeld voor het Centraal Examen rekenen, dat over enkele weken plaatsvindt. Hij laat zijn studenten nu daarom elke eerste les van de week digitaal een deel van een oefenexamen maken. Hij analyseert de resultaten van de oefenexamens, bespreekt dit na en richt de overige lessen van de week op de onderdelen die zijn studenten minder goed maken. Het oefenexamen is…
A
ontwikkelingsgericht (formatief)
B
voorwaardelijk ontwikkelingsgericht (formatief)
C
summatief

Slide 42 - Quiz

Werksessie met keuzemenu
- leerdoelen, toetsmatrijs en toetsvormen  +/- 10:30-11:15 uur
  • A. In klein gezelschap doornemen voorbeelden toetsmatrijs Brightspace

  • B: Formuleer leerdoelen voor je lessenserie  en plaats ze in de toetsmatrijs
WAT MOETEN MIJN STUDENTEN KENNEN EN KUNNEN?
>>> Verder vaststellen overkoepelende leerdoelen voor de lessenserie (ook wel 'leerresultaten' of 'leeruitkomsten' genoemd),
vaak rechtstreeks uit het kwalificatiedossier.
>>> Deel de doelen taxonomisch in > aanleiding voor toetsvorm!


  • C. welke toetsvormen zijn geschikt voor het 'aftoetsen' van je leerdoelen?
>>> Hoe kan je de kwaliteitseisen van toetsing hierin meenemen:
VALIDE, BETROUWBAAR, TRANSPARANT, REPRESENTATIEF

Tip: vul je leerdoelen  in in je toetsmatrijs en het storyboard (zie Brightspace) of maak gebruik van formats eigen opleiding

Slide 43 - Slide

3

Slide 44 - Slide

Storyboard 
Storyboard: het grofontwerp van jouw vak. Het storyboard bevat:

  • Algemene informatie over het vak (leeruitkomsten, korte beschrijving van de toets, kernbegrippen en de koppeling met de Beroepspraktijk)
  • Leerdoelen per les
  • Onderwijsactiviteiten per les op hoofdlijnen (voorbereiding, instructievormen, werkvormen en huiswerk)
  • Vormen van differentiatie, formatief evalueren en digitale werkvormen (blended learning)

Slide 45 - Slide

Werksessie met keuzemenu 
+/- 11:30-12:15 uur
  •  werk verder aan B en/of C

  •  Maak een start met je storyboard
HOE STEL IK VAST OF STUDENTEN DAAR ZIJN AANGEKOMEN OF GOED OP WEG ZIJN?
>>> De grofmazige opbouw van de lessenserie
>>> Specifieke leerdoelen per les van de lessenserie



Slide 46 - Slide

Werksessie met keuzemenu
B. In klein gezelschap doornemen voorbeelden toetsmatrijs

A: Formuleer leerdoelen voor je lessenserie:
  • Overkoepelende leerdoelen voor de lessenserie (ook wel 'leerresultaten' of 'leeruitkomsten' genoemd), vaak rechtstreeks uit het kwalificatiedossier.
  • Specifieke leerdoelen per les van de lessenserie





C. Eerder klaar? Werk verder aan je toetsmatrijs.

Slide 47 - Slide

12:15 - 12:45

Slide 48 - Slide

Slide 49 - Slide

Formatief evalueren

Slide 50 - Slide

Formatief evalueren

Slide 51 - Slide

Vooruitblik en afronding

Slide 52 - Slide

Vooruitblik 
Volgende bijeenkomst: Develop (19 juni)
We gaan aan de slag met het detailontwerp van je lessenserie, met focus op formatief evalueren en differentiatie.

Voorbereiding:
  • Analysefase afronden
  • Noteer je leerdoelen in het storyboard 
  • Noteer je leerdoelen in de toetsmatrijs --> maak je toetsmatrijs zo goed als compleet
  • Neem allemaal 1 vorm van 'formatief evalueren' mee die je kunt inzetten in je lessenserie.




Slide 53 - Slide

Zo stap ik vandaag de les uit....
Energiek, ik heb lekker gewerkt!
Moe, maar wel voldaan!
Ik zie door de bomen het bos niet meer.
Ik geef graag zelf antwoord op deze vraag

Slide 54 - Poll