Bi-3H-9.6 versie 2-Bloedtransfusie (Paulien)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Terugblik 9.4

Wat weet je nog van vorige lessen?

Wat zit er in een griep vaccinatie ?

1. Antistoffen
2. Antigenen
3. Vreetcellen
4. Een beetje van het verzwakte virus

Infectieziekten, wat zijn dat?

1. antistoffen die ontstaan als je ziek bent
2. stoffen die je ingespoten krijgt bij een vaccinatie
3. ziekten die erfelijk zijn
4. ziekten waarmee je anderen kunt besmetten

Beschrijf wat antigenen zijn

Ontsteking

1. is een reactie van je lichaam op een infectie
2. is een ziekte die je maar 1 x kunt krijgen
3. is een infectie
4. is een erfelijke ziekte

Wat is de beste omschrijving voor "Immuun"

1. je wordt niet (meer) ziek van een ziekteverwekker dankzij de geheugencellen
2. behoorlijk ziek worden van een ziekte die is binnengedrongen (besmet)
3. een lichaamsvreemde stof die je lichaam binnen komt
4. een spuit krijgen met zwakke ziekteverwekkers waar je antstoffen tegen gaat maken

*9.6 Bloedtransfusies

*9.6 leerdoelen

• Wanneer heb je bloed nodig?
• Van wie kun je bloed krijgen
• Wat betekent + en - in je bloedgroep

*9.6 begrippenlijst

• bloedtransfusie-bloeddonor
• bloedgroep-bloedklontering-universele ontvanger-universele donor
• resusfactor-resusantigeen-resuspositief(Rh+)-resusnegatief(Rh-)-resusziekte

Bloedtransfusie

Wat wordt gebruikt van donorbloed?

• Rode bloedcellen (na ongeluk) 
  
• Bloedplasma (bij brandwonden, ernstige infecties) 
  
• Bloedplaatjes (bij leukemie) 
  

kijkopdracht

Bekijk de volgende video.

Probeer de volgende vraag te beantwoorden:

Hoe verschillen bloedgroepen van elkaar?

Overzicht van de bloedgroepen?

Bloedgroep	antigenen	antistoffen
A	A	anti-B
B	B	anti-A
AB	AB	-
O	-	anti-A en anti-B

Welke factoren zijn belangrijk voor het ontstaan van bloedgroepen?

bloedgroep A

Bloedgroep B

Bloedgroep AB

Bloedgroep O

Geen antigeen 

Antigeen A

Antigeen AB

Antigeen B

bloedgroep A

Bloedgroep B

Bloedgroep AB

Bloedgroep O

Maakt antistof A en B 

Maakt antistof B

Maakt geen antistof

Maakt antistof A

Dus wat zegt jouw bloedgroep?

Bloedtransfusie

Bloedgroepen

kijkopdracht

Bekijk de volgende video.

Probeer de volgende vraag te beantwoorden:

Van wie kan je met jouw bloedgroep bloed krijgen (ontvanger) of bloed geven (donor) ?

Bloedtransfusie

Donor zijn:

Van wie kan je bloed krijgen

bloedgroep A

Bloedgroep B

Bloedgroep AB

Bloedgroep O

Van A 

Van B

Van O

Van  AB

Van A 

Van B

Van O

Van O

Van O

Hoe bepaal je je bloedgroep?

klontering na toevoegen antistof A , dan is er een antigen A aanwezig, dus bloedgroep A (of AB)

klontering na toevoegen antistof B , dan is er een antigen B aanwezig, dus bloedgroep B (of AB)

Bloedgroep 0 = universele donor

Bloedgroep AB = universele ontvanger

Bloedgroep O is een universele donor, die kan aan iedereen gegeven worden.

Bloedgroep AB is universeel ontvanger en kan dus van  iedereen bloed ontvangen

Andere bloedgroepen

Wat zegt de + of - ?

Naast de ABO bloedgroepen, is er ook een Resusfactor.

Onze bloedcellen kunnen ook het Resusantigeen hebben. Je bent dan Rh+.

Wanneer je geen resusantigenen hebt ben je Rh-, dan maak je de antistof: antiresus.

bloed	antigeen	antistof
Rh+	resus	-
Rh-	-	anti-resus

De resusfactor:

De antistoffen tegen de resusfactor gaan we pas aanmaken na een eerste besmetting!

Ontvanger : Resus-

Donor : Resus+

Ontvanger : Resus+

Donor : Resus-

Ontvanger : Resus+

Donor : Resus+

Ontvanger : Resus-

Donor : Resus-

Ontvanger bloedgroep: A-

Donor bloedgroep: 0+

Ontvanger bloedgroep: AB+

Donor bloedgroep: B-

Ontvanger bloedgroep: A+

Donor bloedgroep: AB-

Overzicht bloedgroepen en donatie

groen is goed                             rood is klontering

Resusfactor bij zwangerschap

resuskindje!

Andere orgaandonaties

De  antigenen van de donor op een donororgaan worden door de afweercellen van de ontvanger herkend als lichaamsvreemd.

-->

Afweerreactie en daardoor orgaanafstoting

Orgaanafstoting

Orgaanafstoting wordt veroorzaakt door antigenen van de donor.

De ontvanger van het orgaan, herkent de antigenen als lichaamsvreemd. Daarna begint de afstotingsreactie (antistoffen maken).

Medicijnen kunnen de afstotingsreactie tegengaan, waardoor het donororgaan blijft leven. 

herhaling donor/ontvanger

kijkopdracht

Bekijk de volgende video wanneer je het nog moeilijk vindt wie van wie bloed kan krijgen.

*9.6 (Huis)werk

Dit huiswerk is verplicht voor iedereen!

9.6: M.opdr. 2, 4, 5 t/m 6, 7 t/m 10, 11, 12, 13, 14, 15,

Samenvatten blz 151: opdr. 12 t/m 14 

(volgende dia, herhaling H8)