10.1 - Opgroeien

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom

Telefoon in telefoontas

Tas van tafel

Laptop + notitiespullen pakken

Ga in deze Lesson-Up

Opstarten

LessonUp klascode HV2E = celag

Periode 1: Puberteit
H10

Puberteit is een levensfase.
Welke zijn er nog meer?

Levensfasen

Baby =            0 - 1,5 jaar
Peuter =          1,5 - 4 jaar

Kleuter =         4 - 6 jaar

Kind =              6 - 12 jaar

Puber =           12 - 17 jaar
Adolescent =   17 - 21 jaar

Volwassene =  21 - 60 jaar

Oudere =         60 - .... jaar

Adolescent = jongvolwassene

geen groei, zorg voor kinderen

groei, leren rennen, leren praten

geslachtsorganen worden werkzaam

afronding van de hersenontwikkeling

gezichten herkennen

Baby

Peuter

Puber

Adolescent

Volwassene

biologiepagina.nl

Lichamelijke en geestelijke ontwikkeling

Bij lichamelijke ontwikkeling verandert je lichaam

Bij geestelijke ontwikkeling verandert je verstand


Bedenk bij dit plaatje voor beide ontwikkelingen een voorbeeld

In de volgende video vinden zowel lichamelijke als geestelijke ontwikkelingen plaats.

Bedenk welke dit zijn. Er komt na het filmpje hier een vraag over.

Noem uit de video een voorbeeld van een lichamelijke verandering bij zowel de jongen als het meisje

Hoe verander je dan?

Je verandert onder invloed van hormonen

Hormonen zijn regelstoffen die zich kunnen binden aan cellen

Doelwitorganen

Wat zie je? Schematische afbeelding van hormonen en cellen met receptoren. Aan bepaalde kraakbeencellen binden alleen groeihormonen. 

Welke cel kan deze kraakbeencel voorstellen? 

Je hypofyse - de hormoonklier

De puberteit begint in je hersenen
De hypofyse maakt hormonen aan die de puberteit op gang brengen

Bekijk het plaatje. Kan elk hormoon zich aan elke cel in het lichaam binden?

Groei in de puberteit

1. Je hypofyse geeft groeihormonen af aan het bloed. 
2. Groeihormonen komen via het bloed bij alle cellen in je lichaam.
3. Alleen de cellen waarop het groeihormoon past gaan reageren en gaan sneller delen (celdeling).
4. Cellen worden groter, dit heet celgroei. Daarna kunnen ook deze cellen zich weer delen. 

De hypofyse maakt dus een groeihormoon waardoor cellen gaan delen. Gebeurt dit overal in je lichaam evenveel tijdens de pubertijd?

1. Ja
2. Nee

Botgroei

Waar? Uiteinden van de pijpbeenderen, kaak, heupen

Wat? Kraakbeencellen zitten in groeischijven. 

Wat gebeurt er als je stopt met groeien? Groeischijven waren van kraakbeen, worden van been

Wat zijn de verschillen tussen man en vrouw qua groei?

Onder invloed van welk hormoonklier start de pubertijd?

Hoe komt het dat je lichaam een groeispurt doormaakt in de puberteit?

1. De hypofyse maakt groeihormoon waardoor je overal celdeling krijgt.
2. De hypofyse maakt groeihormoon waardoor je celdeling in je botten krijgt.
3. De hypofyse maakt groeihormoon waardoor je celdeling in de groeischijven van je botten krijgt.

Wat is de goede volgorde van de celdeling?

1. Celdeling - kerndeling - celgroei
2. celgroei- kerndeling - celdeling
3. Kerndeling - celgroei - celdeling
4. Kerndeling - celdeling - celgroei

Huiswerk

Wat? 10.1 opg 3+4 en 7 t/m 16

Wanneer? Huiswerk voor volgende week

Hoe? In je werkboek

Klaar? Lees paragraaf 10.2

Vragen? Vraag je buur. Daarna pas de leraar

Tijd? Tot het einde van de les