NOVA H10.2 les 2 Vorming van vetten

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

les 2 Vorming van vetten

NOVA H10.2

5HAVO

Leerdoelen

• Je  weet wat de functie is van vetten in onze voeding;
• Je weet hoe vetten zijn opgebouwd;
• Je kunt een reactievergelijking in structuurformules  geven van de vorming van vetten
• Je weet wat het verschil is tussen verzadigde en onverzadigde vetten 

Functie van vetten

• Energiebron en reserve opslag voor energie.
• Opbouw van de celmembraan.
• Isoleren en beschermen van organen.
• Bouwsteen voor hormonen.

Bouw van vetten: vetten zijn esters

bijvoorbeeld:    methanol  + butaanzuur

Weet je het nog?

Hoe heet dit type reactie?

Geef de reactievergelijking in structuur-

formules van de vorming van de ester uit 

propaan-1-ol en ethaanzuur.

Vet = ester van glycerol + vetzuur

• Zoek in Binas de systematische naam van glycerol
• Teken de structuurformule van glycerol
• Zoek in Binas de structuurformule op van vetzuren
• Hoeveel vetzuurmoleculen kunnen reageren met 1 molecuul glycerol?

Teken de structuurformule van het vet dat ontstaat uit 1 molecuul glycerol en 3 moleculen stearinezuur. De lange koolstofstaart van stearinezuur mag je afkorten als ~C₁₇H₃₅ .

Vorming van vetten: Binas 67G1

Binas 67G2

glycerol     +          vetzuren

vet (triglyceride)             +      water   

Uit de naam de structuur van het vet afleiden:

• het deel dat afkomstig is van glycerol noem je glyceryl-
• de uitgang van het vetzuur eindigt op -aat bijv. stearaat (van stearinezuur)
• telwoord  geeft het aantal vetzuren aan

• Voorbeeld: glyceryltristearaat teken je dus zo:

         (= vet van glycerol + 3x stearinezuur)

Geef de systematische naam van dit vet. Gebruik Binas tabel 67G.

1. glyceryltrilinolaat
2. glyceryltrioleaat
3. glyceryltripalmitaat
4. glyceryltristearaat

Welke vetzuren zijn in dit vet veresterd?

1. 2x oliezuur 1x palmitinezuur
2. 2x stearinezuur 1x palmitinezuur
3. 2x palmitinezuur 1x oliezuur
4. 2x palmitinezuur 1x stearinezuur

Welke vetten passen het best in een gezond voedingspatroon?

1. Verzadigde vetten
2. Onverzadigde vetten
3. Transvetten
4. Geen vetten

Verzadigde en onverzadigde vetten

• Verzadigd vetzuur = alleen enkele C-C bindingen aanwezig.
• Onverzadigd (enkelvoudig of meervoudig) vetzuur = 1 of meer dubbele C=C bindingen aanwezig.

Hoeveel C=C bevat dit vetmolecuul?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

uitleg

verzadigd vetzuur:

De koolstofstaart heeft 2x zoveel H's als C plus één extra aan het eind:

~CnH2n+1 dus: ~C17H35

 en ~C₁₅H₃₁

onverzadigd vetzuur:

voor elke C=C in de keten zijn er 2 H's minder, dus bij 17 C's en 33H's is er 1x C=C. Dit vetzuur komt 2x voor in het molecuul.

Door de C=C in ketens van onverzadigde vetzuren liggen vetzuurketens minder geordend en is de afstand tussen de vetmoleculen groter. De vdWaalsbinding is hierdoor zwakker. Hierdoor ligt het smeltpunt van onverzadigde vetten lager

Eigen werk

Bestudeer H10.2 uit het boek

Maak je graag samenvattingen? Doe dat dan nu!

Maak opgave 12 + 14 + 15ab

Kijk je werk na