Stijlfiguren 1 en 2

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs

Stijlfiguren

Welke stijlfiguren ken jij al?

Lesdoel

Aan het einde van deze les weet/kun je:

• uitleggen waarom stijlfiguren worden gebruikt;
• het gebruik van de stijlfiguur 'herhaling' herkennen en gebruiken;
• het gebruik van de stijlfiguren 'pleonasme' en 'tautologie' herkennen en gebruiken;
• de meest voorkomende stijlfiguren noemen

Stijlfiguren

Herhaling, tautologie en pleonasme zijn voorbeelden van stijlfiguren. 

Stijlfiguren gebruik je om indruk te maken op een luisteraar of lezer. 

Met het gebruik van stijlfiguren kun je dingen net iets treffender zeggen.

Herhaling

Bij herhaling wordt hetzelfde nog eens met dezelfde woorden gezegd. 

Dit zorgt voor extra nadruk.

Een voorbeeld van herhaling is: Dat is leuk gedaan, heel leuk.

Tautologie

Bij tautologie wordt hetzelfde nog eens gezegd

met andere woorden. 

Deze woorden moeten tot dezelfde woordsoort behoren (bijvoorbeeld twee zelfstandig naamwoorden of twee bijwoorden). 

Een tautologie werkt versterkend. 

Een voorbeeld van tautologie is:

mijn ouders blijven voor eeuwig en altijd bij elkaar.

Pleonasme

Bij pleonasme wordt aan een zelfstandig naamwoord een 

bijvoeglijk naamwoord toegevoegd, met dezelfde eigenschap 

als het zelfstandig naamwoord.

Een voorbeeld van pleonasme is:

Buiten ligt er heel veel witte sneeuw.

Contaminatie

Bij contaminatie worden 2 woorden of uitdrukkingen verkeerd gecombineerd.

Bijvoorbeeld: nachecken of uitprinten

Hij is de drijvende motor van ons team.

- Drijvende kracht achter...

- Motor van ........

Paradox

Een paradox is een schijnbare tegenstelling. Een paradox bestaat uit twee dingen die op het eerste gezicht niet kunnen, maar als je er dieper over nadenkt toch wel kunnen. Een paradox is een vorm van een stijlfiguur. ... Een voorbeeld van een paradox is: 'Kalm aan, en rap een beetje!

Understatement en eufemisme

• understatement: iets op een spottende manier verkleind of verzwakt. Het verschil met het eufemisme zit hem in de spot. Ik had een twee voor het proefwerk, ik had dus wel een paar foutjes gemaakt.
• eufemisme: gebruik je om iets wat niet zo prettig of netjes is, op een verzachtende manier / nette manier onder woorden te brengen. Hoe is het met uw stoelgang?’, informeerde de dokter.

Hyperbool en retorische vraag

Andere stijlfiguren zijn onder meer:

• hyperbool: iets op een overdreven manier uitgedrukt. Je gebruikt een hyperbool om iets te laten opvallen. In Nederland regent het 29 van de 30 dagen.

• retorische vraag: is een vraag waarop je geen antwoord verwacht. Het antwoord zit namelijk in de vraag opgesloten. Een leraar tegen z’n klas: ‘Denk je dat ik dit nog een keer ga uitleggen?’

Tegenstelling

Bij een tegenstelling worden tegengestelde zaken gecombineerd, zodat ze meer opvallen.

Voorbeelden:

Ik heb voor goed geld slechte spullen gekocht.

Hij is rijk en toch zo arm.

Overdrijving

Overdrijving

Bij een overdrijving wordt iets op een overdreven manier uitgedrukt.

Een overdrijving wordt ook wel een hyperbool genoemd.

Voorbeelden :

Ik sta hier al eeuwen te wachten. 

Hij heeft dat al 10.000 keer gezegd.

Goed opgelet?

Hierna komen een aantal vragen die je moet beantwoorden.

Welk stijlfiguur?
Op een zomermorgen om half vijf, toen de zon prachtig opkwam, is hij van de Waalbrug gesprongen.

1. Tautologie
2. Contaminatie
3. Herhaling
4. Eufemisme

Welk stijfiguur?
Enkel en alleen dit weekend kost deze
monitor 200 euro.

1. Tautologie
2. Contaminatie
3. Herhaling
4. Eufemisme

Welk stijlfiguur?
Het vroor vijf graden onder nul.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Retorische vraag
4. Understatement

Welk stijlfiguur?
Het voetbalfeest in Liverpool is een beetje uit de hand gelopen: 95 doden...

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Retorische vraag
4. Understatement

Welk stijlfiguur?
Als je goed luistert, kun je de stilte horen.

1. Contaminatie
2. Pleonasme
3. Paradox
4. Hyperbool

Welk stijlfiguur?
Ik sterf zowat van de honger.

1. Hyperbool
2. Pleonasme
3. Paradox
4. Eufemisme

Welk stijlfiguur?
Geen hand voor ogen zien, wachten tot je een ons weegt, je doodlachten, of je een seconde wilt wachten, ik sta al een eeuw te wachten.

1. Contaminatie
2. Pleonasme
3. Paradox
4. Hyperbool

Welk stijlfiguur?
Ik heb me heel jong al heel oud gevoeld.

1. Contaminatie
2. Pleonasme
3. Paradox
4. Hyperbool

Welk stijlfiguur?
Hij werd met pracht en praal begraven.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Retorische vraag
4. Understatement

Welk stijlfiguur?
Dat hij niet van nat water houdt.

1. Tautologie
2. Pleonasme
3. Retorische vraag
4. Understatement

Een overdrijving is hetzelfde stijlfiguur als een hyperbool.

1. Klopt helemaal
2. Klopt van geen kant
3. Ikke niet weten

Zijn er nog vragen?

Zelfstandig aan het werk

Ga nu aan de slag met:

Werkboek(je)

VO-Next

NUMO