4.2 Vorming geslachtscellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

vandaag §4.2

Mitose en meiose

Binas  86 D

Leerdoelen

herkennen, toepassen, weten waar in het lichaam ,

kunnen uitleggen waarom, verschillen

- haploide cel (n),  diploide cel (2n)

- reductiedeling (meiose),  gewone celdeling (mitose)

- met binas de fasen herkennen van meiose

mitose = gewone celdeling

karyogram gewone lichaamscel mens

chromosomen komen in paren voor:

23 paar mens

homologe chromosomen

diploid (2n)

BINAS 70 B

geslachtscellen zijn haploïd: ze hebben 1 van elk chromosoom

meiose = reductie deling

Is nodig om om cellen te krijgen met maar de helft van het aantal chromosomen (n)   = haploide cel

In geslachtsorganen van dieren, planten en schimmels.

geslachtscellen  = gameten

                  2n  = 46                                           (n = soort chromosoom)   n = 23

                    fruitvlieg                                            
                          kikker                                           
                        cavia                                       
                             aardappel                                                  

n = 4

n = 13

n = 32

n = 12

2n = 8

2n = 36

2n = 46

2n = 24

geslachts cel

lichaams cel

2n = 4 (diploid)

haploid
n = 2

Man: 

1 cel vormt 4 zaadcellen

Vrouw:

1 cel vormt 1 grote eicel, de andere 3 cellen sterven af

mitose                                                                                                       




meisose                                                                                                   

www.bioplek.org

metafase 1

metafase 1; crossing over

Grote variatie in erfelijke informatie.                                                       
Elke geslachtscel is weer anders  door crossing over
 en door variatie in verdeling chromosomen.                                                         

Vorming zaadcellen

Vorming zaadcellen

Zaadbuisje: Spermatogonese

Spermatogonia = voorlopercellen = de stamcellen (2n) blijven zich vermeerderen door mitose

Een stamcel kan uitgroeien tot een primaire spermatocyt

primaire spermatocyt (2n) --> meiose 1 --> secundaire spermatocyt (n) --> meiose 2 --> zaadcel (n) --> vorming zweephaar --> opslag in de bijbal 

zaadbal

Cellen van Leydig: produceren testosteron

Sertolli cellen : 'voedstercel' in het epitheel van de zaadbuisjes

Zaadlozing

Zaadlozing: ongeveer 3 ml sperma.

Sperma bevat: 

• 10% zaadcellen (worden bewaard in bijballen)
• 90% zaadvocht uit zaadblaasje en prostaat. (voeding en hoge zuurgraad voor optimale omstandigheden voor zaadcellen om de reis naar de eicel te volbrengen).

Oogenese: vorming eicellen (zie Binas 86D)

voorlopercel = stamcel = primaire oocyt omgeven door follikelcellen

Primaire oocyt (2n) --> meiose 1 --> secundaire oocyt (n)

Secundaire oocyt (n) --> na bevruchting meiose 2

Uit 1 voorlopercel ontstaat 1 eicel en 3 poollichaampjes

Tweelingen

Eeneiige tweeling

Tweeeiige tweeling

Twee-eiige tweeling

Wanneer 2 eicellen worden bevrucht, dus niet hetzelfde erfelijke materiaal.

Er is voor elke eicel een spermacel nodig (dus voor 2 eicellen, 2 spermacellen)

Geslachten:

- 2 meisjes

- 2 jongens

- 1 meisje en 1 jongen

Eén-eiige tweeling

Tweeling die uit 1 bevruchtig is ontstaan. Hebben dus precies hetzelfde erfelijke materiaal