H8.1 Koolwaterstoffen

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H8.1 Koolwaterstoffen

Voorkennis

Moleculen kun je weergeven met een molecuulformule of een structuurformule. 

Bindingen binnen moleculen: metaalbindingen, atoombindingen

Bindingen tussen moleculen: Vanderwaalsbinding, waterstofbruggen

Covalentie is het aantal bindingen dat een atoomsoort kan maken. 

Wat is de covalentie van silicium?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat is de molecuulformule van deze stof?

1. C₈H₁₀O₂
2. C₆H₁₀O₂
3. C₆H₁₂O
4. C₈H₁₀N₂

Voor vandaag: 

H8.1 Koolwaterstoffen

Wat is een koolwaterstof? 

Structuur van koolwaterstoffen

Aardolie

Wat is een koolwaterstof?

Moleculen die uit koolstof (C) en waterstof (H) bestaan. 

Heel veel stoffen zijn koolwaterstoffen, bijvoorbeeld: 

Kunststoffen/plastics zoals PET

Stoffen in je lichaam zoals DNA

Stoffen in planten zoals cellulose

Stoffen in eten zoals glucose

Welke stof is een koolwaterstof?

1. Keukenzout
2. Koolstofdioxide
3. Ethanol
4. Water

Ethanol structuur:

Structuur van koolwaterstoffen

Koolwaterstoffen zijn ketens van C en H atomen. 

De eenvoudigste ketens noemen we alkanen. 

Maar je kan veel verschillende soorten ketens maken. 

Vertakt of onvertakt

Verzadigd of onverzadigd

Polymeren

Alkanen

Tekenen van alkanen

Bij grote alkanen is het veel werk om alle H's op te schrijven. 

Dan kan je een verkorte notatie gebruiken: 

Vertakt of onvertakt

Vertakt = een C-atoom zit vast aan meer dan 2 andere C-atomen.

Onvertakt = C-atomen zitten maximaal aan 2 andere C-atomen. 

Alkanen zijn onvertakte koolwaterstoffen. 

Verzadigd of onverzadigd

Verzadigd = alleen enkele bindingen tussen de C-atomen.

Onverzadigd = bevat dubbele bindingen tussen de C-atomen. 

Alkanen zijn verzadigde koolwaterstoffen. 

Polymeren

Polymeer = koolwaterstof met een stukje dat zich herhaalt. 

Monomeer = het stukje dat zich herhaalt, waaruit een polymeer bestaat.

Grote alkanen zijn polymeren (methaan en ethaan dus niet). 

Van monomeer naar polymeer

Is dit molecuul vertakt/onvertakt en verzadigd/onverzadigd?

1. Vertakt, verzadigd
2. Vertakt, onverzadigd
3. Onvertakt, verzadigd
4. Onvertakt, onverzadigd

Is dit molecuul vertakt/onvertakt en verzadigd/onverzadigd?

1. Vertakt, verzadigd
2. Vertakt, onverzadigd
3. Onvertakt, verzadigd
4. Onvertakt, onverzadigd

Is dit molecuul vertakt/onvertakt en verzadigd/onverzadigd?

1. Vertakt, verzadigd
2. Vertakt, onverzadigd
3. Onvertakt, verzadigd
4. Onvertakt, onverzadigd

Is dit molecuul een polymeer?

1. Ja
2. Nee

Huiswerk

Maak de volgende opgaven uit H8.1: 

3, 4, 5, 6, 7

Stap 3: de koolwaterstoffen worden gescheiden op basis van kooktraject.
Hoe noem je zo'n scheidingstechniek?

1. Kristalliseren
2. Destilleren
3. Absorberen
4. Extraheren

Vul in:
Het aan elkaar koppelen van ........ door het proces van ....... vormt .........

1. monomeren, hydrolyse, polymeren
2. polymeren, dimerisatie, monomeren
3. monomeren, comerisatie, koolwaterstoffen
4. monomeren, polymerisatie, polymeren

Hoe worden verzadigde koolwaterstoffen genoemd?

1. Alkanen
2. Alkenen
3. Alkynen

koolwaterstoffen; benzine heeft moleculen met 5-8 C-atomen. Een molecuul met 5 C-atomen heet

1. propaan
2. butaan
3. pentaan
4. hexaan

hoe heten de alkanen met 1,2,3 en 4 koolwaterstoffen
(Op de goede volgorde)

1. methaan, propaan, butaan en ethaan
2. butaan, ethaan, propaan, methaan
3. butaan, propaan, ethaan en methaan
4. methaan, ethaan, propaan en butaan

Bij een volledige verbranding van koolwaterstoffen ontstaan

1. steeds verschillende reactieproducten
2. roet en giftig koolmonoxide
3. koolstof en waterstof
4. water en koolstofdioxide

Tot welke categorie(ën)
behoort deze koolwaterstof?

1. Vertakte koolwaterstoffen
2. Onverzadigde koolwaterstoffen
3. Alkenen
4. Isomeren

Zijn deze koolwaterstoffen isomeren van elkaar?

1. JA
2. NEE

Bij het kraken van een koolwaterstof ontstaan...

1. alleen verzadigde koolwaterstoffen
2. aromatische koolwaterstoffen
3. een mengsel van verzadigde en onverzadigde koolwaterstoffen
4. alleen onverzadigde koolwaterstoffen

Welke uitspraak is niet waar?

1. Isomeren hebben dezelfde molecuulformule maar een andere structuurformule
2. In koolwaterstoffen kunnen waterstofatomen vervangen worden door halogeenatomen
3. De systematische naamgeving van vertakte alkanen, halogeenalkanen en alkenen verloopt volgens vaste regels
4. Isomeren hebben dezelfde molecuulformule en dezelfde structuurformule maar de molecuulmassa is verschillend.

De koolwaterstoffen die hiernaast staan horen bij dezelfde groep. Welke groep is dit?

1. alkanen
2. alkenen
3. alcoholen

Koolwaterstoffen behoren dus tot de groep van de ....

1. metalen
2. zouten
3. edelgassen
4. moleculaire stoffen