V1 Grammatica 22 Lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

WELKOM

3 Kader

Welkom

1VT

Vandaag

1. 10 minuten lezen
2. Leerdoelencheck Grammatica H21
3. Grammatica H22
4.  Afsluiting en vooruitblik

Boek lezen

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Welke werkwoordsoorten ken je?

De fiets wordt gemaakt.
wordt =

1. zww
2. hww

De fiets wordt gemaakt.
gemaakt = ?

1. zww
2. hww

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

'Ik heb gisteren gedanst en gesprongen op de tafel'.

1. heb
2. heb gedanst en gesprongen
3. gedanst en gesprongen
4. heb gedanst gesprongen

Onderwerp? Hoe vind je het onderwerp in de zin?

1. door de zin vragend te maken.
2. Wie of wat + persoonsvorm?’
3. Wie of wat + onderwerp + gezegde?’

Wat is een persoonsvorm altijd?

1. lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. werkwoord

Wat is de persoonsvorm en het onderwerp in de zin?

De persoonsvorm

het onderwerp

Gisteren

dronken

Stan en ik

 cola

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

'Ik heb gisteren gedanst en gesprongen op de tafel'.

1. heb
2. heb gedanst en gesprongen
3. gedanst en gesprongen
4. heb gedanst gesprongen

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin:

'Ik kan het werkwoordelijk gezegde benoemen'.

1. ik
2. kan
3. benoemen
4. kan benoemen

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

Het huiswerk heb ik in mijn Plenda geschreven.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

Alle leerlingen waren aan het springen.

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?
Ik moet nu mijn huiswerk gaan maken.

Opdracht

Maak opdracht 6 op blz 89. Als je klaar bent, kun je gaan lezen in je leesboek

wat is een zinsdeel?

1. een woord
2. een deel van de zin
3. deel van de zin met een functie
4. een werkwoord

Alles wat voor de pv kan staan, is een zinsdeel. Wat is dus zeker een zinsdeel?

Door het grote donkere bos loopt het kleine meisje naar huis

1. het grote donkere bos
2. grote donkere bos
3. Door het grote donkere bos
4. Door het grote donkere bos loopt

Zinsdelen
Hoeveel zinsdelen heeft de zin?
'Hij eet een appel.'

1. 3 zinsdelen
2. 2 zinsdelen
3. 4 zinsdelen
4. 1 zinsdeel

H22 Grammatica: lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp

Doel: Je leert het lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp herkennen

Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp vind je door te vragen: 

WIE (OF WAT) + WERKWOORDELIJK GEZEGDE + ONDERWERP

Let op: 

• niet elke zin heeft een lijdend voorwerp: geen goed antwoord op de vraag? Geen lijdend voorwerp!
  
• Lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel!

Het lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp is de persoon die iets overkomt in de zin.

Voorbeeld lijdend voorwerp

"Ik heb mijn moeder een cadeau gegeven" 

PV heb

WWG heb gegeven

OND ik

Wie of wat heb ik gegeven? Een cadeau

lijdend voorwerp
=

1. Wie/wat + gezegde
2. Aan/voor wie + gezegde + onderwerp
3. Wat/wie + gezegde + onderwerp

Wat is een lijdend voorwerp?

1. iets dat nodig is voor de handeling uit de zin
2. iets of iemand die de handeling uitvoert
3. iemand die iets zegt
4. het lijdend voorwerp bestaat niet

Wat kan GEEN lijdend voorwerp zijn?

1. De kat met het gebroken pootje
2. de pan met tomatensoep
3. in de tuin van de buren
4. wij

Lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?
Jij kan het lijdend voorwerp in die zin vinden.

1. jij
2. het lijdend voorwerp
3. in die zin
4. kan vinden

Meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp geeft aan voor wie iets bestemd is.  

Niet in elke zin staat een meewerkend voorwerp.

Hoe herken je een meewerkend voorwerp?

1. een meewerkend voorwerp is de ontvanger
2. een meewerkend voorwerp is de gever

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

1. Door te vragen Aan/voor wie of wat + gezegde
2. Door te vragen wie of wat + gezegde + onderwerp
3. Door te vragen Aan/voor wie of wat + gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp
4. Door te vragen wie of wat + gezegde + lijdend voorwerp

Hoe vind je....?

wie/wat + gez + ond

wie/wat + gez

aan/voor wie?

het lijdend voorwerp

het onderwerp

het meewerkend voorwerp

Mijn moeder

geeft

mij

een glas ranja

onderwerp

gezegde

meewerkend voorwerp

lijdend

voorwerp

Leer mij dat kaartspelletje ook eens!

Het meewerkend voorwerp =

1. leer
2. mij
3. dat kaartspelletje
4. geen meewerkend voorwerp in deze zin

Is dit een meewerkend voorwerp?

'Wil hij een ijsje van mij hebben?'

1. ja
2. nee

Opdracht

Schrijf de zinnen van opdr 4 op blz 92 op in je schrift. Zorg dat je een witregel tussen de zinnen open laat. Onderstreep de pv, zet strepen tussen de zinsdelen en benoem het OW, WWG, LV en MV. Zet de afkortingen boven de juiste zinsdelen.

Afsluiting en vooruitblik

Volgende les:

• Huiswerk: maken opdr. 4 + leren theorie p. 90 en p. 92
• Meenemen: LAPTOP, boek, leesboek, schrift, pen en plenda
• Programma: grammatica 22 en 37