Oefentoets H6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat gaan we deze les doen?

• Theorie H6;
• Oefentoets H6 maken.  

Tekst en publiek

Een schrijver houdt altijd rekening met zijn publiek, want anders bereikt hij zijn doel niet. 

Hoe zie je voor welk publiek de tekst bedoeld is?

• het onderwerp – Een tekst over de nieuwste schoolagenda’s is voor jongeren en een tekst over uitjes met je kleinkinderen is voor ouderen.
  
• de bron – Een tekst in Fashionista is voor meisjes en een tekst op de website van Power Unlimited is meer voor jongens. Zo zijn er ook bladen en websites voor vrouwen (LINDA.), mannen (AutoWeek), tuinliefhebbers (Groei & Bloei), dancefanaten (DJ Mag NL) en ga zo maar door. Dagbladen zijn meestal gericht op een algemeen publiek.

Hoe zie je voor welk publiek de tekst bedoeld is?

• het taalgebruik – Een tekst in een jongerenkrant heeft korte zinnen en weinig moeilijke woorden. Een wetenschappelijke tekst heeft vaak lange zinnen en veel moeilijke woorden.
  

– In teksten die voor een specifiek publiek zijn bestemd, lees je meer jargon (vaktermen), zoals ‘blancheren’ en ‘julienne’ in recepten voor kookfanaten.

– Teksten voor jongeren herken je vaak aan typische jongerenwoorden, zoals ‘epic’ en ‘wreed’; ook word je als lezer dan meestal met ‘jij’ en ‘jou’ aangesproken.

• de lay-out – Advertenties, teksten voor jongeren en populaire weekbladen voor een breed publiek (zoals Quest, Glossy) zijn vaak rijk geïllustreerd en hebben meestal grote koppen en veel kleuren. Tijdschriften voor een kleiner publiek (zoals Onze Taal, New Scientist) hebben niet zoveel illustraties en zijn vaak zakelijker opgemaakt.

Dus opgesomd:

Je ziet aan de volgende dingen voor wie de tekst bedoeld is: 

• Het onderwerp
• De bron
• Het taalgebruik 
• De lay-out 

Waaraan kun je zien voor welk publiek een tekst is geschreven? Er zijn meerdere antwoorden mogelijk.

Lees nu tekst 1

Wat is het onderwerp van de tekst?

1. achtbaancursus
2. achtbanen
3. angsten overwinnen
4. bange moeders

Deze informatie heb je nodig voor de volgende vraag

Het tekstgedeelte na de inleiding kan in vier delen verdeeld worden:

- deel 1: alinea 3 en 4

- deel 2: alinea 5, 6 en 7

- deel 3: alinea 8 en 9

- deel 4: alinea 10

Bedenk een passend kopje boven deel 3.

‘Vliegangst bestaat helemaal niet.’ (al. 4) Is dit een feit of een mening? Leg je antwoord uit.

‘De benaming is volgens hem een kapstok voor andere angsten als hoogtevrees, angst om opgesloten te worden (claustrofobie) of controledwang.’ (al. 4) Wat bedoelt Lucas van Gerwen daarmee?

‘Om te beginnen’ (al. 5) geeft het begin van een opsomming aan. Waaruit bestaat deze opsomming?

In haar verslag van de cursusdag gebruikt de auteur een chronologisch verband. Noteer uit de alinea’s 7 tot en met 10 drie verschillende signaalwoorden waaraan je dat kunt zien.

Wat is de hoofdgedachte van de tekst?

1. Als je bang bent voor achtbanen, kun je bij Walibi Holland een cursus volgen.
2. Als je een achtbaancursus hebt gevolgd, ben je nooit meer bang voor achtbanen.
3. Als je een achtbaancursus hebt gevolgd, ga je achtbanen weer leuk vinden.
4. Als je kinderen hebt, durf je niet meer in achtbanen.

Voor welk publiek is deze tekst geschreven? Leg je antwoord uit.

Wat betekent 'chronologische volgorde'?

Aan welke signaalwoorden kun je een mening herkennen?

Dit moet je kennen voor de toets:

• H1: hoofdzaken, bijzaken en kernzinnen; 
• H2: concluderend, redengevend, oorzakelijk verband; 
• H3: doel-middel, vergelijkend, samenvattend verband; 
• H4: feiten, meningen en argumenten (en hoe herken je ze?);
• H5: hoe moet je kritisch lezen?; 
• H6: hoe herken je voor welk publiek de tekst geschreven is?

Voor alle theorie geldt: leer het uit je hoofd en herken de theorie in teksten!